Án Tây:
Thảm kịch học đường
Công tố viên đệ trình cáo buộc tội ngộ sát với cha mẹ của nam sinh là nghi phạm gây ra vụ xả súng ở Michigan, vì họ phớt lờ các dấu hiệu cảnh báo nên không ngăn được thảm kịch.
Công tố viên hạt Oakland Karen McDonald hôm 3/12 cho biết James và Jennifer Crumbley - cha mẹ của Ethan Crumbley, nghi phạm 15 tuổi trong vụ xả súng tại trường học ở Michigan khiến 4 học sinh thiệt mạng - đã thấy rõ các biểu hiện bạo lực của con trai nhưng không can thiệp.
Nhà trường lo ngại về Ethan từ hôm 29/11 - một ngày trước khi vụ xả súng xảy ra - khi một giáo viên trông thấy cậu đang tìm đạn trên điện thoại, AP đưa tin. Phía nhà trường đã liên hệ với bà Jennifer về vụ việc.
Sau đó, người mẹ nhắn với con trai rằng: "Mẹ không giận con đâu. Nhưng con phải học cách để không bị bắt chứ".
Phụ huynh cùng con đi bộ từ bãi đậu xe Meijer - nơi có nhiều học sinh tụ tập sau khi vụ xả súng diễn ra. Ảnh: Reuters.
Ngày 30/11, giáo viên tìm thấy một bức vẽ trên bàn của Ethan, nội dung là một khẩu súng chĩa vào dòng chữ: "Những suy nghĩ sẽ không dừng lại. Hãy giúp tôi". Bức vẽ có thêm hình viên đạn với dòng chữ phía trên ghi: "Máu ở khắp mọi nơi".
Một người bị bắn 2 phát đạn và đang chảy máu cũng được phác họa. Nam sinh 15 tuổi cũng viết: "Cuộc sống tôi vô dụng", "Thế giới này đã chết".
Nhà trường đã nhanh chóng thu xếp một cuộc gặp với Ethan và phụ huynh. Hai vợ chồng Crumbley không hỏi con trai về khẩu súng hay kiểm tra ba lô của cậu bé, đồng thời khẳng định con mình đã rời khỏi trường vào thời điểm đó.
Tuy nhiên, thiếu niên đã quay trở lại và vụ nổ súng xảy ra sau đó. Ethan xuất hiện từ phòng tắm với 1 khẩu súng, bắn các học sinh ở hành lang.
Ông James gọi 911 để nói rằng trong nhà mất 1 khẩu súng và Ethan có thể là kẻ xả súng. Khẩu súng được cất giữ trong ngăn kéo không có khóa tại phòng ngủ của cha mẹ Ethan.
Ethan đã cùng cha đi mua súng vào ngày 26/11, đồng thời đăng ảnh khẩu súng lên mạng xã hội.
Trước ngày xảy ra vụ xả súng, Ethan tự quay một đoạn video trong điện thoại, trong đó đề cập tới việc sát hại các bạn học.
James và Jennifer Crumbley - cha mẹ của Ethan Crumbley, nghi phạm 15 tuổi trong vụ xả súng tại trường học ở Michigan. Ảnh: AP.
Theo luật của bang Michigan, tội ngộ sát có thể bị truy cứu nếu nhà chức trách tin rằng ai đó góp phần vào tình huống gây tổn hại hoặc có người tử vong.
Các bậc cha mẹ ở Mỹ hiếm khi bị buộc tội trong các vụ xả súng ở trường học liên quan đến con cái, ngay cả khi hầu hết trẻ vị thành niên lấy súng từ nhà của cha mẹ hoặc người thân.
Hiện Ethan phải nhận 20 cáo buộc với các tội danh như giết người, cố ý giết người và khủng bố.
Luật Ta:
Nam sinh bị truy cứu tội Giết người, trách nhiệm bồi thường thuộc về cha mẹ
Tuổi chịu trách nhiệm hình sự là một điều kiện của chủ thể của tội phạm. Luật hình sự nước nào cũng quy định tuổi chịu trách nhiệm hình sự, nhưng không phải nước nào cũng giống nhau. Điều đó hoàn toàn tuỳ thuộc vào thực tiễn đấu tranh phòng chống tội phạm của mỗi nước, vào sự phát triển về sinh học của con người ở mỗi quốc gia.
Tuổi chịu trách nhiệm hình sự theo pháp luật hình sự của Việt Nam, khoản 1 Điều 12 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) quy định: Người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm, trừ những tội phạm mà Bộ luật này có quy định khác.
Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng quy định tại một trong các Điều 123, 134, 141, 142, 143, 144, 150, 151, 168, 169, 170, 171, 173, 178, 248, 249, 250, 251, 252, 265, 266, 286, 287, 289, 290, 299, 303 và 304 của Bộ luật này”.
Như vậy, người từ đủ 14 đến dưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng.
Trong vụ xả súng trên, nghi phạm 15 tuổi đã khiến 4 học sinh thiệt mạng. Hành vi này có dấu hiệu của tội Giết người được quy định tại Điều 123 Bộ luật Hình sự. Giết người là tội phạm đặc biệt nghiêm trọng vì xâm phạm đến tính mạng của con người. Khung hình phạt cao nhất của tội danh này có thể lên tới tử hình.
Tuy nghi phạm 15 tuổi, đủ tuổi để chịu trách nhiệm hình sự về hành vi xả súng làm chết người nhưng vì chưa phát triển hoàn thiện cả về thể chất và trí tuệ nên vẫn được coi là người chưa có năng lực trách nhiệm hình sự đầy đủ, chưa thành niên (chưa đủ 18 tuổi).
Theo quy định, việc xử lý người dưới 18 tuổi phạm tội phải bảo đảm lợi ích tốt nhất của họ và chủ yếu nhằm mục đích giáo dục, giúp đỡ họ sửa chữa sai lầm, phát triển lành mạnh, trở thành công dân có ích cho xã hội. Chính vì vậy, luật hình sự Việt Nam quy định hình phạt tử hình sẽ không áp dụng đối với người chưa thành niên nếu họ phạm tội. Cụ thể, trong trường hợp này, nếu bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội Giết người thì mức hình phạt dành cho nghi phạm 15 tuổi cũng sẽ không quá 12 năm tù.
Liên quan đến vụ án này, theo luật Mỹ, cha mẹ nam sinh bị cáo buộc tội ngộ sát vì họ đã phớt lờ các dấu hiệu cảnh báo nên không ngăn được thảm kịch. Tuy nhiên, pháp luật hình sự Việt Nam lại không quy trách nhiệm cho cha mẹ đối với hành vi phạm pháp của con mà căn cứ vào độ tuổi cụ thể để truy cứu trách nhiệm hình sự như đã phân tích ở trên.
Về trách nhiệm dân sự, đại diện hợp pháp của cá nhân dưới 18 tuổi là cha mẹ. Trong vụ xả súng trên, nam sinh đã gây thiệt hại cho tính mạng, sức khỏe, tài sản của người khác. Do đó, theo pháp luật dân sự của Việt Nam, cha, mẹ nam sinh phải có trách nhiệm bồi thường thiệt hại cho gia đình các nạn nhân.
Ánh Dương (thực hiện)
