Liều thuốc đặc trị cho một người mắc bệnh mất trí nhớ (P4)

Liều thuốc đặc trị cho một người mắc bệnh mất trí nhớ (P4)

Thứ 5, 21/07/2016 | 19:44
0
TIN CŨ xin giới thiệu 12 bức tranh còn lại trong bộ sưu tập các bức chân dung “sứ giả nghệ thuật và hòa bình” của Việt Nam do nhà thơ Kevin Bowen vẽ.

23. Nhà thơ Nguyễn Đức Mậu

Lúc nào cũng có một điều gì đó đặc biệt mỗi lần gặp gỡ Nguyễn Đức Mậu. Mỗi lần chúng tôi gặp nhau, tôi cảm thấy rất gần gũi nhưng cũng có một sự gượng gạo chung. Tôi nghĩ đó là do chúng tôi không thể giao thiệp hoặc không thể giao thiệp một cách chính xác. Cuối cùng tôi nghĩ chúng tôi đã giải quyết được bằng ngôn ngữ ký hiệu và mọi chuyện đều ổn, không có gì nhất thiết phải nói ra ngoại trừ điều kỳ diệu là chúng tôi ở cùng một nơi, chia sẽ không gian, đồ uống, một khu vườn, một bữa cơm. Có lẽ đây là ngôn ngữ bí mật của những người sống sót. Mậu từng là một người lính ở Quảng Trị trong suốt cuộc vây hãm, trong những ngày mà thành phố bị tàn phá. Tôi nhớ những câu chuyện từ một người bạn đã từng ở đó chiến đấu trong quân đội miền Nam, khi mà dòng sông chuyển thành màu đỏ của máu. Một nhóm chúng tôi đã mang hoa tới đài tưởng niệm ở đó năm 2011, viết tên chúng tôi vào cuốn sổ lưu niệm. Tôi đã vẽ hai chân dung của Mậu, một là từ bức ảnh tôi chụp tại Hà Nội khi chúng tôi cùng uống cạnh Hồ Tây gần nơi máy bay của John McCain bị bắn rơi. Bức thứ hai là từ một bức ảnh tại một buổi gặp gỡ các dịch giả khi ông đội chiếc mũ nồi đặc biệt của mình.

Tin cũ - Liều thuốc đặc trị cho một người mắc bệnh mất trí nhớ (P4)

Nhà thơ Nguyễn Đức Mậu

24. Nhà văn Nguyễn Thị Như Trang

Tôi chưa từng gặp một người phụ nữ nào là cán bộ quân đội từ Việt Nam trước khi Nguyễn Thị Như Trang tới Boston. Tôi không nghĩ bất kỳ ai trong chúng tôi biết nên phải cư xử như thế nào. Tôi tin rằng chúng tôi đã chọn đúng thời điểm từ những lần đến thăm các giáo viên tiếng Anh từ Cần Thơ, Huế, Thành phố Hồ Chí Minh, và Hà Nội, họ đã mang trà và trái cây tới vườn nhà chúng tôi và chúng tôi coi bà như một nhà giáo đáng kính cũng như một anh hùng quân đội và nhà văn. Tôi lấy hình ảnh cho bức chân dung của bà từ một bức ảnh chụp tại một bữa ăn trong một buổi chiều bên Hồ Tây, Hà Nội. Tôi cố gắng nắm bắt lấy ý nghĩa của quyền lực bị kìm hãm, sự thông thái và sự hiện diện của bà, cái cách mà bà dường như làm lệch hướng và phản chiếu thực tế của chiến tranh trong đôi mắt của mình.

Tin cũ - Liều thuốc đặc trị cho một người mắc bệnh mất trí nhớ (P4) (Hình 2).

