Hậu Covid-19, cần bổ sung dinh dưỡng cho trẻ chậm nói thế nào?

Hậu Covid-19, cần bổ sung dinh dưỡng cho trẻ chậm nói thế nào?

Hoàng Thị Bích
Thứ 2, 09/05/2022 | 11:10
0
Trẻ chậm nói có nhiều nguyên nhân, trong đó có việc tiếp xúc các thiết bị điện tử. Các chuyên gia đã gợi ý một số biện pháp giúp trẻ chậm nói phát triển ngôn ngữ.

Nguyên nhân trẻ chậm nói gia tăng

Theo UNICEF, Covid-19 đã gây ra ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của trẻ em trên toàn cầu. Tại Việt Nam, dịch khiến trẻ không được đến trường, hạn chế giao tiếp, vận động và phải đối mặt với các vấn đề về sức khỏe tinh thần, tâm lý như stress, căng thẳng và trong đó có nguy cơ chậm nói.

Bà Nguyễn Thị Thanh Hương, Hiệu trưởng Trường Lê Quý Đôn (Hà Nội) cho biết: “Thời gian nghỉ do dịch Covid-19 vừa qua ảnh hưởng tới sự phát triển chung về mọi mặt của trẻ và trong đó có sự phát triển ngôn ngữ. Tiếp xúc với trẻ chúng tôi thấy một số cháu có hiện tượng thoái lưu ngôn ngữ (trước đây khi học ở trường đã nói được nhiều, nhưng sau khi nghỉ dịch thì không thấy nói nhiều như trước)”.

Ths.Bs Đinh Thạc, Trưởng khoa Tâm lý Bệnh viện Nhi đồng 1 (Tp. Hồ Chí Minh) cho hay, thời gian gần đây tại khoa mỗi ngày tiếp nhận khá nhiều trẻ tới khám. Trong 10 trường hợp trẻ đến tư vấn tâm lý mỗi ngày tại bệnh viện Nhi đồng 1 thì có khoảng 2-3 trẻ có tình trạng chậm nói, chủ yếu ở độ tuổi 2 – 3 tuổi. May mắn, 95% trong số này là trẻ chậm nói đơn thuần, không kèm theo nguyên nhân vật lý hoặc tâm lý đi kèm.

Ths. Thạc cho biết: “Chỉ một số nhỏ dưới 5% chậm nói liên quan đến bệnh lý do trẻ có bất thường hở môi hở hàm ếch, trẻ có biểu hiện bất thường về tâm thần, trẻ có thính lực kém, do biến chứng bệnh lý màng não, do rối loạn phổ tự kỷ…”.

Sức khỏe - Hậu Covid-19, cần bổ sung dinh dưỡng cho trẻ chậm nói thế nào?

Ths.Bs Đinh Thạc thời gian ở nhà do dịch trẻ tiếp xúc quá nhiều với thiết bị điện tử.

Vị chuyên gia này cho hay, gia tăng trẻ chậm nói không chỉ ở Việt Nam mà còn là tình trạng chung trên thế giới nhất là sau dịch Covid-19. Viện Hàn Lâm Nhi Khoa Mỹ công bố, cứ 5 trẻ dưới 5 tuổi thì có 1 trẻ bị chậm nói. Kết quả nghiên cứu của nhóm TS. Birken Bệnh viện Nhi Toronto cho thấy: tỉ lệ chậm nói gia tăng gần 50% do trẻ xem, chơi các thiết bị điện tử như điện thoại, ipad, TV…

Trao đổi với Người Đưa Tin, Ths.Bs Đinh Thạc cho rằng, từ 2-3 tuổi là khoảng thời gian vàng để trẻ phát triển ngôn ngữ. Đối với trẻ chậm nói đơn thuần, nguyên nhân chậm nói hơn 80% do yếu tố tâm lý xã hội. Thời gian nghỉ ở nhà do dịch Covid-19, cha mẹ do bận rộn nên ít tương tác, giao tiếp với trẻ đồng thời tâm lý sợ trẻ quậy phá nên để trẻ tiếp xúc quá nhiều với thiết bị điện tử.

Việc tiếp xúc nhiều với màn hình điện tử là cách giao tiếp thụ động, là một trong những nguyên nhân khiến trẻ chậm nói, không phát triển ngôn ngữ.Hiệp hội Nhi khoa Hoa Kỳ đã đưa ra khuyến cáo, trẻ trên 2 tuổi mới được tiếp xúc với thiết bị điện tử, thời lượng tiếp xúc cũng ở mức hạn chế, không quá 2 giờ đồng hồ để không ảnh hưởng đến việc phát triển ngôn ngữ của trẻ.

