Chập choạng! Bà Huỳnh Thị Lan (SN 1960) trú chung cư Hòa Phú 5A, phường Hòa Minh, quận Liên Chiểu, TP.Đà Nẵng lật đật mở cửa gian hàng bánh bèo của mình. Dăm bảy cái ghế nhựa nhỏ vừa bỏ ra đã chật người ngồi. Khổ nỗi! Chẳng có ai trong họ là "khách". Người đến ăn đều là những công dân của chung cư Hòa Phú 5A. Mỗi người một nghiệp: Công nhân may mặc, “ô-sin”, nhặt ve chai, rửa chén bát thuê, phục vụ quán cà phê…
Chung cư Hòa Phú 5A- "chung cư không chồng” -với khoảng 144 hộ gia đình đều do phụ nữ cáng đáng. Từ hơn 7 năm trước, theo diện ưu tiên thuê nhà ở xã hội, những người phụ nữ đơn thân trở thành hàng xóm bất đắc dĩ với nhau từ đó.
Bà Dương Thị Huệ (SN 1978) có lẽ là người cùng khổ nhất nơi này. Trong quá khứ xa xăm, bà Huệ từng là một thiếu nữ xinh đẹp nơi mảnh đất Đà thành. Nhưng rồi, giấc mơ về mái ấm riêng tan biến trong đớn đau khi bà yêu nhầm gã trai bội bạc. Năm 30 tuổi, khi nghe tin bà mang thai, người đó không từ mà biệt.
Không chồng mà chửa, cô gái trẻ bấy giờ phải chịu bao ấm ức, gièm pha của thiên hạ. Nuốt nước mắt ngược vào lòng, bà Huệ một mình chờ ngày đứa con ra đời. Nhưng, số phận mãi trêu ngươi người đàn bà góa bụa, cháu bé vừa lọt lòng đã mang trong mình căn bệnh động kinh. Nay, em hơn 15 tuổi nhưng chỉ nằm một chỗ, không nói không cười,...
“Ròng rã mười mấy năm qua chưa 1 lần tôi có 1 giấc ngủ ngon. Cơm gạo đội nón theo bệnh tật của con. Khổ cực mấy tôi cũng chịu được chỉ mong cho con có ngày lành bệnh…”, bà Huệ mếu máo, 2 tay chắp chặt vào nhau như đang khấn nguyện.
Cũng như bà Huệ, bà Trần Thị Thương (SN 1950) cô đơn, lầm lũi mười mấy năm qua. Bà cũng từng có 1 gia đình yên ấm nơi miền biển Đà Nẵng, cũng được cưới xin đàng hoàng như bao người. Nhưng rồi, khi 2 trong 4 đứa con lần lượt gặp bạo bệnh mà qua đời, chồng bà đã bỏ nhà ra đi. Một mình bà gồng gánh chẳng nổi với cuộc đời nên đã gửi 2 người con vào trại trẻ mồ côi. Về sau, một người con của bà đã được gia đình khác nhận nuôi.
Bà kể, hồi xưa không có nhà ở, sau Nhà nước thương cảnh nghèo khó mới cho vào ở chung cư này. Nhưng vì không có công ăn việc làm nên bà vẫn mãi nghèo khó.
Những người phụ nữ đơn thân lập ra tổ bảo vệ để giúp đỡ, bảo bọc và chia sẻ cho nhau trong cuộc sống.
Ở cái tuổi gần đất xa trời, nhưng lòng bà vẫn còn trĩu nặng với những đứa con. Theo lời bà Thương, người con gái đã cho người ta nhận nuôi nay cũng mất liên lạc. Người con trai sau khi rời trại mồ côi về ở với bà mấy bữa nay cũng đã đi nghĩa vụ quân sự. Xa con, bà nhớ con vô cùng!
Cũng trong cảnh góa, cô quạnh như bà Thương là bà Phan Mực (SN 1963), bà Lê Thị Liên (SN 1960)…hay hàng chục, hàng trăm trường hợp khác nơi “bến không chồng” này. Bà Liên nay đã mắt mờ, chân chậm nhưng ngày ngày lặn lội khắp nơi để bán xôi, bánh mỳ. Mỗi ngày, trừ hết chi phí bà kiếm được độ 50.000 đồng. Số tiền ấy, bà Liên cất một ít, còn lại dành hết để lo cho con gái bị mắc bệnh thần kinh và động kinh, khi tỉnh khi mê. Mỗi ngày, con gái bà lên cơn mấy lần, cứ lên cơn là lại cắn xé áo quần, quăng ném đồ vật…
Ở cái “chung cư không chồng” này, ai cũng khổ cả chứ đâu riêng gì mình ai. Hơn 7 năm chung một nhà, những người phụ nữ đơn thân từng tủi hờn, chán chường, chịu sống lầm lũi, khép kín lòng mình, đã dần đổi thay. Nhiều phụ nữ biết vươn lên trong đời sống kinh tế. Nhiều chị em đã biết đến 2 chữ tự hào khi con cái ngày một học giỏi, thành tài… Nhưng có lẽ trên cả là họ đã mở lòng, sống hoà nhập và yêu thương, đùm bọc lẫn nhau như chị em ruột thịt. Họ đã vươn lên từ chính cái thế giới tối tăm ấy.
Nhìn đứa con gái ngày một lớn khôn, học giỏi, chị Hồ Thị Thanh (SN 1984) nở nụ cười. Chị bị tật nguyền từ nhỏ nên duyên kiếp cứ lảng tránh chị. Khoảng vài năm trước, chị “xin” được đưa con trai rồi lặng lẽ ôm con lên chung cư khi cháu còn chưa cai sữa. Ngày ngày chị đẩy xe lăn đi bán bánh bột lọc nuôi con. Ai thương tình thì người ta mua, ai vô tâm thì họ đẩy đuổi. Cứ thế, cháu bé lớn dần lên theo gánh bột lọc, rồi nay đã là niềm tự hào của mẹ.
Bà Ngô Thị Cẩm, Tổ trưởng tổ Hòa Phú 5A cho biết, ở “chưng cư không chồng” còn có hẳn tổ tự vệ dân phố với 7 chị em thành viên. Ngoài giờ đi làm kiếm tiền nuôi con, các chị tự nguyện tham gia tổ bảo vệ dân phố do phường phát động để bảo vệ tình hình an ninh trật tự trên địa bàn.
Theo bà Cẩm, hoạt động của tổ tự vệ này xuất phát từ khu chung cư toàn phụ nữ lẻ bóng nên mấy chị em đùm bọc nhau sống, nhà ai có chuyện gì thì mọi người đều đến giúp, bảo vệ nhau. Cuộc sống có khó khăn gì thì chị em đều chia sẻ với nhau.
"Trân quý hơn, dù cuộc sống còn quá khốn khổ nhưng các chị không nhận một đồng trợ cấp, tiền xăng xe,… nhiều khoản tiền như uống nước khi đi làm nhiệm vụ đều do các chị tự bỏ tiền túi ra", bà Cẩm tự hào nói
Hà Nin - Nhâm Thân