Nhà văn Nguyễn Thị Như Trang

25. Nhà thơ Lâm Thị Mỹ Dạ

Vì một vài lý do tôi cảm thấy nhất thiết phải vẽ Lâm Thị Mỹ Dạ dưới một bóng cây. Tôi không chắc là tại sao. Lâm Thị Mỹ Dạ với tôi dường như luôn là một người với nội tâm sâu sắc, một người hoàn toàn với bản thân bà ấy, phong cảnh, những con phố hàng cây ở Huế. Bài thơ “Khoảng Trời Hố Bom” của bà là một trong những bài thơ đầu tiên tôi đã dịch cùng Ngô Vĩnh Hải. Tôi đã kinh ngạc trước cái cách mà bài thơ chuyển câu chuyện về một tình huống bạo lực khủng khiếp thành một khoảnh khắc mặc tưởng yên tĩnh, khoảnh khắc chiến tranh mà vượt qua cả chiến tranh. Khi tôi gặp Lâm Thị Mỹ Dạ, tôi đã rất ấn tượng với sự dịu dàng và điềm tĩnh của bà. Dường như bà là hiện thân của những suy nghĩ và cảm xúc chứa đựng trong bài thơ. Khi tôi vẽ chân dung bà, tôi nghĩ về bài thơ đó và những bài thơ khác của bà, nghĩ về một thế giới đầy màu xanh chứa đựng trong những bài thơ của bà, nghĩ về một tối tới thăm nhà bà tại Huế, và về những lời bà lặng lẽ nói với tôi khi tôi phỏng vấn bà vào năm 1992 “hy vọng là một cánh đồng chưa đuợc gặt hái.”

Tin cũ - Liều thuốc đặc trị cho một người mắc bệnh mất trí nhớ (P4) (Hình 3).

Nhà thơ Lâm Thị Mỹ Dạ

26. Nhà thơ Nguyễn Quyến

Lần đầu tôi nghe nói tới Nguyễn Quyến là về một nhà thơ trẻ xuất sắc mới xuất bản tập thơ đầu ở tuổi 20. Sau khi Bruce Weigl dịch một vài bài thơ của anh tôi đã thấy được lý do mọi người phấn khích. Những bài thơ dường như được nói ra từ một thế giới khác. Khi tôi gặp Quyến tại quán cà phê ở Hà Nội lần đầu tiên và đang thực hiện một tập sách cho thanh thiếu niên về cuộc đời của các thiên tài khoa học. Công việc này dường như rất phù hợp với anh. Bản thân Quyến chính là một thiên tài sống trong thế giới đa chiều của anh. Anh dường như có một ngôn ngữ của riêng mình, một kiểu Harry Porter của thơ ca, một người đa tài, và là một nhà ảo thuật nhiều chức năng có khả năng làm cho gần như mọi thứ xảy ra trong tác phẩm của mình. Tôi đã cố gắng đưa một chút ma thuật đó và sự sốt sắng của tuổi trẻ vào chân dung anh và cùng một lúc giữ lại bản thân anh là một chàng trai trẻ thân thiện.

Tin cũ - Liều thuốc đặc trị cho một người mắc bệnh mất trí nhớ (P4) (Hình 4).

Nhà thơ Nguyễn Quyến

27. Nhà văn Y Ban

Tôi nhớ rất rõ lần Y Ban tới Boston. Cô là một trong rất nhiều nhà văn trẻ tới và thăm đất nước tôi trong chuyến đi đó. Cuộc hành trinh từ Việt Nam tới Hoa Kỳ rất dài và mệt mỏi, nhưng cô đã tới, với gương mặt sáng, háo hức, khích lệ chúng tôi, giúp chúng tôi chuyển hành lý vào xe. Trong những buổi họp, những cuộc phỏng vấn, những điểm dừng dọc đường từ Boston tới New York, tới thủ đô Washington hay Charlottesville, cô là người có giọng nói rõ ràng, hòa nhập nhất. Cô có trí thông minh sắc sảo, đôi khi như trêu chọc, chờ đợi để được đối đầu với thử thách hoặc một sự lĩnh hội. Tôi đặc biệt nhớ lần cô xử lý trường hợp một cuộc nhà báo bảo thủ khi ông có ý định dồn cô vào cuộc tranh luận phê bình đất nước cô mà ông sẽ đưa vào bài báo của mình. Ông không bao giờ ngờ được là đã gặp phải ai, sau đó ông gặp tôi bên ngoài và nói “Cô ta thông minh thật.” Tôi đã cố gắng đưa một chút sự thông minh đó vào bức vẽ.

