Một nông dân người Mông ở tỉnh Sơn La đã làm kinh tế giỏi nhờ nuôi dúi – con đặc sản vùng Tây Bắc chỉ ăn tre, nứa, mía… Không những vậy, anh còn chia sẻ mô hình cho nhiều hộ dân khác học theo để thoát nghèo tại quê hương.
Anh nông dân làm kinh tế giỏi nói trên là Mùa A Khá. Chia sẻ với Dân Việt anh Khá nhớ lại: "Tôi sinh ra trong một gia đình đông anh em ở vùng xa xôi, hẻo lánh nhất của huyện Sốp Cộp. Năm nay qua năm khác, thấy bố mẹ, anh chị em cứ quanh quẩn với cây ngô, cây sắn và lúa nương nên cuộc sống lúc nào cũng thiếu thốn trăm bề.
Tôi nghĩ rằng, với cách làm như vậy thì không thể khá lên được. Vì vậy, tôi lên xã, lên huyện tham gia các lớp tập huấn kỹ thuật chăn nuôi; đồng thời lên mạng học hỏi thêm các mô hình phát triển kinh tế gia đình".
Trước Tết, thương lái đến từ Bắc Ninh chi khoảng 100 triệu đồng đến thu mua dúi nhà anh Khá.
Để có cơ ngơi như ngày hôm nay anh Khá chia sẻ, những năm 2019, 2020, bản Huổi Luông chưa có sóng điện thoại. Vì vậy, ban ngày, anh đi làm nương cùng bố mẹ; ban đêm lại phải cuốc bộ 4, 5 cây số để dò sóng vào mạng học hỏi cách làm kinh tế giỏi ở những địa phương khác với một mong muốn duy nhất là tìm ra hướng đi mới để làm giàu.
Bén duyên với nghề nuôi dúi từ năm 2019, khi anh nông dân này tình cờ trong lúc lên mạng và xem được mô hình nuôi dúi ở tỉnh Bắc Kạn cho hiệu quả kinh tế cao. Sau khi nghiên cứu kỹ, anh nhận thấy, ở vùng hẻo lánh như Huổi Luông thì nuôi dúi là phù hợp nhất. Bởi đây là loài động vật gặm nhấm, thức ăn có sẵn tại địa phương như tre, nứa, mía, ngô, sắn…
Đáng chú ý, dúi là đặc sản nhờ cho thịt ngon, mát và giàu đạm; chi phí đầu tư thấp, ít rủi ro và xoay vòng vốn nhanh hơn các loại vật nuôi khác.
Quyết tâm thoát nghèo tại quê hương. Sau khi tích góp được khoảng 30 triệu đồng, anh Khá bắt xe lên Bắc Kạn mua giống dúi về nuôi. Mới đầu khởi nghiệp do chưa có kinh nghiệm trong khâu cho ăn, cho uống khiến dúi không đủ chất dinh dưỡng nên chết nhiều. Ngay lập tức anh Khá gọi điện lên nơi cung ứng con giống học hỏi cách cho ăn. Mặt khác, anh Khá lên sách báo, mạng Internet tìm hiểu tập tính, thói quen của dúi.
Nhận thấy để chăn nuôi dúi cho thương phẩm cao, anh Khá thấy thay vì chỉ cho ăn một loại thức ăn như tre như trước đó thì anh Khá cân đối lại nguồn thức ăn và bổ sung thêm sắn, mía, khoai… để làm sao đảm bảo cung cấp đầy đủ dinh dưỡng cho dúi. Nhờ vậy, chỉ sau 1 – 2 tháng khắc phục, đàn dúi của anh Khá đã sinh trưởng và phát triển tốt hơn trước đó.
Nói về bí quyết chăn nuôi Khá cho hay, với đặc tính dúi sống trong bóng tối, không để ánh nắng mặt trời lọt vào, không thích tiếng ồn. Vì vậy, anh Khá dùng gạch ốp lát kích thước 50x50cm ghép lại với nhau tạo thành từng ô vuông; trên có mái che ánh nắng. Bên cạnh đó, thông thường dúi thịt sau khi đẻ nuôi khoảng 6 tháng đến 1 năm thì bắt đầu xuất bán. Đối với dúi giống, chỉ cần nuôi khoảng 2 – 3 tháng có thể xuất bán được.
