Quốc vương Qatar Tamim bin Hamad Al Thani và Tổng thống Mỹ Donald Trump.
Một năm trước, một liên minh các quốc gia Ả Rập do Saudi Arabia dẫn đầu đã áp đặt một cuộc phong tỏa chưa từng có đối với Qatar.
Động thái gây áp lực được đưa ra nhằm buộc Doha phải tuân thủ một danh sách các yêu cầu liên quan được đưa ra bởi bốn nước - Bahrain, Ai Cập, Các tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất và Saudi Arabia, được gọi là tứ tấu chống Qatar.
Bộ tứ đã nhận thêm động lực chỉ một ngày sau khi bắt đầu phong tỏa đường biển, đường bộ, đường hàng không đối với Doha từ Tổng thống Mỹ Donald Trump, người đã lên tiếng ủng hộ động thái này.
Tuy nhiên, một năm sau đó, Qatar đã không chỉ hóa giải cơn bão vây quanh mình, quốc gia này còn trở thành người chiến thắng trong cuộc xung đột ngoại giao với những người hàng xóm, tờ Foreign Policy nhận định.
Bộ tứ chống Qatar thất bại trong sứ mệnh buộc Doha phải chấp nhận 13 yêu cầu, bao gồm việc đóng cửa Al Jazeera và các phương tiện truyền thông khác, cùng việc ngừng hỗ trợ cho các nhóm Hồi giáo trong khu vực.
Theo các nhà phân tích, rõ ràng đòi hỏi của các nước Ả Rập trước Qatar là quá nhiều để nước này có thể chấp nhận ngay lập tức. Mục tiêu thực sự của tứ tấu là khiến Qatar phải trở thành một nhà nước chư hầu không thể thực hiện bất kỳ chính sách đối ngoại độc lập nào.
Với mục đích này, Saudi đã bắt đầu một chiến dịch vận động hành lang quy mô lớn với các nước phương Tây để tăng áp lực ngoại giao lên Qatar và kêu gọi dư luận chống lại nước này.
Tuy nhiên, cũng bằng những biện pháp đó, cuộc khủng hoảng cho đến nay đã diễn ra theo chiều hướng tích cực cho Qatar.
Minh chứng rõ ràng nhất là những lời ca ngợi của Tổng thống Trump với quốc vương Qatar Tamim bin Hamad Al Thani vào tháng 4 vừa qua. Đổi lại, Washington đã chỉ trích Saudi Arabia mới là nước có những hành vi liên quan đến tài trợ khủng bố, và thừa nhận sự tiến bộ của Qatar về vấn đề này.
Thay vì thuyết phục được các nhà bình luận và chính trị gia ở phương Tây rằng Qatar có những vấn đề nghiêm trọng cần thiết để giải quyết, cách thức này đã trở thành "gậy ông đập lưng ông” với Riyadh.
Sự thất bại của nhóm bộ tứ là đánh giá thấp Qatar và không dự đoán được Qatar sẽ tổ chức một chiến dịch quan hệ công chúng hiệu quả của riêng mình ở phương Tây.
Một nguồn thạo tin về các nỗ lực vận động hành lang của vùng Vịnh ước tính rằng Qatar đã chi khoảng 1,5 tỷ USD cho các nỗ lực PR kể từ cuộc khủng hoảng. Một con số tương tự với Saudi Arabia.
Không giống như các quốc gia khác chỉ nỗ lực vận động hành lang trước khủng hoảng, chẳng hạn như UAE, Riyadh - Doha tăng cường những nỗ lực PR ngay sau khi cuộc khủng hoảng diễn ra và trở thành người dẫn đầu.
Thái tử Saudi Arabia Mohammed bin Salman.
Kết quả là chính các quốc gia trong nhóm tứ tấu - chứ không phải Qatar - đã phải hứng chịu những tổn thất đáng kể nhất.
Những nỗ lực của Saudi để chỉ trích sự ủng hộ chủ nghĩa cực đoan của Doha ở những nơi như Syria và Libya giờ đây đã bị suy yếu.
Qatar đã có thể miêu tả những lời cáo buộc như vậy chỉ đơn thuần đến từ việc Saudi dùng tiền để mua ý kiến ủng hộ.
Ngay từ khi cuộc khủng hoảng ngoại giao diễn ra, Qatar, vì những lý do không liên quan đến lệnh phong tỏa, trở nên ít liên quan hơn với các nhóm cực đoan ở Syria. Mặc dù không đánh dấu bất kỳ sự thay đổi chiến lược lớn nào, sự chuyển hướng này đã giúp hình ảnh của Doha tốt dần lên trong con mắt của những nhà phê bình ở phương Tây.
Một trong những nguyên nhân khiến nỗ lực của Saudi trở nên phân tán là việc Thái tử Mohammed bin Salman – người có các cuộc thanh trừng tham nhũng trong nước với các nhân vật hoàng gia cùng các động thái nhạy cảm ở Yemen đã làm rối loạn nhận thức quốc tế về chính sách của Saudi.
Điều này này trực tiếp mang lại lợi ích cho Qatar, vì những lời chỉ trích Saudi ngày càng làm lu mờ các vấn đề khác trong khu vực.
Động lực thứ hai tạo nên chiến thắng cho Qatar là khi các chính phủ của nhóm tứ tấu có xu hướng miêu tả Iran là mối đe dọa lớn nhất - người Ả Rập trên khắp Trung Đông ngày càng thấy nhóm này trở nên độc tài hơn.
Saudi và các đồng minh vẫn công khai xác định chính sách đối ngoại của họ là chống lại phong trào cách mạng Hồi giáo. Qatar, ngược lại, được xem là thân thiện với các lực lượng chính trị trên toàn thế giới Ả Rập.
Nhưng trong khi Qatar có thể thắng cuộc khủng hoảng về mặt truyền thông, phía Saudi tự nhận rằng họ đã giành chiến thắng về mặt địa chính trị.
Từ quan điểm của nhóm tứ tấu, cuộc khủng hoảng Qatar đang cho phép nhóm này vẽ lại bản đồ quân sự và chính trị của khu vực trong khi Doha đang loay hoay bởi áp lực kinh tế đang liên tục dồn ép.
Đối với họ, Doha hiện ít có khả năng đóng vai trò tác động ở các nước như Libya, Yemen, Iraq và Ai Cập. Tuy nhiên, cũng có không ít các quan chức vùng Vịnh nhận ra rằng đối thủ của họ đang chiến thắng ở một khía cạnh quan trọng của cuộc xung đột.
Một quan chức cao cấp Ả Rập gần đây thừa nhận Qatar đã chiến thắng trong cuộc chiến truyền thông và cho rằng Doha đã đi đúng hướng: “Nếu tôi là Qatar, tôi sẽ chỉ cố gắng làm tốt vai trò của chính mình. Qatar nhỏ hơn nhiều so với các nước lớn như Saudi Arabia. Theo logic, sẽ là chuyện bình thường khi nhiều người sẽ ủng hộ một quốc gia bé hơn”.