Tin cũ - Liều thuốc đặc trị cho một người mắc bệnh mất trí nhớ (P4) (Hình 5).

Nhà văn Y Ban

28. Nhà văn, đạo diễn Nguyễn Thị Minh Ngọc

Tôi đã được nghe nói tới Nguyễn Thị Minh Ngọc trong nhiều năm trước khi tôi được gặp bà. Danh tiếng của bà với tư cách nhà viết kịch, diễn viên, và nhà thơ được nhiều người biết tới. Cuối cùng bà tới Boston với tư cách là một trong các thành viên Rockefeller của chúng tôi. Tôi không bao giờ quên màn biểu diễn của bà cho một nhóm nhỏ chúng tôi, một chuỗi hoạt cảnh về cuộc sống của phụ nữ. Đó là một cảnh trong vở chèo về một người phụ nữ trẻ giả trang thành một nhà sư trốn trong chùa để tránh một cuộc hôn nhân không mong muốn, cảnh này đã khiến tôi suy ngẫm. Tôi đã thưởng thức trong kinh ngạc rằng trong một phòng họp nhỏ bà đã đưa tôi về một màn biểu diễn của vở chèo đó trong một nhà hát nhỏ ở Thái Bình, một đêm mất điện và cả màn biểu diễn hoàn toàn dưới ánh nến. Nó cũng giống như ý nghĩa của sự phi thời gian mà bà mang tới cho màn biểu diễn trong trường. Thật kỳ diệu. Tôi tìm được hình ảnh của bà trong vai diễn đó để vẽ nên bức chân dung này về sức mạnh của nghệ thuật trình diễn.

Tin cũ - Liều thuốc đặc trị cho một người mắc bệnh mất trí nhớ (P4) (Hình 6).

Nhà văn, đạo diễn Nguyễn Thị Minh Ngọc

29. Nhà văn Lý Lan

Hình ảnh tôi sử dụng cho bức chân dung là từ một bức ảnh tôi chụp bà trong một lần chúng tôi tới thăm quê bà. Đó là một con đường đầy sỏi đá, may là hôm đó chúng tôi có một chiếc xe jeep. Bob Glassman và tôi đã dành buổi chiều tới thăm bác của Lý Lan, bước đi trên lối mòn vào nhà bà, quan sát những người phụ nữ lớn tuổi trong làng nấu ăn, những đứa trẻ chọc bưởi từ trên cây xuống tấm khăn phía dưới. Tôi vẫn còn nhớ những hình ảnh sống động của chuyến đi, của nhà sư trên chùa, nơi quả chuông được làm từ vỏ một trái bom cũ, của lũ trẻ chạy về phía chúng tôi xuống lối mòn sau những buổi học. Trong bức chân dung, tôi cố gắng lột tả Lý Lan khi bà đi dọc con đường đó, đi qua những địa điểm và những lối mòn trong chuyện của bà, đi qua những bãi biển Vũng Tàu, Grand Canyon, sân bay, những ngôi làng đầy ánh nến, viết lên những câu chuyện gắn liền với những lối mòn của phong cảnh và với sự sâu sắc của trái tim con người.

Tin cũ - Liều thuốc đặc trị cho một người mắc bệnh mất trí nhớ (P4) (Hình 7).