Nhờ chăm chỉ và ham học hỏi hiện, gia đình anh Khá đang nuôi hơn 600 con dúi má đào và dúi mốc. Trung bình mỗi năm, anh Khá xuất bán từ 400 – 500 con dúi với trọng lượng khoảng hơn 6 tạ ra thị trường. Với giá bán tại nhà 500.000 đồng/kg, anh Khá lãi hơn 200 triệu đồng mỗi năm.
Với mô hình nuôi dúi thành công, anh Khá không chỉ làm giàu cho gia đình mình mà còn muốn giúp người dân đại phương. Vừa qua, anh Khá chia sẻ kỹ thuật làm chuồng và cung cấp dúi giống cho 3 hộ dân trong bản Huổi Luông và 1 hộ dân cùng xã nuôi cùng. Đến nay, một số hộ đã xuất bán những con dúi thịt, dúi giống đầu tiên ra thị trường và có được những khoản thu nhất định.
Theo Trung tâm Khuyến nông Quảng Nam, thức ăn là yếu tố vô cùng quan trọng trong kỹ thuật chăn nuôi dúi. Thức ăn cho dúi vô cùng đa dạng, tuy nhiên để đảm bảo cho tiêu hóa cũng như để dúi phát triển tốt, nên cho dúi ăn thân mía, tre, trúc, nứa, bánh tẻ, bông lau, măng,…
Ngoài ra, có thể bổ sung thêm các loại thức ăn dinh dưỡng khác cho dúi như ngô, khoai, sắn,… Đặc biệt, tuyệt đối không được cho dúi ăn các loại cỏ như cỏ voi, cỏ ghi-lê vì các loại cỏ này có hại cho hệ tiêu hóa của dúi.
Về khẩu phần ăn của dúi trung bình một ngày:
- Dúi từ 2-3 tháng tuổi: 50-100g rau củ quả, 5-10g thức ăn hỗn hợp và 5-10g tinh bột như thóc, bắp, đậu các loại.
- Dúi từ 3-6 tháng tuổi: 100-250g rau củ quả, 5-15g thức ăn hạt thóc, 10-15g thức ăn tổng hợp, đậu và 3-10g dầu lạc hoặc dầu dừa.
- Dúi từ 6-9 tháng tuổi: 250-350g rau củ quả, 15-30g thức ăn tổng hợp, 10-20g khô dầu lạc hoặc khô dầu dừa và 15-30g thức ăn hạt các loại.
Đặc biệt, trong trường hợp không có khô dầu dừa hay dầu phộng thì bà con có thể thay thế bằng côn trùng, giun đất, thức ăn tinh hỗn hợp của gà hay vịt 1 tháng tuổi. Để đảm bảo nguồn thức ăn sạch, dinh dưỡng, người nuôi nên tự sản xuất thức ăn tổng hợp ăn dạng viên cho dúi bằng cách việc tận dụng các loại phụ phẩm, ngũ cốc nghiền, men ủ thức ăn chăn nuôi,… chế phẩm men ủ thức ăn trong chăn nuôi được xem là giải pháp hữu hiệu và toàn vẹn nhất, thay thế kháng sinh và chất lượng tăng trọng mà vẫn đảm bảo năng suất và kinh tế.
Ngoài ra bà con cũng cần linh động điều chỉnh khẩu phần ăn phù hợp với nhu cầu của dúi. Khi đã cho dúi ăn đủ các loại rau củ quả thì người nuôi không cần cho dúi uống thêm nước hoặc nếu cho uống thì chỉ cần cho dúi uống 1 ít nước là được.
Để chăn nuôi dúi cho năng suất cao cần đảm bảo cho dúi ăn những thực phẩm tươi, xanh, sạch để phòng bệnh tiêu chảy. Dúi thích có thể chịu được rét nhưng không thể chịu được nóng. Vì vậy nếu nhiệt độ trên 35 độ C, cần lắp thêm quạt thông gió cho thoáng mát.
Trúc Chi (t/h)