Sau khi bộ phim Tể tướng Lưu gù lên sóng năm 1996, Hòa Thân trở thành một cái tên quen thuộc với nhiều khán giả Việt Nam. Nhiều người cho rằng ông chính là tham quan đệ nhất không chỉ của triều Thanh, mà còn trong cả lịch sử Trung Quốc.
Hòa Thân rất được lòng vua Càn Long. (Ảnh minh họa).
Hòa Thân (1750-1799) là một vị quan đại thần của triều Mãn Thanh thời vua Càn Long. Xuất thân là một công tử Mãn Châu, khi 10 tuổi ông được đưa vào cung học. Khi mới gia nhập triều đình, Hòa Thân giữ chức vụ thị vệ. Sau được vua Càn Long sủng ái cùng với năng lực bản thân, Hòa Thân đã giữ nhiều trọng trách trong triều đình.
Thuở nhỏ Hòa Thân được theo học tại Hàm An cung. Khi còn đi học, Hòa Thân đã bộc lộ sự vượt trội hơn hẳn so với các bạn học cùng xuất thân Bát kỳ khác. Năm lên 10 tuổi, ông đã bắt đầu học cách bắt chước kiểu chữ của Càn Long để sau này khi viết tấu chương có thể lấy được thiện cảm từ Hoàng đế.
Nhờ tinh thông bốn thứ tiếng là Mãn, Hán, Mông Cổ, Tây Tạng, lại nằm lòng Tứ thư, Ngũ kinh, nên ông được hai thầy giáo là Ngô Tỉnh Khâm và Ngô Tỉnh Lang rất mực yêu mến.
Nhờ tinh thông Tứ thư, Ngũ kinh và nhiều thứ tiếng nên dù không tiến thân bằng gia thế hay từ công danh khoa bảng. Hòa Thân sau đó vẫn được thăng tiến dần lên các chức hàm quan trọng trong triều đình như: Đại học sĩ, Quân cơ đại thần, Cửu môn đề đốc.
Gắn liền với cuộc đời của Hoà Thân không thể không nhắc đến hai vị quan thanh chính liêm minh, sở học kỳ tài đó là Lưu Dung và Kỷ Hiểu Lam. Vốn dĩ xưa nay chúng ta luôn cho rằng đây chính là hai nhân vật khắc tinh của cuộc đời Hoà Thân, là đối thủ đáng gờm nhất của y, bao phen làm cho Hoà Thân điêu đứng chốn quan trường.
Trên thực tế, đó cũng chỉ là hình ảnh trên phim ảnh, bởi nếu như dựa vào địa vị cũng như sự sủng ái của Càn Long đối với mình, Hoà Thân hoàn toàn có nhiều khả năng loại bỏ hai người này khỏi cuộc chơi quyền lực mà không hề sợ Càn Long giáng tội.
Hòa Thân - Lưu Dung. (Ảnh minh họa).
Lưu Dung (1719-1805), tự là Sùng Như,hiệu là Thạch quê ở thôn Bàng Qua Trang, trấn Chú Câu (nay là thị xã Cao Mật), Như Thành, Sơn Đông, Trung Quốc. Ông là con trai của Đại học sĩ Lưu Thống Huân. Ông đỗ Tiến sĩ năm 32 tuổi. Sau khi đỗ Tiến sĩ thì làm quan địa phương ở nhiều tỉnh, và sau này giữ chức quan cao nhất là Đại học sĩ Thể Nhân các, Thái tử Thái bảo. Ông không những là nhà chính trị nổi tiếng, mà còn là nhà thư pháp và nhà thơ, thư pháp của ông đường nét rắn khỏe, nét bút có hồn đẹp mắt và độc đáo, trở thành phong cách rất riêng của mình và nổi tiếng thiên hạ.
Dù nổi tiếng là công chính liêm minh, sở học kỳ tài, hết lòng vì giang sơn nhà Thanh nhưng đôi lúc vì quá thẳng thắn mà làm cho vua Càn Long nổi giận, cũng chính vì thế mà nhiều lần bị cách chức, mà địa vị ban đầu cũng không bằng Hoà Thân. Hoà Thân hoàn toàn có thể dùng cơ cánh của mình để ra tay đối với Lưu Dung.
Kỷ Hiểu Lam tên thật Kỷ Quân (1724-1805), tự là Hiểu Lam và Xuân Phàm. Ông là một danh sĩ nổi tiếng và quan lại đời nhà Thanh, trong lịch sử Trung Quốc.