Nhà văn Lý Lan

30. Nhà thơ Võ Quê

Lần đầu tôi nghe Võ Quê hát, chúng tôi đang ở trên một con thuyền nhỏ trên sông Hương. Chúng tôi thắp đèn lồng, uống mừng, hát, đó là một phần của buổi tối mà tôi cố gắng đưa những điều kỳ diệu vào một bài thơ “ Âm nhạc dòng sông.” Dần dần tôi biết tới câu chuyện cuộc đời ông và tôi tự hỏi làm sao một người trải qua những chuyện như vậy vẫn có thể hát trong niềm hân hoan như thế. Tôi lại tự hỏi điều đó lần nữa, nhiều năm sau, khi bị tấn công bởi một đám đông tại ngày hội dân gian tại Lowell, ông bình tĩnh bỏ qua sự việc bạo lực đó và cho rằng họ cũng đã phải chịu đựng và cũng không có gì to tát khi để họ trút giận. Thật lạ lùng nghĩ rằng khi bị đưa đi chúng tôi đã gặp nhau nhiều năm trước đó, đi qua con đường tại căn cứ cũ tại Phú Bài, tôi tới đó với tư cách một người lính Mỹ trẻ, ông rời khỏi đó với tư cách một sinh viên bất đồng với nhà tù, bị bọc trong xiềng xích. Bài thơ của ông về Quảng Trị là bài thơ đầu tiên tôi dịch, nó chứa đầy hình ảnh và cảm xúc, ghi dấu trong tâm trí tôi một cách đặc biệt. Trong chân dung ông, tôi cố gắng tìm lại một chàng trai trẻ, một nhà thơ, ca sĩ, một nhà giáo.

Tin cũ - Liều thuốc đặc trị cho một người mắc bệnh mất trí nhớ (P4) (Hình 8).

Nhà thơ Võ Quê

31. Nghệ sỹ Chu Lượng

Kỷ niệm của tôi về những ngày với Chu Lượng là rất nhiều và tất cả đểu vui vẻ. Bất kỳ ai từng gặp ông đều có thể nói rằng, ông có rất nhiều điểm đặc biệt, một người đàn ông mà cuộc đời và lẽ sống là cây cầu nối giữa thế giới xưa và nay. Cùng với Nguyễn Quang Thiều, Nguyễn Quyến và Lương Tử Đức, ông đã dựng lên một nhà hát rối nước có thể di chuyển được để mang tới Mỹ. Trong hai tháng, bốn người họ đã làm việc và biểu diễn cho trẻ em và học sinh quanh Boston, tới thăm các lớp học, dạy các em cách khắc những con cá và ếch gỗ. Tôi đã quan sát trong kinh ngạc khi ông thôi miên lũ trẻ với phong thái của một nhà ảo thuật lớn. Bột màu đất có lẽ là hợp với ông, mày đen, trắng và xám của sự lao động chân tay phía sau màn ảnh bất ngờ chuyển thành màu sắc rực rỡ trên sân khấu. Sự vô thời gian của cách viết và điêu khắc này, sự kiên nhẫn qua thời gian đã đi vào thực hiện sự bất diệt của lối sống thông qua nghệ thuật.

Tin cũ - Liều thuốc đặc trị cho một người mắc bệnh mất trí nhớ (P4) (Hình 9).