Dấu hiệu nhận biết và cách khắc phục

Theo Ths. Đinh Thạc, để trẻ chậm nói có thể phát triển ngôn ngữ vai trò của các vị phụ huynh là quan trọng nhất, bởi phụ huynh là người tiếp xúc nhiều, gần gũi với con. Phụ huynh cần dành thời gian quan sát con mình xem trẻ có những sự phát triển bình thường như những trẻ khác hay khôngđể sớm có biện pháp can thiệp kịp thời.

Đồng thời, cha mẹ cần hạn chế cho các con tiếp xúc với các thiết bị điện tử và tăng khả năng tương tác, giao tiếp với trẻ.

Nhiều bậc phụ huynh ban ngày rất bận, nhưng buổi tối có thể dành thời gian chơi với trẻ bằng các trò chơi tương tác như trốn tìm, nói chuyện, đá bóng, chơi vòng… sẽ khiến trẻ thích thú và có thể bật được âm nói.

Sức khỏe - Hậu Covid-19, cần bổ sung dinh dưỡng cho trẻ chậm nói thế nào? (Hình 2).

Cha mẹ cần dành thời gian tương tác với trẻ.

“Đặc biệt, nên dạy trẻ tiếp xúc bằng mắt càng nhiều càng tốt. Việc này sẽ giúp trẻ dần dần hiểu được người lớn nói gì, thêm vào đó, trẻ muốn gì thì cha mẹ nên dạy bé chỉ những vật cần, dạy bé nói các đồ vật đó, điều này cải thiện tình trạng giao tiếp phi ngôn ngữ, tình trạng rối loạn ngôn ngữ, chậm nói ở trẻ rất hiệu quả”.

Bên cạnh đó, cha mẹ cũng cần quan tâm tới chế độ dinh dưỡng giúp phát triển thể chất, trí não của trẻ. Phát triển trí não là một quá trình phát triển liên tục từ trong bào thai cho tới khi trẻ được 2 tuổi và trong suốt giai đoạn học đường.

Ngoài việc cung cấp đầy đủ 4 nhóm thành phần thực phẩm cơ bản như: nhóm bột đường, chất đạm, chất béo, chất xơ, vitamin khoáng chất… trẻ cần được bổ sung nhóm omega thực vật bởi cơ thể của trẻ không thể tự tổng hợp được chất này.

Lý giải về điều này, Ths.Thạc cho hay, ngôn ngữ được kích hoạt từ chuỗi dẫn truyền thần kinh từ cơ quan nghe nhìn rồi chuyển đến não để ghi nhận và bắt chước, ra tín hiệu đưa đến cơ quan phát âm để bật ra tiếng nói. Omega thực vật giúp bảo vệ tế bào não, giúp cho tế bào não phát triển tối ưu, giúp hệ thống thần kinh dẫn truyền tiện lợi, tiếp nhận thông tin chính xác, nhanh hơn.

Như vậy, não bộ đóng vai trò hết sức quan trọng giúp trẻ bật ra tiếng nói, ghi nhớ hình ảnh nhanh nhạy hơn, cho nên việc bổ sung đầy đủ những axit béo chưa no cho bé đóng vai trò quan trọng, trong đó có nhóm axit béo omega 3.

Sức khỏe - Hậu Covid-19, cần bổ sung dinh dưỡng cho trẻ chậm nói thế nào? (Hình 3).

Ths.Bs Lê Thị Hải cho biết việc cung cấp đầy đủ axit béo omega 3 góp phần quan trọng phát triển trí não của trẻ (Ảnh: Hoàng Bích).

Dưới góc nhìn về dinh dưỡng ảnh hưởng như thế nào đến việc phát triển ngôn ngữ của trẻ, trao đổi với Người Đưa Tin, Ths.Bs Lê Thị Hải, nguyên Giám đốc Trung tâm Khám tư vấn dinh dưỡng, Viện Dinh dưỡng quốc gia, Chủ tịch Chi Hội Dinh dưỡng Nhi khoa cho biết, nhóm axit béo omega 3 – axit béo chưa no đóng vai trò đặc biệt quan trọng đối với não bộ.

