Xe đạp điện cũng trở thành... "xe điên"
Vài năm trở lại đây, xe đạp điện trở thành phương tiện phổ biến của học sinh phổ thông cho đến người lớn tuổi ở các thành phố. Đặc biệt, thời gian gần đây, xe đạp điện trở thành phương tiện "hot" của giới trẻ Hà Nội, Hải Phòng, Nam Định... bởi không cần bằng lái, không tốn tiền mua xăng mà vẫn có thể chạy với tốc độ tương đương xe máy.
Tại một số tuyến phố như Nguyễn Lương Bằng, Kim Mã, Bà Triệu (Hà Nội)..., các cửa hàng bán xe đạp điện bán chạy như tôm tươi, các sản phẩm này có giá dao động ở mức 6-15 triệu đồng. Có những chiếc xe được thiết kế chẳng khác gì các dòng xe máy tay ga cao cấp. Tuy nhiên, phương tiện được đánh giá là thân thiện với môi trường, vận hành tiện lợi lại đang bộc lộ những hạn chế nhất định khi lưu thông và trở thành ẩn hoạ gây tai nạn trong khu vực đô thị.
Phần lớn học sinh điều khiển xe đạp điện không đội mũ bảo hiểm.
Theo ghi nhận của PV, xe đạp điện chở 3, không đội mũ bảo hiểm vẫn công nhiên vù vù phóng trên đường. Người điều khiển xe đạp điện cứ vô tư lạng lách, đánh võng trước đầu xe máy, ô tô khiến người đi đường nhiều phen hú vía. Thực tế, có không ít vụ va chạm giao thông xảy ra liên quan đến xe đạp điện.
Cách đây chưa lâu trên đường Trần Phú, Hà Huy Tập (TP. Nam Định) đã xảy ra một vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng. Bà Đỗ Thị Ph., sinh năm 1949, trú tại ngõ Văn Nhân, phường Trần Hưng Đạo, TP.Nam Định mượn xe đạp điện của hàng xóm đi chơi phố, do lúng túng trong xử lý tình huống bị ngã xuống đường. Không may vào thời điểm đó có một xe ô tô đã chạy qua cán lên người bà Ph. khiến nạn nhân chết ngay tại chỗ. Qua theo dõi của đội CSGT - Công an TP.Nam Định, từ khi xuất hiện những chiếc xe đạp điện tham gia giao thông đã xảy ra nhiều vụ va quệt gây thương tích cho người đi trên đường. Chưa có con số thống kê cụ thể nhưng ước tính số lượng xe đạp điện đang hoạt động trên địa bàn thành phố lên tới nghìn chiếc.
Cũng theo tìm hiểu của PV, từ tháng 5 cho đến thời điểm này, trên địa bàn Bắc Ninh đã xảy ra ít nhất 5 vụ tai nạn giao thông mà người điều khiển phương tiện là xe đạp điện. Bà N.T.M. (ở Từ Sơn, Bắc Ninh), mất cách đây vài hôm là nạn nhân của xe đạp điện khi tham gia giao thông. Theo người nhà của bà M., bà đi xe đạp điện, tay ga bị kẹt đã va vào người ngồi sau xe máy cùng chiều. Bà M. loạng choạng tay lái, ngã đậåp đầu xuống đường. Bà M. được đưa đi cấp cứu trong tình trạng nguy kịch, sau đó 3 giờ đồng hồ thì tử vong. Người thân của bà M. cho hay, thành viên trong gia đình đi xe đạp điện này đã từng xảy ra va chạm vì phanh không ăn.
Chị Nguyễn Thị Hà (Từ Sơn, Bắc Ninh) mua 2 xe đạp điện để sử dụng nhưng sau đó đã phải xếp xó. Theo chị Hà, độ an toàn của xe đạp điện không như các hãng sản xuất quảng cáo. Con gái chị đi xe, xảy ra va quệt đến 3-4 lần/tháng, rất may, chỉ bị xây xước nhẹ và không gây tai nạn nghiêm trọng cho người khác. Chị Hà đã bắt con đi xe đạp thường thay cho xe đạp điện. Chị Hà cho biết: "Mấy hôm trước, tôi vừa dừng xe ở gần ngã tư bưu điệån Từ Sơn thì có một tốp học sinh đi xe đạp điện quệt vào người. Ngay gần ngã tư mà những chiếc xe này phóng khá nhanh lại chở 3, chở 4, nhìn đã phát hoảng".
Hiện chưa có thống kê đầy đủ về những tai nạn xuất phát từ việc sử dụng xe đạp điện do vi phạm luật Giao thông đường bộ, song chỉ riêng tại khoa Chấn thương, chỉnh hình - bệnh viện Việt Tiệp (Hải Phòng), số các bệnh nhân vào cấp cứu trung bình hàng tháng lên tới hàng chục ca.
