Sự "cao mưu" của Moscow
Khi các cuộc thảo luận ngày càng căng thẳng về triển vọng hòa giải giữa Damascus và phong trào Hamas, vốn ủng hộ phe đối lập của Tổng thống Syria Bashar al-Assad, câu hỏi đặt ra: Nga có quan điểm gì về vấn đề này?
Nhìn chung, quan điểm của Moscow không ngoài vấn đề là một mối quan hệ hợp tác tiềm năng. Và trong khi nhiều nhà phân tích và bình luận hay đề cao vai trò của Nga trong cuộc đối thoại giữa Israel và Palestine. Ở Nga, những lời đề cao như vậy lại thường phản ánh mong muốn nâng cao hình ảnh của Nga trên trường quốc tế.
Các đại diện của Hamas đã đến thăm Moscow từ hơn một thập kỷ trước. Chuyến thăm chính thức đầu tiên diễn ra vào năm 2006 theo lời mời của Tổng thống Vladimir Putin. Các nhà quan sát phương Tây giải thích chuyến thăm là một dấu hiệu cho thấy sự quay trở lại trường quốc tế của Moscow. Nhưng động thái này đã khiến các phiến quân Chechnya lên án.
Tổng thống Nga Putin
Tuy nhiên, trên thực tế, Điện Kremlin không nghĩ đến bất kỳ kế hoạch phức tạp nào. Lá bài được Nga sử dụng vẫn giống như mọi khi: Tận dụng chính mâu thuẫn giữa các bên tham gia chính trị để giành lợi thế cho riêng mình và thể hiện sự độc lập của Nga với các đối tác khác của Bộ tứ Trung Đông: Liên minh châu Âu, Liên hợp quốc và quan trọng nhất là Mỹ.
Moscow đã và đang đưa ra những tuyên bố tích cực về triển vọng bình thường hóa quan hệ giữa các quốc gia Ả Rập và Israel, vì điều này phù hợp với khái niệm an ninh của Moscow ở Vịnh Ba Tư.
Nga đang tham gia vào những vấn đề thực tế. Ví dụ, năm ngoái, trưởng văn phòng chính trị Hamas Ismail Haniyeh đã tuyên bố rằng Hamas sẵn sàng giúp tìm giải pháp cho cuộc xung đột ở miền bắc Syria.
Tuyên bố được đưa ra ngay sau cuộc gặp của ông Haniyeh với Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov. Điều này khiến một số nhà phân tích thân cận với Hamas cho rằng Moscow có thể đóng vai trò trung gian trong các cuộc đàm phán nhằm bình thường hóa quan hệ giữa phong trào này và Damascus.
Năm 2016, chính quyền Syria gọi Hamas là “một chi nhánh của Tổ chức Anh em Hồi giáo”, rằng “sẽ luôn là một kẻ khủng bố và một kẻ đạo đức giả”. Tuy nhiên, chỉ một năm sau, ông Assad đã giảm bớt lời lẽ căng thẳng khi các cuộc đàm phán về hòa giải bắt đầu.
Kỳ vọng Nga có thể đóng vai trò hòa giải trong các cuộc đàm phán Palestine-Syria vẫn còn tồn tại. Một lý do cho điều này là vì trong tháng này, Palestine đã trở thành thực thể chính trị đầu tiên ở Trung Đông nhận được vắc-xin do Nga sản xuất Sputnik V. Hơn nữa, Nga có tên trong danh sách các quốc gia - cùng với Ai Cập, Qatar và Thổ Nhĩ Kỳ - đã trở thành những người bảo lãnh cho các cuộc bầu cử tổng thống và lập pháp ở các vùng lãnh thổ của Palestine.
Tuy nhiên, ở Nga, các cuộc trò chuyện về triển vọng hòa giải giữa Damascus và Hamas hầu như không tồn tại.
Chỉ có một trang tin tức của Nga có vẻ quan tâm vấn đề này từ xa. Theo các nguồn tin của trang tin FAN thân cận với Bộ Ngoại giao Nga, hầu như không có sự nhất trí giữa các nhà ngoại giao và quân đội Nga về vai trò của Hamas trong cuộc xung đột Syria.
Mối liên hệ của Hamas với chính quyền Syria đã được vun đắp một cách gián tiếp. Do đó, các đơn vị Vệ binh Quốc gia Ả Rập, những người đứng về phía Assad trong cuộc chiến Syria, tuyên bố sẽ chiến đấu chống lại tất cả các phần tử cực đoan trong khu vực.
Tuy nhiên, khi Al-Monitor đến thăm trụ sở của cảnh vệ Al-Malihah ở Damascus, một trong những chỉ huy cho biết đơn vị này đang dựa vào sự hỗ trợ từ những người Hezbollah có nhiều mối quan hệ với Hamas.
Cân bằng lợi ích?
Một nguồn tin thân cận với Bộ Ngoại giao Nga nói với Al-Monitor: “Bất chấp những đồn đoán, Moscow đang cố gắng giữ khoảng cách trong các cuộc đàm phán giữa Hamas và chính phủ Syria.
Leonid Issaev, một nhà khoa học chính trị tại Trường Kinh tế Cao cấp Đại học Nghiên cứu Quốc gia ở Moscow, nói với Al-Monitor rằng việc Nga không can thiệp sâu vào cuộc đàm phán giữa Hamas và chính phủ Syria là hợp lý.
“Để Nga tham gia vào các cuộc đàm phán Damascus-Hamas, cần có những lý do nghiêm túc. Khi mọi thứ ổn định, điều đó không cần nữa. Trong vài năm gần đây, Israel đã khẳng định mình là một đối tác vững chắc của Nga, trong khi Moscow coi Hamas không gì khác hơn là một nguồn đòn bẩy bổ sung”, chuyên gia cho biết thêm.
Các cuộc đàm phán có thể cung cấp cho Nga thêm đòn bẩy với người Palestine và Israel, một khu vực mà ảnh hưởng của Nga đã phần nào mờ nhạt trong vài năm qua.
Ông Issaev cho biết thêm, việc Hamas tăng cường sức mạnh của Hamas thông qua chế độ Syria sẽ làm suy yếu các cuộc đàm phán về hòa giải và mở ra cơ hội cho Nga kiên quyết thảo luận các vấn đề trong Bộ tứ Trung Đông và các định dạng khác mà Nga đóng vai trò là người bảo lãnh.
Yếu tố thứ ba liên quan đến việc Nga coi Damascus và Cairo là đồng minh tự nhiên của Hamas. Điều này có nghĩa là sớm hay muộn, phong trào sẽ phải đi đúng hướng. “Cuộc đấu tranh sinh tồn của Hamas thúc đẩy lực lượng này tìm kiếm những người ủng hộ mới. Damascus coi Hamas như một đòn bẩy tiềm năng đối với Israel trong thời kỳ hậu Trump và việc chính thức hóa hòa giải này không phải là một vấn đề lớn.