“Trẻ cần được cung cấp đầy đủ axit béo omega 3 ngay từ khi còn trong bụng mẹ và khi chào đời góp phần rất quan trọng trong phát triển trí não. Tôi thấy, ưu điểm nổi bật nhất của omega thực vật đó là không có mùi, không tanh, không gây kích ứng nôn trớ, dễ uống cho trẻ. Đồng thời, omega thực vật rất dễ hấp thu, dễ dung nạp và đặc biệt rất an toàn với trẻ bởi không có nguy cơ nhiễm kim loại nặng, chì, thủy ngân như loại omega khác”, BS. Hải nhấn mạnh.

Các chuyên gia cũng đưa ra khuyến cáo, trẻ chậm nói cần được phát hiện và can thiệp sớm, bởi chậm nói sẽ dẫn tới một số kĩ năng khác cũng bị hạn chế theo như trẻ nhút nhát, không tự tin và có thể ảnh hưởng cả tới chỉ số IQ, chỉ số cảm xúc...

Một số mốc phát triển ngôn ngữ ở trẻ 

Từ 0-3 tháng: Độ tuổi này trẻ tự bật âm rất tự nhiên, đa số là những âm thanh vô nghĩa:  a, u, ơ…

6 tháng tuổi: Bật những âm như ba ba, bà bà…là những âm cơ bản, trẻ 6 tháng biết nhìn theo sự vật xung quanh có thể nghe và nhắc lại lời người lớn rất đơn sơ, biểu lộ cảm xúc rõ như buồn, vui, giận…

12 tháng tuổi: Bé nói được những từ đơn giản “ba ba, bà bà, bi, bo”. Lúc này, bé có sự giao lưu với môi trường bên ngoài thông qua cử chỉ… Bé có thể nói những từ cơ bản thông qua nhu cầu của mình.

18 tháng tuổi: Vốn ngôn ngữ của trẻ tăng dần, có thể có khoảng 20 từ đơn để giao lưu với người xung quanh như: ba, bà, măm, ị, sữa… liên quan đến nhu cầu gắn bó gần của bé.

Qua 2 tuổi thì khả năng nói của bé tốt hơn, bé có thể nói được 200 từ, 2/3 là danh từ, chưa nói được câu hoàn chỉnh, như từ đôi, ăn cơm, bà ơi, bố ơi… bé bắt đầu có khả năng tự chủ, biết gọi tên mình.

Khi đến 3 tuổi: Cột mốc phát triển rất tự nhiên, vốn từ của bé 200 từ, bé có thể nói được những câu đơn giản như “bà ơi đi chơi”, “bố đi ngủ”, bé có thể hát, đọc lại những bài thơ có vần điệu đơn giản mà bé nghe được, đây là khoảng thời gian tốt bé giao tiếp, tiếp xúc với môi trường xung quanh.

Khánh Hòa còn 69 bệnh nhân Covid-19 đang điều trị

Chủ nhật, 08/05/2022 | 18:37
Tỉnh Khánh Hòa ghi nhận thêm 6 ca nhiễm Covid-19 mới. Đến nay, tỉnh này chỉ còn 69 bệnh nhân đang điều trị.

Hơn 2,3 triệu liều vắc-xin phòng Covid-19 được phân bổ tiêm cho trẻ

Chủ nhật, 08/05/2022 | 09:51
Vắc-xin Moderna được phân bổ trong đợt này có hạn sử dụng trên giấy chứng nhận xuất xưởng vắc-xin, sinh phẩm là 17/7/2022.

Giải pháp phục hồi và phát triển ngành đồ uống sau “cơn bão Covid-19”

Chủ nhật, 08/05/2022 | 07:00
Ngành nước giải khát đang chịu tác động tiêu cực nặng của dịch bệnh Covid-19, so với năm 2020, lợi nhuận của ngành này trong năm 2021 đã giảm tới 31,4%.
Cùng tác giả

Thi hành kỷ luật đối với Viện trưởng Viện Pháp luật kinh doanh và Đầu tư châu Âu

Thứ 5, 28/03/2024 | 12:06
Ông Lê Hoàng Anh Tuấn, Viện trưởng Viện Pháp luật kinh doanh và đầu tư châu Âu trực thuộc Trung ương Hội Luật gia Việt Nam đã có nhiều khuyết điểm, sai phạm.

ĐBQH: Cấm tuyệt đối lái xe khi có nồng độ cồn là cần thiết

Thứ 5, 28/03/2024 | 07:11
Nhiều ý kiến đại biểu cho rằng, quy định cấm tuyệt đối lái xe khi trong cơ thể có nồng độ cồn là cần thiết. Tuy nhiên, cần tiếp tục đánh giá tác động kỹ lưỡng.

