Phiên tòa sơ thẩm xét xử ông Đinh La Thăng và đồng phạm trong vụ án Cố ý làm trái và Tham ô tài sản xảy ra tại tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) đã bước sang ngày làm việc thứ 9.
Theo dõi quá trình xét xử cho thấy, mấu chốt của vụ án nằm ở bản hợp đồng tổng thầu EPC số 33 được cho là ký sai nguyên tắc giữa Tổng công ty Điện lực Dầu khí Việt Nam (PV Power) và Tổng công ty Cổ phần Xây lắp Dầu khí Việt Nam (PVC), sau đó là hợp đồng 4194 chuyển đổi chủ thể từ PV Power thành PVN.
Từ Hợp đồng số 33, PVN sai phạm trong chỉ đạo chi tạm ứng số tiền 6.607 USD và 1.312 tỷ đồng cho PVC thông qua Ban quản lý dự án Nhà máy Nhiệt điện Thái Bình 2, rồi sau đó PVC (do Trịnh Xuân Thanh và các đồng phạm) sử dụng sai mục đích khoản tiền tạm ứng hơn 1.115 tỷ đồng và gây thất thoát cho Nhà nước số tiền 119 tỷ đồng.
Nguyên Trưởng ban Quản lý dự án Nhiệt điện Thái Bình 2 Vũ Hồng Chương trong phiên tòa xét xử Đinh La Thăng và đồng phạm. (ảnh: TTXVN)
Theo cáo trạng, Vũ Hồng Chương với vai trò Trưởng ban QLDA Nhiệt điện Thái Bình 2, biết rõ Hợp đồng EPC số 33 được ký trái quy định, việc lãnh đạo PVN chỉ đạo ban QLDA tạm ứng cho PVC là trái quy định song vẫn lập các thủ tục chi tạm ứng số tiền trên cho PVC, do đó bị buộc tội Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng theo Khoản 3 Điều 165 Bộ luật hình sự 1999.
Tuy nhiên, tại phiên tòa, bị cáo Vũ Hồng Chương khi tự bào chữa cho mình đã lý luận rằng, biết hợp đồng có vấn đề lớn nhưng do là đơn vị cấp dưới, hạch toán phụ thuộc, phải chịu "sức ép ghê gớm" từ ông Đinh La Thăng, ông Nguyễn Xuân Sơn (Phó tổng giám đốc PVN) nên buộc phải ký các ủy nhiệm chi tạm ứng tiền.
Ông Chương cũng khẳng định rằng để tránh rủi ro cho chủ đầu tư, ông đã 3 lần gửi công văn báo cáo rõ tình trạng hợp đồng 33 đề nghị Tập đoàn xem xét, có ý kiến nhưng không ai trả lời. Thậm chí khi có đủ hồ sơ tài liệu khẳng định hợp đồng 33 có sai phạm, ông đã yêu cầu thanh lý hợp đồng.
Những lần ông Chương báo cáo về hợp đồng nói trên với PVN nhằm hạn chế rủi ro sai phạm được Viện kiểm sát Nhân dân Tối cao ghi nhận trong cáo trạng. Ông Chương cũng được coi là một trong những nhân vật mấu chốt của vụ án bởi các lời khai của ông khi đem ra đối chất đã làm rõ nhiều sai phạm của một số đồng phạm khác. Ông này cũng có thành tích hợp tác tốt với cơ quan điều tra do đó được xem xét tình tiết giảm nhẹ tội danh.
Tuy nhiên, việc đại diện VKS giữ quyền công tố tại phiên tòa đề nghị mức án 2-3 năm tù nhưng cho hưởng án treo, thời gian thử thách 4-5 năm, còn các luật sư bào chữa thì yêu cầu miễn hình phạt (theo Điều 59 Bộ luật Hình sự 2015), tôi thấy có gì đó hơi khiên cưỡng.
Với tư cách một công dân, tôi cho rằng mỗi cán bộ Nhà nước dù ở cương vị nào cũng phải làm đúng trách nhiệm công dân, đạo đức công vụ của mình, bất kể chỉ đạo của lãnh đạo là đúng hay sai.
Bởi vì, mỗi cán bộ khi ngồi ở những chiếc ghế quan trọng trong bộ máy Nhà nước đều nhận được sự tin tưởng giao phó của người dân, phải có trách nhiệm với sự tin tưởng đó, có trách nhiệm khi tiêu từng đồng thuế của dân. Đồng thời, mỗi cán bộ phải có đủ bản lĩnh và nhận thức trước mỗi quyết định điều hành hay thừa hành mệnh lệnh cấp trên của mình chứ không thể cứ làm sai rồi đổ lỗi do thừa hành mệnh lệnh cấp trên là thoát tội.
Ông Vũ Hồng Chương nếu có đủ bản lĩnh thì hãy nên từ chức khi còn đương nhiệm. Ông cũng sẽ không lo bị thay thế, bị mất “ghế” nếu có đủ năng lực, trình độ.
Còn bây giờ, khi ông đã nhắm mắt thừa hành mệnh lệnh sai, thì phải cúi đầu trước pháp luật để nhận hình phạt tương xứng. Nếu không có những cấp dưới như ông Chương giúp sức thì một mình các ông Đinh La Thăng hay Trịnh Xuân Thanh không thể gây thiệt hại cho đất nước hàng trăm, hàng nghìn tỷ đồng như vậy.
Lại nói về phiên tòa trên, khi luật sư đề nghị hội đồng xét xử cho hỏi bị cáo Đinh La Thăng câu hỏi: Nếu ông Chương không chuyển tiền tạm ứng thì có vi phạm quy định, điều lệ của PVN không?
Ông Đinh La Thăng trả lời rằng, việc thúc ép tiến độ là cần thiết, tuy nhiên, trong tất cả các chỉ đạo của Hội đồng thành viên thì Chủ tịch, Ban Tổng giám đốc đều yêu cầu các đơn vị phải thực hiện theo đúng quy định của pháp luật. Không vì bất cứ lý do nào mà biết sai vẫn thực hiện.
Như vậy, ngay cả người đứng đầu PVN cũng không chấp nhận một cấp dưới nhắm mắt thừa hành mệnh lệnh sai thì việc ông Chương được miễn hình phạt (nếu có) chẳng khác nào buộc người dân phải công nhận những cán bộ Nhà nước yếu kém bản lĩnh, chỉ biết thừa hành mệnh lệnh như cái máy.
* Bài viết thể hiện quan điểm riêng của tác giả!