Ông giữ chức tổng biên tập “Tứ khố toàn thư”, một công trình biên soạn sách nổi tiếng dưới thời Càn Long. Không những thế, ông còn nổi tiếng là một phong lưu tài tử và là một con người đa tài với trình độ học vấn vô cùng uyên bác. Ngoài ra, ông còn là tác giả của cuốn Duyệt Vi thảo đường bút ký, là một trong những tác phẩm nổi tiếng đương thời.
Tuy là người có tài, sở học văn chương hơn người, nhưng cũng như Lưu Dung, Kỷ Hiểu Lam trên thực tế lại là người tướng mạo kỳ dị, chỉ có sở tài mạnh về văn chương. Càn Long đối với ông phần nhiều là để thưởng thức văn chương, thơ phú của Kỳ Hiểu Lam mà thôi.
Tạo hình tượng Kỷ Hiểu Lam, Hòa Thân và Càn Long trong bộ phim Bản lĩnh Kỷ Hiểu Lam.
Theo sử sách ghi chép, Hòa Thân làm quan tổng cộng 30 năm, cho đến cuối đời, khi Càn Long vừa mới băng hà chưa đầy nửa tháng thì Hòa Thân bị hoàng đế Gia Khánh vừa kế vị ban cho cái chết, kết thúc một cuộc đời huyền thoại. Tổng cộng gia sản của Hòa Thân ước lượng vào khoảng 1.100 triệu lạng bạc, nhiều lời đồn cho rằng nó còn tương đương số tiền mà quốc khố nhà Thanh phải mất 15 năm mới thu được. Trong nhà Lưu Quân, tổng quản phủ Hòa Thân, một số lượng lớn châu báu nữa bao gồm 240.000 lạng bạc cũng bị tịch thu.
Chắc chắn với Càn Long là một trong những vị vua nổi tiếng anh minh của nhà Thanh, sẽ dễ dàng thấy rõ được hành tung của một ông tham quan với khối tài sản to lớn như Hòa Thân. Càn Long chắc chắn cũng không phải mờ mắt. Vậy Càn Long có âm mưu gì chăng?
Suy xét kĩ hơn, sẽ thấy Càn Long đã tặng một món quà khổng lồ cho ngân khố của vua Gia Khánh. Sau khi bị tịch thu, tất cả gia sản mà Hòa Thân đã cướp bóc trái phép từ nhân dân, giờ đây, thuộc quyền sở hữu của triều đình. Như vậy, tất cả những khoản tiền phi pháp này đã biến thành tiền thu thuế gián tiếp và hoàn toàn hợp pháp.
Vậy rất có thể, Càn Long đã cao tay hơn Lưu Dung và Kỷ Hiểu Lam rất nhiều, khi nuôi con nhộng béo Hòa Thân để tặng cho Gia Khánh. Nguồn tiền tham nhũng phi pháp vô cùng lớn cuối cùng lại trở thành một nguồn thu được hợp pháp hóa của các triều đình. Và Càn Long, một ông vua nhiều mưu mẹo, đã sử dụng công cụ này một cách hoàn toàn tuyệt hảo.
Vua Càn Long. (Ảnh minh họa).
Ngoài kho báu gồm đủ các thứ vàng bạc châu báu, gấm vóc… không thể nào đếm xuể, tính ngang với số thu nhập của triều đình trong 15 năm, Càn Long còn gây dựng uy tín và danh tiếng cho Gia Khánh ngay từ lúc mới lên ngôi. Gia Khánh, ngay sau khi Càn Long băng hà, đã xử tham quan, do đó, con dân trăm họ vô cùng tin yêu vị vua “anh minh” này.
Có thể thấy, Càn Long đã chuẩn bị vô cùng kĩ lưỡng quá trình trao quyền cho Gia Khánh, giúp con mình ổn định triều chính.
Sau khi Hòa Thân chết, toàn bộ tài sản của ông đều bị tịch thu, sung công. Nhờ chuyện này mà quốc khố nhà Thanh trở nên giàu có. Dân gian bởi thế mới có câu: “Hòa Thân ngã ngựa, Gia Khánh ăn no”.
Vậy nên, để nói về đối thủ mạnh nhất của Hoà Thân thì không ai khác lại chính là người hết mực sủng ái ông ta, đó là Hoàng đế Càn Long. Trong suốt quãng thời gian hơn 60 năm trị vì thiên hạ, Càn Long luôn được mệnh danh là người văn võ toàn tài.
Quốc Tiệp (tổng hợp)
