Chế tài nào cho người quá khích “đại náo” công đường?

Muôn kiểu gây rối tại tòa

Tòa án là nơi thể hiện sự tôn nghiêm và thượng tôn pháp luật, vì vậy mà hành động, cử chỉ, lời nói của những người tiến hành tố tụng cũng như người tham gia phiên tòa đều phải thể hiện sự chuẩn mực. Tuy nhiên tại một số phiên tòa ở các địa phương, vì sự nóng nảy, bức xúc cũng như thiếu hiểu biết pháp luật mà những người tham gia phiên tòa lại biến chốn công đường thành nơi để “đại náo”.

Mới đây nhất, ngày 22/5, HĐXX phúc thẩm của TAND Cấp cao tại TP.HCM do thẩm phán Huỳnh Công Lý làm chủ tọa đã bác kháng cáo của bị cáo Hữu Bê (58 tuổi, ngụ xã Tân Lộc, huyện Thới Bình, Cà Mau), giữ nguyên án sơ thẩm, phạt bị cáo này 7 năm tù về tội Dâm ô đối với người dưới 16 tuổi. Ngoài án tù, HĐXX còn buộc bị cáo bồi thường cho gia đình bị hại 13 triệu đồng.

Khi chủ tọa vừa tuyên án, 5 người thân của bị cáo đã đứng dậy phản ứng kêu oan. Hai phụ nữ và 3 thanh niên là con của bị cáo Bê đã lớn tiếng, xông về phía chủ tọa khiến HĐXX phải bước vào phía trong. Hàng chục cảnh sát có mặt tại tòa phải vất vả can ngăn nhóm người quá khích.

Sau khi phòng xử án được khóa lại thì người thân của bị cáo Bê đập cửa một lúc rồi xuống sân tòa la hét. Khoảng 20 phút sau, trật tự pháp đình mới được ổn định và HĐXX trở lại phòng để xét xử vụ án khác.

Một vụ gây rối phiên xử khác diễn ra tại Đà Nẵng. Vào tháng 11/2017, trong phiên xử một vụ ly hôn tại TAND TP.Đà Nẵng, vợ chồng đương sự mâu thuẫn rất căng thẳng.

Trong lúc phiên tòa đang diễn ra, người vợ do quá bức xúc đã la hét, chửi bới thậm tệ người chồng. Chưa hết, chị này còn bất ngờ... tự xé toạc quần áo trên người mình ra để ăn vạ. Rất may là ngay sau đó, lực lượng bảo vệ đã có mặt can thiệp kịp thời để phiên tòa được tiếp tục diễn ra.

Thậm chí, tại TAND TP.Hà Nội vào tháng 2/2017, khi HĐXX hoãn phiên xét xử bị cáo Phùng Đình Ánh (19 tuổi, ở huyện Chương Mỹ) và 5 đồng phạm về tội Giết người, Che giấu tội phạm thì người nhà bị cáo và nạn nhân lao vào ẩu đả vì mâu thuẫn. Sự việc khiến vợ nạn nhân cùng một người thân bị đánh, cào cấu xây xẩm mặt mày, chảy máu và chỉ dừng lại khi cán bộ dẫn giải, bảo vệ tòa can ngăn, mời ra về.

Quy định tội danh rõ ràng               

Những hành vi bộc phát do bức xúc, mâu thuẫn giữa các đương sự với nhau diễn ra trước và trong quá trình giải quyết, xét xử vụ án sẽ bị xử lý ra sao? Để có cái nhìn pháp lý tổng quan về vấn đề này, PV báo Người Đưa Tin đã có cuộc trao đổi với Thạc sĩ, luật sư Vũ Quang Bá - công ty Luật TNHH Khải Hưng, đoàn Luật sư TP.Hà Nội.

Theo luật sư Vũ Quang Bá, hiện nay, luật Tố tụng Hình sự quy định, trước khi khai mạc phiên toà, thư ký toà án sẽ tiến hành phổ biến nội quy để mọi người trong phòng xử án nắm được, thực hiện nghiêm túc. Nội quy phiên toà đã được Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 quy định tại Điều 256.

Theo đó, mọi người trong phòng xử án phải tôn trọng HĐXX, giữ gìn trật tự và tuân theo sự điều hành của chủ tọa phiên toà. Trong trường hợp, người nào vi phạm nội quy phiên tòa thì tuỳ tính chất, mức độ vi phạm có thể bị thẩm phán chủ tọa phiên toà quyết định xử phạt hành chính theo quy định. Bên cạnh đó, chủ tọa phiên toà có quyền ra quyết định buộc người vi phạm rời khỏi phòng xử án hoặc tạm giữ hành chính.

Cơ quan công an có nhiệm vụ bảo vệ trật tự phiên tòa hoặc người có nhiệm vụ bảo vệ trật tự phiên tòa thi hành quyết định của thẩm phán chủ tọa phiên tòa về việc buộc rời khỏi phòng xử án hoặc tạm giữ hành chính người gây rối trật tự phiên tòa.

Đánh giá riêng về vụ gây rối tại phiên xử bị cáo Hữu Bê dâm ô đối với người dưới 16 tuổi, luật sư Bá cho hay: “Người nhà bị cáo phản ứng như vậy có thể do bức xúc, không đồng ý với phán quyết của HĐXX. Tuy nhiên, những hành vi như lớn tiếng, xông về phía chủ tọa, xuống sân tòa la hét... của phía người nhà bị cáo đã vi phạm nghiêm trọng nội quy phiên toà, gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới hoạt động xét xử. Với hành vi nêu trên, HĐXX vụ án hoàn toàn có thể xem xét việc khởi tố vụ án về hành vi gây rối trật tự phiên toà theo quy định Bộ luật Hình sự 2015”.

Luật sư Bá chỉ rõ, hiện nay, việc xử phạt vi phạm hành chính đối với các hành vi gây rối trật tự tại phiên toà hoặc có hành vi khác gây trở ngại cho hoạt động xét xử được thực hiện theo quy định tại điểm d, khoản 3, Điều 5, Nghị định 167/2013/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; Phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng cháy và chữa cháy; Phòng, chống bạo lực gia đình với mức xử phạt từ 2-3 triệu đồng.

Nếu hành vi của người vi phạm nội quy phiên tòa đến mức bị truy cứu trách nhiệm hình sự thì HĐXX có quyền khởi tố vụ án. Bộ luật Hình sự 2015 đã bổ sung tội Gây rối trật tự phiên toà, phiên họp tại Điều 391, làm cơ sở xử lý các trường hợp cố ý gây rối tại phiên toà.

Theo đó, người nào tại phiên tòa mà thóa mạ, xúc phạm nghiêm trọng danh dự, nhân phẩm của thẩm phán, hội thẩm, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng khác hoặc người tham gia phiên tòa, phiên họp hoặc có hành vi đập phá tài sản thì bị phạt tiền từ 10-100 triệu đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 2 năm.

Phạm tội thuộc trường hợp dẫn đến phải dừng phiên tòa, phiên họp hoặc hành hung thẩm phán, hội thẩm, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng khác thì bị phạt tù từ 1-3 năm.

Luật sư Vũ Quang Bá cũng nhấn mạnh, HĐXX cần phải giải thích điều luật ngay trước khi bắt đầu phiên tòa để vừa giáo dục pháp luật, vừa ngăn chặn hành vi vi phạm có thể xảy ra.

Việt Hương