"Ngày đẫm máu" tại Cairo
Kể từ khi vị tổng thống được bầu cử tự do đầu tiên của Ai Cập, ông Mohammed Morsi, bị lật đổ hôm 3/7 và bị giam ở một nơi bí mật, những người ủng hộ ông thuộc tổ chức Huynh đệ Hồi giáo đã liên tục biểu tình ngồi ở Cairo yêu cầu trả lại quyền lực cho ông trong suốt sáu tuần. Chính quyền lâm thời Ai Cập đã nhiều lần cảnh cáo người biểu tình phải giải tán nhưng không cải thiện được tình hình. Rạng sáng hôm 14/8, xe ủi và xe bọc thép cùng với lực lượng an ninh đã tiến vào hai khu vực cắm trại của người biểu tình ở Quảng trường Nadha và thánh đường Rabaa al-Adawiya.
Cuộc tấn công khởi sự vào lúc rạng đông khi trực thăng bay quần trên những nơi biểu tình. Sau đó là tiếng súng nổ và lựu đạn cay bắn tới tấp vào người biểu tình và sau đó là các xe ủi với sự hỗ trợ của thiết vận xa, tiến vào để dẹp các căn lều do người biểu tình dựng lên. Các nhân chứng có mặt tại chỗ cho biết xung đột diễn ra ngay sau khi toán cảnh sát đầu tiên tiến vào khu vực những người chống đối cắm lều, và sau đó họ nghe thấy nhiều tiếng súng nổ, kể cả tiếng súng máy, nhưng không rõ bên nào nổ súng trước.
Một nhân chứng cho hay nhìn thấy 15 xác chết trong một bệnh xá gần nơi tập trung của người biểu tình. Một số nhân chứng khác nói rằng đa số người chết bị bắn vào đầu. Chính phủ Ai Cập nói 525 người thiệt mạng. Đa số nạn nhân thiệt mạng ở thủ đô, nhưng cũng xảy ra bạo lực trên toàn quốc trong một ngày đẫm máu.
Con số người chết được cho là còn cao hơn vì nhiều thi thể chưa được nhận dạng. Những người ủng hộ Tổng thống Mohammed Morsi, bị lật đổ, nói hơn 2.000 người chết. Mặc dù phía Chính phủ Ai Cập khẳng định chỉ sử dụng những biện pháp "không gây chết người" để giải tán biểu tình, nhưng các phóng viên ghi nhận lực lượng an ninh đã sử dụng vũ khí tự động bắn vào hai trại.
Trên truyền hình, Thủ tướng Ai Cập ca ngợi lực lượng cảnh sát đã hết sức kiềm chế và Bộ trưởng Nội vụ cũng đưa ra một thông điệp như vậy. Người đứng đầu lực lượng bảo vệ trị an giải thích rằng, sở dĩ cảnh sát phải sử dụng vũ lực vì những người biểu tình đã bắn vào họ trước.
Tướng chỉ huy cảnh sát Mohamed Ibrahim cũng cho rằng lực lượng an ninh đã thể hiện sự kiềm chế, với bằng chứng là 46 cảnh sát đã thiệt mạng. Đây là con số thương vong nặng nề nhất trong vòng một ngày đối với an ninh Ai Cập, kể từ vụ tấn công của lực lượng Hồi giáo giết chết 100 cảnh sát năm 1981. Lãnh đạo cảnh sát Ai Cập kết thúc bài phát biểu trên truyền hình, với lời cảnh báo cảnh sát sẽ không cho phép bất cứ một cuộc biểu tình nào khác, bất kể hệ quả như thế nào.
Sau cuộc tấn công của cảnh sát để giải tán biểu tình, chính quyền tuyên bố thiết lập tình trạng khẩn cấp trong vòng một tháng, vốn đã được dỡ bỏ (5/2012) sau khi Tổng thống Moubarak sụp đổ, và áp dụng thiết quân luật tại 11 trên 27 tỉnh thành phố, trong đó có hầu hết các thành phố lớn. Việc áp đặt tình trạng khẩn cấp, được sự hưởng ứng của đông đảo người Ai Cập.
Tiếp tục rối ren và bất ổn
Sau cuộc đàn áp, hầu như không có xáo trộn nào xảy ra ở Cairo và những thành phố lớn khác của Ai Cập, lý do chính vì chính phủ ban hành lệnh giới nghiêm và lệnh cấm người dân tụ tập ngoài đường phố. Tuy nhiên phần lớn người dân quốc gia Trung Đông này đều nghĩ đây chỉ là yên tĩnh tạm thời, vì Phong trào Huynh đệ Hồi giáo cam kết sẽ tiếp tục biểu tình cho đến khi ông Morsi được đưa trở lại để nắm quyền.
