Wikileaks hôm 8/3 công bố hàng nghìn trang tài liệu chứng minh, cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) đang dùng các công cụ xâm nhập vào các smartphone, máy tính và thậm chí cả tivi thông minh kết nối mạng internet, để thu thập thông tin cá nhân của người dùng trên toàn thế giới.
Tài liệu của Wikileaks cho biết, CIA đang theo dõi tất cả mọi người.
CIA vấp phải chỉ trích từ các nhóm nhân quyền về việc cơ quan này cố tình lợi dụng các lỗ hổng bảo mật phục vụ cho mục đích riêng của mình. Trong khi lẽ ra họ phải làm điều ngược lại là chia sẻ thông tin với các hãng công nghệ để nhanh chóng vá lại.
"An ninh kỹ thuật số đang bị chính CIA phá vỡ khi họ cố tình che giấu những lỗ hổng bảo mật, thay vì làm việc với các công ty công nghệ", Nathan White – thành viên một nhóm tự do dân sự của Mỹ cho biết.
Thông tin về việc theo dõi người dùng đang dấy lên những tranh cãi về quyền lực quá lớn của CIA. "Đó không phải là điều quá ngạc nhiên, khi một cơ quan có nhiệm vụ truy tìm kẻ gian và bảo vệ an ninh quốc gia đang sử dụng mọi phương tiện để thu thập thông tin tình báo", Don Smith từ công ty an ninh mạng SecureWorks giải thích. “Nếu CIA không có khả năng nghe trộm, họ chẳng thể làm tốt công việc của mình”.
Alan Woodward, một nhà nghiên cứu bảo mật của Europol, cựu chuyên gia tại cơ quan gián điệp Anh GCHQ cho rằng, công chúng nên được biết về những cách thức thu thập thông tin của CIA.
Giải thích với BBC, Woodward cho hay, cơ quan tình báo Mỹ chỉ thu thập thông tin đối với những đối tượng nằm trong tầm ngắm, còn việc giám sát tất cả mọi người trên toàn cầu là không cần thiết.
"Hầu hết các vụ xâm nhập thiết bị cá nhân đều có mục tiêu cụ thể chứ họ không giám sát hàng loạt, rồi mất công phân loại chỉ để tìm kiếm một cây kim", Woodward nói.
Chuyên gia của Europol cũng cho biết, mọi hoạt động truy cập thông tin cá nhân đều nằm trong quy định của pháp luật và CIA cũng không ngoại lệ. Woodward nhấn mạnh rằng các cơ quan an ninh về cơ bản dưới sự điều hành của chính phủ thay vì các tổ chức độc lập, do đó việc thu thập dữ liệu sẽ không dễ bị lạm dụng.
Mặc dù vậy, cựu mật vụ nổi tiếng Edward Snowden - người từng tiết lộ về việc giám sát toàn cầu của Mỹ trước đây vẫn lên tiếng chỉ trích cách thức của CIA. "Hãy tưởng tượng một thế giới mà CIA đang dùng chính chiếc TV mà bạn xem hàng ngày để giám sát chính bạn", Edward Snowden viết trên Twitter. "Thế giới đó đã trở thành sự thật trong ngày hôm nay".
Các thiết bị thông minh của chúng ta có an toàn?
Các thiết bị trong gia đình giờ đây đều kết nối với internet.
Mọi thiết bị trong ngôi nhà chúng ta đang trở nên "thông minh" hơn, từ công tắc đèn tắt mở bằng giọng nói, đến thiết bị nhà bếp được kết nối với internet. Không có gì đảm bảo về việc chúng sẽ không làm lộ mọi thông tin về hoạt động của bạn mỗi ngày.
Tuy nhiên, Don Smith cho biết khái niệm cơ quan tình báo đang len lỏi trong mọi thiết bị thông minh để giám sát cá nhân là một điều không thực tế.
Các tài liệu được công bố bởi Wikileaks có nêu rõ một số loại TV Samsung có thể được sử dụng làm thiết bị do thám. Tuy nhiên, chuyên gia Woodward cho rằng cách thức này không được sử dụng rộng rãi: "Liệu CIA có hack từ xa được hay không. Câu trả lời là không. Muốn làm được điều gì đó, họ phải vào được nhà bạn và cắm một ổ US chuyên dụng vào chiếc tivi. Do vậy hãy cảnh giác khi cho người lạ vào nhà”.
Mike McLellan từ Trung tâm An ninh mạng Quốc gia của chính phủ Anh cho biết, các hộ gia đình nên quan tâm đến các mối nguy cơ rò rỉ thông tin trên mạng internet nhiều hơn.
"Chúng ta có nhiều khả năng trở thành nạn nhân của tội phạm mạng nhiều hơn là việc trở thành nhân vật đáng quan tâm từ một cơ quan tình báo", McLellan giải thích.
CIA có đọc được tin nhắn từ WhatsApp hay các công cụ nhắn tin trực tuyến khác?
Nguy cơ bị thu thập thông tin cá nhân trên smartphone là hiện hữu?
Các hãng công nghệ tuyên bố ứng dụng tin nhắn tức thời của họ trên nền tảng smartphone đều được mã hóa và mức độ bảo mật cao.
Tài liệu Wikileaks mô tả các mật vụ của CIA có khả năng đọc được tin nhắn trực tuyến của người dùng trên nền tảng hai hệ điều hành phổ biến Android và iOS. Trong đó, CIA có cách thức vượt qua rào cản bảo mật của nhiều ứng dụng nhắn tin như WhatsApp hay ứng dụng tin nhắn riêng tư Signal.
Tuy nhiên, tài liệu không chỉ rõ việc CIA có thực sự "bẻ khóa" được hai ứng dụng này hay không. Trong khi đó Woodward cho rằng, CIA chỉ thu được nội dung tin nhắn đã gửi đến điện thoại của người nhận - nơi các thông điệp đã được giải mã, chứ không phải CIA có cách truy cập được vào hệ thống máy chủ truyền tải dữ liệu của toàn bộ người dùng.
Trí thông minh nhân tạo sẽ đe dọa quyền riêng tư cá nhân?
Loa kiêm trung tâm điều khiển cho ngôi nhà thông minh của Google có khả năng nhận lệnh bằng giọng nói.
Các tập đoàn công nghệ như Amazon và Google đã bắt đầu bán ra các thiết bị điều khiển bằng giọng nói và smartphone ngày nay có thể nhận lệnh, hoàn thành công việc cho chủ nhân. Do đó, nhiều chuyên gia lo ngại sự phát triển của trí thông minh nhân tạo (AI) sau này có thể bị lợi dụng trở thành công cụ giám sát từ xa.
“Ai có thể thu thập giọng nói, dữ liệu cá nhân và định hình chúng lại thành những gì khái quát nhất thuộc về con người bạn. Tuy nhiên, nó chỉ là một trong số rất nhiều rủi ro trong tương lai sau này. Và hiện tại mọi thứ chưa cần phải lo lắng”, Woodward cho hay.
“Hãy nghĩ đến khối lượng dữ liệu liên lạc khổng lồ của hàng tỷ người trên trái đất này. Họ (CIA) hoàn toàn không có khả năng ghi lại mọi cuộc trò chuyện. Bởi vậy hãy để họ làm công việc của mình. Nếu bạn không phải người mà họ đang quan tâm, sẽ chẳng có mật vụ nào rảnh thời gian theo dõi bạn làm gì”, Woodward kết luận.
Đọc thêm>>> Jack Barsky - điệp viên KGB trong vỏ bọc cậu bé 10 tuổi
Quốc Vinh
