Bảo vật quốc gia sần sùi như một bắp súplơ
“Ruby” xuất phát từ tiếng La tinh “rubens”, ý nghĩa là “tủy xương đỏ”. Với màu đỏ máu tựa như ma thuật, ruby khiến vạn người say mê. Người chơi ruby coi nó như một loại bùa chú có tác dụng cảnh báo trước hiểm họa và tai ương, mang đến sức khỏe tốt và sự bình an trong tâm hồn.
Trong thế giới quyến rũ của đá quý, ruby được tôn là "ông hoàng", là ngọc thống trị không có đối thủ. Ruby có độ cứng chỉ đứng sau kim cương. Vì vậy, những viên ruby có kích thước lớn và màu đẹp được bán đấu giá cao hơn cả những viên kim cương có kích thước tương tự.
Ruby ở Việt Nam được đánh giá có chất lượng cao bậc nhất thế giới. Theo KS. Nguyễn Xuân An, nguyên Phó Chủ tịch Tổng hội Địa chất Việt Nam, ruby ở vùng Yên Bái, Nghệ An được coi là tuyệt vời. Huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái từ lâu đã nổi tiếng bởi có nhiều mỏ ruby sao. Trong đó, Tân Hương là một mỏ đá có trữ lượng lớn nhất. Tại đây, những khối ruby được đánh giá là đẹp và đắt nhất Việt Nam đã được tìm thấy.
Vào tháng 4/1997, trong khi tuyển quặng, công nhân mỏ Tân Hương thấy trong đám đá thải không lọt qua sàng một cục đá lớn, nặng 2,7kg. Trông nó sần sùi như 1 bắp súplơ, có nhiều tạp chất bám xung quanh. Khi mang về xử lý bằng cách rửa sạch và bóc tạp chất bám xung quanh thì thấy trên mặt viên ruby có 1 vết nứt sẵn, tách ra được 1 viên ruby đực. Phần còn lại của viên ruby nặng 2.160 gram tương đương 10.800 cara.
KS. Nguyễn Xuân An kể trên báo Bưu điện Việt Nam: "Khi ấy, tôi giữ chức Phó tổng giám đốc và trực tiếp nhận nhiệm vụ xử lý viên ruby. Ban đầu trông nó sần sùi như một bắp súplơ, có nhiều tạp chất bám xung quanh. Khi mang về xử lý bằng cách rửa sạch và bóc tạp chất bám xung quanh thì thấy trên mặt viên ruby có 1 vết nứt sẵn, tách ra được 1 viên ruby đực nặng 290 cara".