Cá thể hóa trong dinh dưỡng – hướng đi của chăm sóc dinh dưỡng trong tương lai

Đây là hội thảo khoa học lần thứ 10 trong khuôn khổ các hoạt động thuộc Dự án phát triển Hệ thống Dinh dưỡng Việt Nam (Vietnam Nutrition system Establishment Project – gọi tắt là VINEP) trong năm 2019, được phối hợp tổ chức bởi Viện Dinh dưỡng Quốc gia – Bộ Y tế, Quỹ Ajinomoto - Tập đoàn Ajinomoto, Công ty Ajinomoto Việt Nam và các trường Đại học.

Hội thảo đón tiếp Ngài Kawaue Junichi - Tổng Lãnh sự Nhật Bản tại thành phố Hồ Chí Minh (tham dự hội thảo tại trường Đại học Tây Đô), lãnh đạo Quỹ Ajinomoto - Tập đoàn Ajinomoto và công ty Ajinomoto Việt Nam cùng các khách mời là các bác sĩ, cán bộ dinh dưỡng và giảng viên chuyên ngành dinh dưỡng của các trường đại học và cao đẳng y tế tại Cần Thơ.

Nhiều nội dung xoay quay chủ đề Cá thể hóa trong dinh dưỡng đã được trình bày bởi các giáo sư, chuyên gia dinh dưỡng từ Nhật Bản, Mỹ và Việt Nam như: GS. Yasuhiro Kido – Giám đốc Hội Dinh dưỡng Nhật Bản, Giáo sư trường Đại học Kanazawa Gakuin; TS. Kenichiro Shide - Phó Trưởng Khoa Trao đổi chất và Dinh dưỡng Lâm sàng, Bệnh viện trường Đại học Kyoto (Nhật Bản); GS. Kayashita Jun - Trường đại học Quận Hiroshima (Nhật Bản); PGS. Shiro Matsumoto – Bệnh viện trường Đại học Kumamoto (Nhật Bản); GS. Martha Archuletta – Khoa Dinh dưỡng, tiết chế và Khoa học Thực phẩm, Trường đại học bang Utah (Mỹ); GS. Christopher A. Taylor – Giáo sư Dinh dưỡng lâm sàng, Đại học bang Ohio (Mỹ); GS. Mary Murimi – Giáo sư Dinh dưỡng, Đại học Công nghệ Texas (Mỹ); PGS. TS. Nguyễn Đỗ Huy - Giám đốc Trung tâm Đào tạo Dinh dưỡng và Thực phẩm, Viện Dinh dưỡng Quốc gia.

Theo PGS. TS. Nguyễn Đỗ Huy, hiện chưa có một định nghĩa thống nhất về dinh dưỡng cá thể hóa. Có thể hiểu, cá thể hóa dinh dưỡng là tiếp cận thông tin về các đặc điểm riêng của cá thể để xây dựng các can thiệt và tư vấn dinh dưỡng có trọng tâm và chuyên biệt, từ đó thay đổi hành vi trong chế độ ăn và chế độ dinh dưỡng có lợi cho sức khỏe một cách bền vững.

Trong bối cảnh hiện nay, theo Bộ Y tế (2019), Việt Nam đang phải đối mặt với mô hình bệnh tật kép, đó là bệnh lây nhiễm và bệnh không lây nhiễm. Trong đó, bệnh không lây nhiễm như đái tháo đường, bệnh tim mạch, ung thư…chiếm đến 70% gánh nặng bệnh tật ở Việt Nam và là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu. Phần nhiều các bệnh không lây nhiễm có các yếu tố nguy cơ bắt nguồn từ chế độ dinh dưỡng và vận động thể lực chưa hợp lý. Việc áp dụng tiếp cận cá thể hóa trong dinh dưỡng là điều đáng cân nhắc.

Trong khuôn khổ hội nghị, hệ thống dinh dưỡng của các quốc gia có nền dinh dưỡng phát triển như Mỹ, Nhật Bản cũng được giới thiệu. Các chuyên gia cũng đã chia sẻ những mô hình đào tạo tại các quốc gia phát triển mà Việt Nam có thể tham khảo. Nếu như hiện nay tại Việt Nam đã triển khai mô hình đào tạo cử nhân dinh dưỡng 4 năm thì tại những nước như Hoa Kỳ, các mô hình đào tạo để trở thành một cán bộ dinh dưỡng khá đa dạng, bao gồm đào tạo cao đẳng, đại học, sau đại học…Đặc biệt, bên cạnh yếu tố lý thuyết thì yếu tố thực hành trong các cơ sở y tế và chăm sóc sức khỏe rất được coi trọng để đẩy mạnh kỹ năng và tay nghề. Sinh viên được yêu cầu phải có tối thiểu 1.200 giờ thực hành tại bệnh viện, cơ sở chăm sóc y tế, các cơ sở cung cấp dịch vụ thực phẩm v.v.

Tại Nhật Bản, ngành dinh dưỡng đã được bắt đầu từ năm 1925, hiện có hơn 300 trường đại học và cao đẳng đào tạo nghề dinh dưỡng. Hiện nay, có khoảng 1 triệu cán bộ dinh dưỡng tại Nhật Bản, chiếm 0.1% dân số, góp phần đưa đến những tiến bộ ngoạn mục về dinh dưỡng của quốc gia này.

Tại Việt Nam, mặc dù cá thể hóa dinh dưỡng là một khái niệm còn tương đối mới nhưng đã bắt đầu nhận được sự quan tâm. Tại nhiều bệnh viện đầu ngành như bệnh viện Bạch Mai, bệnh viện Chợ Rẫy; dinh dưỡng lâm sàng – dinh dưỡng điều trị đã và đang được thúc đẩy áp dụng, đóng góp hiệu quả, tích cực vào việc tăng hiệu quả điều trị cho bệnh nhân, giảm thời gian nằm viện, giảm chi phí điều trị.

Thu Hà