Như đã phản ánh, mới đây, chỉ trong một đêm, khu vực du lịch khoáng nóng (thuộc công ty Cổ phần Nước khoáng và Du lịch Sơn Kim) đóng tại xã Sơn Kim 1, huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh đã bí mật di dời 29 ngôi mộ vốn đã nằm trong khuôn viên này hàng chục năm qua.
Sự việc bị phát giác, địa phương tổ chức lần tìm thì phát hiện 29 ngôi mộ đã bị người của Khu du lịch Nước khoáng nóng tự ý chôn lấp trong rừng tràm của một hộ dân cạnh đó. Tuy nhiên, điều chúng tôi tò mò đó chính là danh tính của 29 ngôi mộ tại khu vực biên giới này.
Để giải mã ẩn số về những ngôi mộ vô danh ấy, chúng tôi đã gặp rất nhiều người dân địa phương. Họ cho biết, khu vực này trước đây là bãi gỗ đội 9 thuộc Lâm trường Hương Sơn cũ nay là công ty TNHH MTV Lâm nghiệp và Dịch Vụ Hương Sơn có trụ sở đóng tại khối 4, thị trấn Tây Sơn, huyện Hương Sơn.
Lần theo thông tin từ người dân địa phương, chúng tôi tìm đến nhà ông Nguyễn Hữu Cẩn, nguyên Giám đốc Lâm trường Hương Sơn. Tiếp chúng tôi tại ngôi nhà số 01, nằm trên trục đường Nguyễn Du, TP.Hà Tĩnh, vị Giám đốc Lâm trường ngày nào vẫn còn rất minh mẫn, tinh anh mặc dù đã chạm tuổi 75.
Ông Cẩn cho biết, từ năm 1956, ông lên làm công nhân tại Lâm trường Hương Sơn. Ông đảm nhiệm chức vụ giám đốc kể từ năm 1969 đến năm 2001 thì về hưu. Thời điểm ông công tác ở đây, đã thấy có những ngôi mộ vô danh này tại bãi gỗ đội 9 (nay thuộc Khu du lịch Nước khoáng nóng).
“Vùng này trước đây dân rất thưa thớt, chủ yếu là người Lào qua làm ăn, giao thương, buôn bán tại khu vực Cửa khẩu Quốc tế Cầu Treo rồi ở lại. Những ngôi mộ này vốn đã có từ năm 1956 nhưng thời điểm đó không nhiều như thế, chỉ có một ít ngôi mộ thôi. Đây là những ngôi mộ của người dân tộc Lào, có một số là người Việt Nam bị bệnh hoặc tai nạn khi đi làm qua khu vực cửa khẩu. Những ai có người thân thì được gia đình đưa về Lào chôn cất, một số không có người nhà đến nhận thì đã được chôn tại đây”, ông Cẩn cho biết.
Ông Trần Văn Hải, Chủ tịch UNBD xã Sơn Kim 1 cũng cho hay, ông không nắm rõ danh tính của 29 ngôi mộ này, tuy nhiên, được những người dân bản xứ cho biết, đây là những ngôi mộ của người Lào, một số là người Việt làm ăn sinh sống tại khu vực biên giới bị chết. Do không có người thân nhận nên đã được người dân chôn lấp ngay tại khu vực này. Cho đến nay, vẫn không xác định được danh tính của những ngôi mộ này và cũng không có bất cứ người thân nào đến nhận.
Để hiểu rõ hơn về các vấn đề pháp lý, trách nhiệm của các cá nhân, tập thể có liên quan đến việc tự ý bốc dỡ, chôn lấp 29 ngôi mộ, chúng tôi đã có cuộc trao đổi với Ts.Ls Nguyễn Trọng Hải, Trưởng văn phòng luật sư Trọng Hải & Cộng sự. Luật sư Hải cho biết, hiện nay pháp luật mới chỉ quy định các vấn đề về chi phí di chuyển và bồi thường khi di chuyển mồ mả trong trường hợp Nhà nước thu hồi đất đai, mà chưa có những quy định trực tiếp về vấn đề phát hiện và di chuyển mồ mả hài cốt khỏi nơi có dự án xây dựng là khu du lịch sinh thái. Công ty Nước khoáng và Du lịch Sơn Kim khi phát hiện ra nhiều hài cốt, mồ mả trong khuôn viên khu du lịch, lẽ ra ngay lập tức phải thông báo với cơ quan chức năng và chờ ý kiến chỉ đạo thì thay vào đó, họ lại “vội vã” vận chuyển sang nơi khác chôn tại khu rừng của một cá nhân. Việc công ty Nước khoáng và Du lịch Sơn Kim tự ý thuê người đào xới, di dời mồ mả sang một nơi khác theo tôi là chưa đúng về mặt tâm linh và chưa hợp lý về mặt pháp luật... Không thể vì lợi ích kinh doanh trước mắt mà xâm phạm đến những giá trị cốt lõi của tinh thần. Trong trường hợp này, nếu có đủ dấu hiệu cấu thành tội phạm, có thể sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội Xâm phạm thi thể, mồ mả, hài cốt theo Điều 246, Bộ luật Hình sự năm 1999 (sửa đổi, bổ sung năm 2009). |