Nhiều thách thức đang chờ đón Tổng thống Trump sau cuộc bầu cử giữa kỳ.
Trong lịch sử, các cuộc bầu cử giữa kỳ ở Mỹ thường xuyên thay đổi quyền lực giữa Nhà Trắng và Quốc hội, điều này có thể khiến cho chính quyền Tổng thống Donald Trump phải sửa đổi cách tiếp cận của mình đối với các vấn đề đối ngoại, theo Al Jazeera.
Minh chứng từ một số cuộc bầu cử giữa kỳ gần đây cho thấy, nước Mỹ thường có những thay đổi quan trọng về chính sách đối ngoại đến từ thất bại của đảng cầm quyền.
Năm 2006, chiến thắng toàn diện của đảng Dân chủ trong cuộc bỏ phiếu giành ghế ở Quốc hội đã buộc chính quyền Bush phải thay đổi cách tiếp cận của họ ở Iraq và tìm cách xoa dịu Iran.
Sau đó, sự hồi sinh của đảng Cộng hòa vào giữa năm 2010 (thắng ở Hạ viện) đã khiến cho Tổng thống Barack Obama trở lại can thiệp quân sự ở Libya vài tháng sau đó - một quyết định sau này ông coi là "sai lầm tồi tệ nhất" trong nhiệm kỳ tổng thống của mình.
Và một lần nữa, sau khi đảng Dân chủ thất bại vào tháng 11/2014, chính quyền Obama đã chuyển sang theo đuổi một thỏa thuận hạt nhân nghiêm túc hơn với Iran.
Tương tự, chính quyền Trump có thể trải qua những thay đổi hoặc điều chỉnh chính sách sau cuộc bỏ phiếu ngày 6/11. Trong kết quả gần như cuối cùng, đảng Dân chủ dự kiến sẽ giành quyền kiểm soát Hạ viện trong khi đảng Cộng hòa được kỳ vọng sẽ nắm giữ Thượng viện.
Kết quả nói trên sẽ mang đến những hậu quả trực tiếp và gián tiếp đối với chính sách đối ngoại của Mỹ nói chung và ở Trung Đông nói riêng.
Thay đổi trong Quốc hội
Sẽ có một sự thay đổi về vị trí Chủ tịch ủy ban Quân vụ Thượng viện của Thượng nghị sĩ John McCain (đã qua đời) và Chủ tịch ủy ban quan hệ đối ngoại Bob Corker - hai nhà phê bình thẳng thắn về chính quyền hiện tại, thành những nhân vật ủng hộ ông Trump là Jim Inhofe và Jim Risch.
Tuy nhiên, vẫn còn có Thượng nghị sĩ Lindsey Graham, Marco Rubio và Rand Paul. Cả ba đều là những người thường xuyên chỉ trích Nhà Trắng và tất cả đều có ảnh hưởng đến các vấn đề chính sách đối ngoại.
Nếu đảng Cộng hòa giữ quyền kiểm soát Thượng viện, vẫn không có gì đảm bảo rằng cả ba người này sẽ không thách thức phương pháp tiếp cận của ông Trump đối với khu vực Trung Đông, đặc biệt là khi nói đến Iran và Saudi Arabia.
Rubio và Graham thường xuyên gây áp lực lên chính quyền Trump để làm nhiều hơn nữa đối với các biện pháp trừng phạt của Mỹ đối với Iran, trong khi Paul đã cảnh báo về những tác động của việc rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran.
Sau vụ ám sát nhà báo Jamal Khashoggi, cả ba đã kêu gọi các biện pháp khắc nghiệt chống lại Saudi Arabia, điều mà ông Trump còn đang chần chừ không muốn làm. Thậm chí còn có những gợi ý cho thấy đảng Cộng hòa trong Quốc hội sẽ ép buộc Nhà Trắng về vấn đề này.
Nếu trong trường hợp tồi tệ, khi đảng Dân chủ nắm kiểm soát Thượng viện, thách thức này sẽ còn lớn hơn nhiều. Đảng Dân chủ sẽ tích cực hơn trong việc gây áp lực lên chính quyền Trump để hành động chống lại Riyadh và trở lại một cách tiếp cận hài hòa hơn đối với các lệnh trừng phạt nhằm vào Iran.