Nghệ sỹ Chu Lượng

32. Nhà thơ, đạo diễn Lương Tử Đức

Tôi vẽ Đức từ một tấm ảnh chụp vào ngày chúng tôi thăm quê Nguyễn Quang Thiều. Ông đã chụp cùng Thiều và hai nhà thơ nông dân già khi họ tới nói chuyện với chúng tôi khi chúng tôi đang đi bộ dọc những con hẻm nhỏ trong làng. Tôi cố gắng nắm bắt lấy niềm vui và đam mê của Đức với tư cách ca sĩ và nhạc công, với hi vọng đưa vào hình ảnh của ông ý nghĩa kịch tính của chèo và giai điệu đơn giản của những bài dân ca mà ông luôn có trong mình. Tôi có cảm giác Đức luôn nghe thấy những giai điệu này ngay cả khi ông không hát hay chơi một nhạc cụ nào. Những kỷ niệm đẹp nhất của tôi là với ông, Chu Lượng, Thiều và con trai Thiều khi họ đang ở ngay trên phố chúng tôi tại nhà Herrick, đi qua phố và rẽ ngay vào sân nhà tôi. Âm nhạc bắt đầu ngay lập tức. Đức có thể chọn bất kỳ nhạc cụ nào và chơi ngay được. Ông đã sử dụng thành thạo chiếc sáo thiếc Ailen và chiếc sáo gỗ xử dụng trong giao hưởng chỉ trong khoảng mười phút. Tâm hồn và năng lượng của ông cho nghệ thuật rất dễ lan tỏa.

Tin cũ - Liều thuốc đặc trị cho một người mắc bệnh mất trí nhớ (P4) (Hình 10).

Nhà thơ, đạo diễn Lương Tử Đức

33. Nhóm "Tới Hoa Kỳ, trở về Việt Nam"

Tin cũ - Liều thuốc đặc trị cho một người mắc bệnh mất trí nhớ (P4) (Hình 11).

Nhóm “Tới Hoa Kỳ, trở về Việt Nam” gồm có: Vũ Tú Nam, Nguyễn Quang Thiều, Hữu Thỉnh, Lê Minh Khuê.

Những nhân vật này có thể là Vũ Tú Nam, Nguyễn Quang Thiều, Hữu Thỉnh, Lê Minh Khuê. Họ đang nhìn ra ngoài bức tường, những gì họ nhìn thấy, hoặc là chúng tôi, những người Mỹ, những đồng nghiệp phía ngoài bức tường, cũng đang nhìn họ. Tôi không chắc. Bức tranh này tự vẽ, tự tỏa sáng như một bức tranh trên nền tường của một một ngôi chùa hay một nhà thờ cổ.

34. Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều

Nguyễn Quang Thiều với tôi luôn là một người có lửa. Tôi cố gắng đưa một chút đó vào tranh vẽ ông. Trong những ngày tháng ông sống cùng chúng tôi tại Dorchester, Dedham và Ailen, tôi không nghĩ là ông đã ngủ một chút nào. Ông luôn tỉnh táo vào ban đêm để viết những câu chuyện, những bài thơ, vẽ tranh, gọi điện về nhà cho vợ và các con ông. Ông đã chơi bóng đá với con trai tôi Mikes ở sân sau, vẽ tranh cho con gái tôi Lily.

Tôi tin rằng ông là một người rất đặc biệt, một người luôn mang cố hương và dân làng trên lưng tới mọi nơi ông tới. Tôi vẫn nhớ một ngày đặc biệt tại quê nhà ông, tôi ngủ một giấc trên chiếc giường gỗ trong phòng cha mẹ ông, lắng nghe ông, Chu Lượng, và Lương Tử Đức thổi sáo, trêu đùa, và trao đổi những kỷ niệm trong vườn khi những con chuồn chuồn bay chập chờn ngoài cửa sổ.

Có rất nhiều phía để nhìn người đàn ông này, người đã dành thời thơ ấu của mình trên những con đê với những đứa trẻ khác trong làng khi bom rơi, người đã viết về những con chó làng, đôi giày của những người bạn, sự buồn phiền của một thị xã, những con bò bay qua cánh đồng khi những nhạc công làng đang chơi một bài hát. Tôi không có đủ màu vẽ trên bảng màu của mình để vẽ bức chân dung ông một cách chuẩn xác.

Tin cũ - Liều thuốc đặc trị cho một người mắc bệnh mất trí nhớ (P4) (Hình 12).

Chân dung nhà thơ Nguyễn Quang Thiều qua nét vẽ của nhà thơ Kevin Bowen.

Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều