Trùm ma túy Jose Adolfo Macias trước khi vượt ngục vào đầu năm 2024.
"Điều kiện trong này còn tốt hơn ở nhà. Hắn sống như vua", một binh sĩ Ecuador nói trong cuộc đột kích nhà tù. Macias còn có sân vườn riêng chuyên nuôi gà chọi trong tù.
Trùm băng đảng Los Choneros đã biến mất khỏi nhà tù từng có tiếng là nghiêm ngặt ở thành phố cảng Guayaquil, Ecuador kể từ ngày 8/1.
Những hình ảnh khác trong phòng giam của trùm băng đảng, cho thấy một bức tranh treo tường có dòng chữ "bạc hay chì", được cho là nhằm cảnh báo các nhân viên nhà tù. Cụm từ này lần đầu xuất hiện dưới thời trùm ma túy Colombia Pablo Escobar, nghĩa là lựa chọn nhận hối lộ hay bị bắn chết.
Những hình ảnh này cung cấp thêm bằng chứng cho một thực tế rõ ràng rằng hệ thống nhà tù của Ecuador đã trở thành trụ sở của các băng đảng tội phạm có só lượng thành viên đông đảo và gây ảnh hưởng trên khắp đất nước. Trong vòng chưa đầy một thập kỷ, tội phạm có tổ chức đã biến Ecuador, một quốc gia tương đối yên bình, thành một trong những nơi nguy hiểm nhất ở Mỹ Latin.
"Băng đảng thực tế đã kiểm soát nhà tù. Đây là lý do Jose Adolfo Macias được hưởng tiện nghi đây đủ, từ TV, internet cho đến đồ ăn, rượu bia, phụ nữ. Hắn có mọi thứ ở đây", Jean Paul Pinto, một chuyên gia an ninh Ecuador, nói với CNN.
Các chuyên gia suy đoán rằng những tiện nghi mà trùm ma túy được hưởng khi bị giam giữ cũng là lý do khiến hắn vượt ngục vào tháng trước. Cuộc vượt ngục của trùm ma túy đã kích động bạo loạn trên khắp Ecuador.
Theo các chuyên gia, Ecuador đã bắt đầu mất khả năng kiểm soát các nhà tù trong vòng một thập kỷ qua. Các nhân viên nhà tù ban đầu làm nhiệm vụ ổn định an ninh nhưng sau này trở thành tay sai cho các băng đảng, nếu không muốn người thân bị đe dọa tính mạng.
Nhà tù quá tải, cai ngục không được trả lương xứng đáng là một trong các nguyên nhân khiến băng đảng trỗi dậy ngay trong tù.
Jose Adolfo Macias, 44 tuổi, trùm băng đảng khét tiếng nhất Ecuador, người duy nhất thành lập băng Los Choneros mà vẫn còn sống. Năm 2011, hắn bị kết án “vì một loạt tội ác, bao gồm giết người và buôn bán ma túy”, nhưng đã ra tù vào tháng 2/2013 trước khi bị bắt lại vài tháng sau đó.
Băng Los Choneros được cho là liên minh với các băng đảng ma túy Mexico trong cuộc chiến giành quyền thống trị hoạt động buôn bán ma túy ở Ecuador.
Những cuộc tranh giành quyền lực trong nội bộ băng Los Choneros và đối đầu với băng Los Lobos đã thổi bùng bạo lực nhà tù ở Ecuador. Ước tính hơn 300 người đã thiệt mạng trong tù ở Ecuador năm 2021, một số bị chặt đầu.
Nhà tù nơi trùm ma túy Ecuador bị giam giữ trước khi vượt ngục
Bên ngoài bức tường nhà tù, tình trạng bất ổn kinh tế đã khiến nhiều người Ecuador phải rời quốc gia tìm kế sinh nhai hoặc đi theo con đường phạm tội.
Thông báo các lệnh trừng phạt của Mỹ đối với Los Choneros và Macias trong tháng này, Bộ Tài chính Mỹ nói trùm băng đảng Ecuador “không bị cản trở trong việc sử dụng điện thoại di động và internet trong tù. Điều này cho phép hắn tiếp tục liên lạc với bên ngoài và chỉ đạo các hoạt động của băng Los Choneros".
Một nguồn tin quân sự nói với CNN rằng Macias thích chọi gà. Căn phòng của trùm ma túy lớn gấp nhiều lần phòng giam thông thường. Việc Macias đưa phụ nữ vào phòng giam giải khuây là điều diễn ra thường xuyên, nguồn tin cho biết.
Không có gì bí mật khi Macias sống xa hoa so với những tù nhân bình thường. Macias từng tổ chức sinh nhật 42 tuổi một cách hoành tráng, bắn pháo hoa trong tù và mở nhạc suốt đêm. Một bức ảnh được đăng tải cho thấy trùm ma túy chụp ảnh kỷ niệm với bánh sinh nhật.
Tháng 12/2023, Tổng thống mới đắc cử Ecuador, Daniel Noboa nói đùa rằng phòng giam của Macías có nhiều ổ cắm điện “hơn phòng khách sạn Marriott”.
Khi được hỏi về kế hoạch lập lại trật tự trong tù, ông Noboa nói: "Chúng tôi có kế hoạch. Đừng tiết lộ cho Macias".
Chính phủ Ecuador có kế hoạch đưa trùm ma túy tới giam giữ ở nhà tù khác với an ninh nghiêm ngặt hơn. Nhưng Macias đã nắm được thông tin trước và sớm tẩu thoát hồi đầu tháng 1/2024.
Cũng trong khoảng thời gian này, vợ và các con của Macias chuyển tới sống ở thành phố Cordoba, Argentina. "Chúng tôi ngờ rằng Macias đã tính tới việc mua nhà, đưa gia đình rời khỏi Ecuador và một khi gia đình đã an toàn, hắn liền vượt ngục", Bộ trưởng Nội vụ Argentina Patricia Bullrich nói. Gia đình của Macias bị trục xuất khỏi Argentina sau hai tuần.
Hiện tại, ngoài việc truy lùng Macias, Ecuador đã tăng cường binh sĩ làm nhiệm vụ đảm bảo an ninh ở các nhà tù. Tổng thống Noboa cũng khẳng định Ecuador sẽ tiếp tục xây thêm nhà tù để khắc phục tình trạng quá tải dẫn đến mất an ninh.
Đăng Nguyễn - CNN