Hơn nữa, nếu đảng Dân chủ nắm quyền kiểm soát Hạ viện, họ có khả năng sử dụng các đặc quyền giám sát của mình để gây ảnh hưởng đến việc hoạch định chính sách của ông Trump bằng cách này hay cách khác.
Ông Trump có thể buộc phải trừng phạt Saudi Arabia sau vụ nhà báo Khashoggi bị sát hại.
Có khả năng Hạ viện sẽ kêu gọi chính quyền Trump ngừng xuất khẩu vũ khí của Mỹ sang Saudi Arabia và sử dụng điều này như một đòn bẩy để chấm dứt cuộc chiến ở Yemen.
Hạ viện bị đảng Dân chủ chi phối cũng có khả năng thúc đẩy cắt giảm ngân sách quốc phòng. Do đó, kinh phí cho các hoạt động ở nước ngoài tài trợ cho các cuộc chiến tranh ở Iraq và Syria dự kiến sẽ giảm đáng kể trong năm 2019.
Điều này đồng nghĩa với việc Nhà Trắng sẽ bị hạn chế về khả năng triển khai quân sự để ngăn chặn ảnh hưởng của Iran ở Trung Đông.
Chính sách Trung Đông, Nga, Syria xáo trộn
Thất bại trong cuộc bầu cử giữa kỳ thường dẫn đến một Quốc hội mới có xu hướng phá vỡ chương trình nghị sự trong nước của Nhà Trắng. Theo nghĩa này, chính quyền Trump có thể tập trung nhiều hơn vào chính sách đối ngoại trong giai đoạn sau cuộc bầu cử giữa kỳ và trong giai đoạn bắt đầu chiến dịch tranh cử tổng thống vào giữa năm 2019.
Điều này có khả năng khiến cho Tổng thống Trump sẽ sớm phải công bố chi tiết về kế hoạch hòa bình mà ông đưa ra cho cuộc xung đột Israel-Palestine.
Mặc dù Tổng thống đã nói rất nhiều về ý định đưa người Israel và người Palestine cùng ngồi vào bàn đàm phán, ông Trump gần như không đưa ra chi tiết cụ thể nào về những gì ông sẽ làm để chiều lòng cả hai bên.
Nhà Trắng cũng có khả năng tiếp tục gây áp lực lên Iran nhưng rất có thể sẽ bị chỉ trích bởi những người bảo thủ tại Quốc hội – những người không muốn tăng thêm các biện pháp trừng phạt và cho rằng một cuộc đối đầu với Iran là mạo hiểm và tốn kém.
Tổng thống Trump cũng dự kiến sẽ có thêm các bước đi khác để hàn gắn lại quan hệ với Moscow, nhưng những nỗ lực của ông rất có thể sẽ bị cản trở bởi đảng Dân chủ trong Quốc hội, những người tin rằng Điện Kremlin đã can thiệp để giúp ông giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2016.
Sự phản đối của Quốc hội đối với việc xích lại gần Nga cũng có thể làm chậm lại bất kỳ sự tiến bộ nào trong việc giải quyết vấn đề Syria và trong việc khởi động lại các cuộc đàm phán hòa bình giữa phe đối lập và chính quyền Assad.
Trục Ả Rập - Israel do Mỹ hậu thuẫn chống lại Iran cũng có thể sẽ thất bại trong hai năm cuối cùng nhiệm kỳ của ông Trump nếu áp lực tại Quốc hội vẫn buộc Saudi Arabia phải chịu trừng phạt.
Ngoài những hậu quả trực tiếp và gián tiếp của cuộc bầu cử giữa kỳ, cũng có một số diễn biến bất ngờ khác. Bộ trưởng Quốc phòng James Mattis có thể từ chức, điều này sẽ làm thay đổi động lực trong chính quyền Trump.
Trong khi đó, công tố viên đặc biệt Robert Mueller cũng có thể làm khuynh đảo Quốc hội nếu ông đưa ra được bằng chứng về sự thông đồng giữa đội ngũ tranh cử của ông Trump với Nga hoặc tìm ra được bằng chứng cho thấy Tổng thống đang cản trở công lý.
Các nhà quan sát sẽ cùng chờ đợi xem Nhà Trắng sẽ làm gì ở Trung Đông sau cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ, nhưng về cơ bản mọi chính sách sẽ vẫn khó lường như trước.