Xe đạp điện đang trở thành ẩn hoạ gây tai nạn trong khu vực đô thị- ảnh minh hoạ.
Xe đạp điện gây tai nạn cũng bị xử lý như ô tô
Thượng tá Trần Sơn - phó trưởng phòng Hướng dẫn luật và Điều tra, xử lý tai nạn giao thông (cục CSGT đường bộ, đường sắt (bộ Công an) nhận định: "Do xe có trọng lượng nhẹ, đi êm không phát ra tiếng động, trong khi tốc độ tối đa lên tới gần 50km/giờ, cho nên dễ gây mất an toàn cho chính người điều khiển phương tiện. Khó khăn nhất trong quá trình xử lý khi xảy ra tai nạn mà đối tượng điều khiển thường là học sinh phổ thông, chưa đến tuổi vị thành niên, luật chưa yêu cầu phải có bằng lái xe khi tham gia giao thông. Xe đạp điện không phải đăng ký quản lý cho nên CSGT không thể lập biên bản để giữ bất cứ một thứ gì với những trường hợp này. Lỗi vi phạm chủ yếu là không đội mũ bảo hiểm, hoặc đội không đúng quy cách, phóng nhanh, vượt ẩu, lạng lách trên các tuyến đường nội thị.
Theo quy định tại khoản 5, Điều 3, Nghị định 34 về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực trật tự an toàn giao thông đường bộ nêu rõ: "Xe đạp máy là xe thô sơ hai bánh có lắp động cơ, vận tốc thiết kế lớn nhất nhỏ hơn hoặc bằng 30km/h và khi tắt máy thì đạp xe đi được (bao gồm cả xe đạp điện). Quy định đã rõ, nhưng thực tế nhiều thanh thiếu niên chạy quá tốc độ cho phép".
Hiện nay, chế tài xử lý vi phạm người điều khiển và ngồi trên xe đạp điện không đội mũ bảo hiểm còn rất thấp chưa rõ ràng, không có tính giáo dục, răn đe. Với lỗi này, tại Điểm d, khoản 4, Điều 11, Nghị định 34 chỉ áp dụng mức phạt từ 100 nghìn đến 200 nghìn đồng đối với người trên 18 tuổi; từ 16 tuổi đến 18 tuổi phạt 50% của mức phạt đối với người trên 18 tuổi và dưới 16 tuổi phạt cảnh cáo và giữ xe 10 ngày.
Trao đổi với phóng viên, LS. Phạm Văn Phất (đoàn Luật sư Hà Nội) cho rằng, người sử dụng xe đạp điện cần nâng cao ý thức nghiêm chỉnh chấp hành luật Giao thông đường bộ, không nên coi xe đạp điện chỉ là xe đạp. Trong quy định về vi phạm an toàn giao thông không phân biệt người điều khiển phương tiện là ô tô hay xe máy mới phải bồi thường mà xe đạp điện (xe đạp thường- PV) cũng phải bồi thường nếu gây ra tai nạn. Và mức độ bồi thường tuỳ thuộc vào lỗi vi phạm như vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông (vượt đèn đỏ, lạng lách, tạt đầu xe)... "Đi xe đạp điện gây tai nạn giao thông dẫn đến chết người có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 202 Bộ luật Hình sự vì xe đạp điện cũng là một loại phương tiện giao thông đường bộ", LS. Phất nói.
Những cảnh báo quan trọng
Theo đánh giá của một chuyên gia cục Đăng kiểm Việt Nam, việc quản lý xe đạp điện, xe máy điện hiện chưa thống nhất nên chưa có số liệu đánh giá cụ thể về chất lượng của loại xe này nên vẫn được bày bán tràn lan. Đi xe đạp điện tốc độ chạy gần bằng xe máy, lại không cần bằng lái, có thể kẹp ba bốn vô tư, lạng lách đánh võng... đang tạo nên nhiều nguy cơ gây mất an toàn giao thông. Điều đáng nói, hiện ở nước ta đã xuất hiện nhiều loại xe hai bánh lắp động cơ điện có tốc độ trên 50km/h, trong khi bộ phanh chỉ bảo đảm an toàn khi xe chạy với vận tốc tối đa là 25km/h.
Theo nguyên lý, để đạt được cùng tốc độ, đường kính lốp nhỏ hơn thì số vòng quay phải lớn hơn, do đó độ văng lớn hơn. Trong khi đó, tiết diện tiếp xúc với mặt đường của lốp xe đạp điện khá nhỏ, dẫn tới độ ma sát với mặt đường kém. Điều này là vô cùng nguy hiểm. Do vậy, về lâu dài để hạn chế nguy cơ tai nạn giao thông từ xe đạp điện, lực lượng chức năng cần tăng cường kiểm tra và xử lý nghiêm đối với những đối tượng không chấp hành luật Giao thông đường bộ khi lưu thông bằng xe đạp điện.
Ngân Giang