Một số hình ảnh về “ngày đẫm máu” tại Ai Cập (ngày 14/08) đã khiến ít nhất 525 người chết
Tổ chức Huynh đệ Hồi giáo tuyên bố sẽ trừng phạt "cuộc đảo chính quân sự" và giữ cam kết hành động hòa bình sau khi Chính phủ thực hiện vụ trấn áp người biểu tình ủng hộ Tổng thống bị lật đổ Mohamed Morsi. Trên trang Twitter, phát ngôn viên của tổ chức này, ông Gehad El-Haddad nêu rõ: "Chúng tôi sẽ luôn hành động hòa bình và phi bạo lực. Chúng tôi vẫn mạnh mẽ, không chịu khuất phục và kiên định. Chúng tôi sẽ tiếp tục xông lên cho đến khi nào hạ bệ được cuộc đảo chính quân sự này".
Các quan chức an ninh cho biết ngày 15/8, những người ủng hộ Tổng thống bị phế truất Mohamed Morsi đã tấn công các đồn cảnh sát ở hai tỉnh, khiến ít nhất hai cảnh sát thiệt mạng. Theo các quan chức, một cảnh sát 21 tuổi bị các tay súng bắn vào ngực và tay tại tỉnh Al-Arish, Bắc Sinai. Tại thành phố miền Trung, Assiut, một cảnh sát khác cũng thiệt mạng trong vụ tấn công đồn cảnh sát.
Trong khi đó, cùng ngày, tại tỉnh Giza, cách thủ đô Cairo 20km về phía Tây Nam, Kênh truyền hình nhà nước Ai Cập cho biết trụ sở chính quyền Ai Cập tại tỉnh này đã bị những người biểu tình ủng hộ Tổng thống Mohamed Morsi xộc vào và phóng hỏa.
Hàng trăm người ủng hộ tổ chức Huynh đệ Hồi giáo đã tuần hành tại thành phố lớn thứ hai của Ai Cập là Alexandria để phản đối việc sử dụng bạo lực giải tán các cuộc biểu tình ngồi của lực lượng này tại Cairo. Những người tuần hành giơ cao các tấm hình của ông Morsi và hô vang khẩu hiệu: "Chúng tôi sẽ quay trở lại vì những người đã tử vì đạo".
Ở một "mặt trận" khác, báo giới đã ghi lại cảnh gần 20 người phục kích một chiếc xe bọc thép của lực lượng an ninh Ai Cập khi nó đang di chuyển trên cây cầu vượt ở thủ đô Cairo. Không lâu sau khi chiếc xe dừng lại, những người biểu tình đã đẩy lùi nó phía thành cầu, hất tung rào chắn bằng kim loại trước khi đốn ngã một cột đèn cao áp và rơi thẳng xuống dưới.
Hiện tại, không ai biết rõ bao nhiêu người trên xe lúc nó rơi ra khỏi cây cầu vượt ở độ cao 15m. Tuy nhiên, hình ảnh hiện trường cho thấy những người đàn ông bê bết máu được cảnh sát kéo ra khỏi chiếc xe nằm bẹp rúm dưới mặt đất. Một chia sẻ trên Twitter cho biết, 5 người thiệt mạng khi chiếc xe cảnh sát rơi khỏi thành cầu.
Mỹ và nhiều nước lên án hành động của an ninh Ai Cập, trong khi Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan gọi đây là "cuộc tàn sát rất nghiêm trọng". Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama tuyên bố hủy cuộc tập trận hai năm một lần với Ai Cập để phản đối việc đàn áp người biểu tình. Ông Obama cảnh báo Ai Cập đã đi vào "con đường nguy hiểm hơn".
Con gái thủ lĩnh Huynh đệ Hồi giáo bị sát hại Người phát ngôn của tổ chức Huynh đệ Hồi giáo cho biết con gái của thủ lĩnh cấp cao đang bị truy nã Mohammed al-Beltagui là cô Asmaa al-Beltagui đã bị sát hại trong vụ thảm sát này, khi cảnh sát Ai Cập bố ráp trại Rabaa-al Adawiya ở thủ đô Cairo. Nữ phát ngôn của Liên minh chống đảo chính, một nhánh thuộc tổ chức Huynh đệ Hồi giáo, cho biết cô bé 17 tuổi, bị trúng hai phát đạn, một ở ngực và một ở lưng. Phó Tổng thống Ai cập từ chức Sau khi cuộc can thiệt giải tán biểu tình kết thúc với rất nhiều máu đổ, Phó tổng thống Ai Cập Mohamed El-Baradei - giải Nobel hòa bình, người rất có uy tín đối với cộng đồng quốc tế - đã thông báo từ chức để bày tỏ thái độ không chấp nhận phe cứng rắn trong chính quyền sử dụng vũ lực. Ông đã thông báo quyết định từ chức trong bức thư gửi Tổng thống lâm thời Ai Cập Adly Mansour. Trong thư, ông El-Baradei nhấn mạnh: "Thật khó để tiếp tục chịu trách nhiệm về những quyết định mà tôi không tán thành và những hậu quả mà tôi lo ngại sẽ xảy ra". Ông cho rằng lương tâm mình bị cắn rứt vì những mất mát về người, đặc biệt bởi ông tin rằng những mất mát đó có thể tránh được. |
Thanh Xuân (theo Reuteurs, BBC, RFI)