Đau bụng, đi tiêu ra máu đi khám phát hiện ung thư đại tràng

Thứ 4, 27/03/2024 | 11:30
Ung thư đường tiêu hóa là bệnh thường gặp và là nguyên nhân tử vong hàng đầu tại nhiều quốc gia trên thế giới.

Bộ Y tế nói gì việc bỏ giấy khám sức khỏe khi cấp bằng lái xe?

Thứ 3, 26/03/2024 | 18:42
Bộ Y tế đã ban hành quyết định công bố bãi bỏ 12 thủ tục hành chính, trong đó có thủ tục về cấp giấy khám sức khỏe cho người lái xe...

Phát triển nguồn nhân lực trẻ chất lượng cao đáp ứng yêu cầu hội nhập

Thứ 3, 26/03/2024 | 17:46
Các câu hỏi, đề xuất của đoàn viên, thanh niên tập trung vào nội dung như chương trình đồng hành của Đoàn trong nâng cao chất lượng nhân lực trẻ chất lượng cao...
Cùng chuyên mục

Quảng Ngãi: Hàng chục học sinh nghi bị ngộ độc sau khi ăn "kẹo lạ"

Thứ 5, 28/03/2024 | 22:56
Sau khi ăn kẹo "lạ", hàng chục học sinh Trường THCS Hành Tín Tây (Quảng Ngãi) có biểu hiện ngộ độc phải đến Trung tâm Y tế huyện kiểm tra, theo dõi.

Liên tiếp cấp cứu nhiều ca vỡ tim: Bác sĩ đưa ra khuyến cáo

Thứ 5, 28/03/2024 | 18:24
Bệnh nhân nhồi máu cơ tim-vỡ tim, tăng đột biến trong tuần qua, đây là một trong những căn bệnh hết sức nguy hiểm gây tử vong cao.

Quảng Ninh: Sức khỏe của 33 học sinh nghi ngộ độc thực phẩm đã ổn định

Thứ 5, 28/03/2024 | 14:03
Đây là các học sinh tại Trường tiểu học Quang Hanh, Tp.Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh. Các cháu bị đau bụng, buồn nôn sau bữa cơm trưa tại trường.

Tiền mất tật mang, bố con suýt "từ mặt"nhau vì mua thuốc không rõ nguồn gốc trên mạng

Thứ 4, 27/03/2024 | 21:50
Nhiều lần con cái can ngăn, thậm chí xảy ra cãi vã, ông T. vẫn không bỏ được thói quen mua thuốc không rõ nguồn gốc trên mạng về tự chữa bệnh.
     
Nổi bật trong ngày

Giống gà quý tộc đắt đỏ bậc nhất thế giới, giá cả trăm triệu đồng 1 con

Thứ 5, 28/03/2024 | 09:30
Vẻ ngoài độc đáo, độ hiếm và giá trị kinh tế cao khiến những giống gà dưới đây có giá từ hàng trăm đến hàng nghìn USD.

Hy vọng thì tin mà kỳ vọng thì đau

Thứ 5, 28/03/2024 | 19:00
Chúng ta luôn nhầm lẫn giữa hy vọng và kỳ vọng. Trong khi thực tế, 2 điều này hoàn toàn khác nhau.

Clip: Đập cần câu xuống nước cần thủ tá hỏa phát hiện điều đáng sợ

Thứ 5, 28/03/2024 | 19:53
Mới đây, tài khoản @AMAZlNGNATURE đã chia sẻ lên mạng xã hội X (trước đây là Twitter) đoạn video kịch tính, kèm chú thích “luôn kiểm tra dưới nước trước khi bơi”.

Con cá Koi 67 tỷ đồng, lạ thay vẫn có đại gia "bí ẩn" rút hầu bao mua

Thứ 5, 28/03/2024 | 10:33
Một con cá Koi nền trắng lạ mắt đã 2 lần giành chức vô địch, thậm chí nó còn được bán đấu giá khoảng 67 tỷ đồng.

Ai sướng hơn ai?...

Thứ 5, 28/03/2024 | 07:00
Quán cà phê vào sáng chủ nhật khá nhộn nhịp, thường vậy, hai ngày cuối tuần luôn đông hơn các ngày khác trong tuần. Lâu lắm rồi, tôi mới ngồi cà phê với bạn. Có thể do tôi có thói quen ít giao du, nên nhiều khi cả tháng không hề ngồi cà phê.