Theo ông Kiêm, từ xa xưa, người Việt có tâm lý cất giữ vàng để phòng thân. Tuy nhiên, nguyên nhân chính dẫn đến việc 400 tấn vàng lãng phí là do chính sách huy động còn chưa "thuyết phục".
Đừng để vàng... đi ngủ
Thưa ông, có ý kiến cho rằng, muốn tháo gỡ khó khăn cho bất động sản (BĐS) nói riêng và nền kinh tế nói chung nên huy động 400 tấn vàng trong dân. Việc huy động này liệu có khả thi và nên triển khai theo phương thức nào?
Tôi được biết, việc huy động vàng trong dân để làm nguồn vốn đã được kiến nghị nhiều lần và dư luận quan tâm từ lâu. Tuy nhiên, ngân hàng Nhà nước lại cho rằng, họ chưa xử lý được những yếu tố để đảm bảo an toàn cho việc huy động này. Chính vì thế, mới đây, ngân hàng Nhà nước có đề ra một phương án là mua bán vàng trực tiếp của dân.
Người dân khi giữ vàng, mua vàng, bán vàng đều có một yêu cầu là phải bảo toàn được vốn của số vàng ấy. Chính vì thế, nếu Nhà nước huy động, sử dụng phải đảm bảo làm sao cho họ vừa có lời mà lại an toàn. Khi người dân có nhu cầu, muốn rút vàng ra thì Nhà nước cần trả cho họ bằng vàng. Tuy nhiên, muốn giải quyết được việc này phải nghiên cứu và rút kinh nghiệm nhiều quy định khác nhau thì mới khắc phục được những tồn tại trong quản lý vàng hiện nay.
Ông Cao Sỹ Kiêm, nguyên thống đốc Ngân hàng Nhà nước.
Trước đây, chúng ta đã có đề xuất cấp cho dân các chứng chỉ cho vay bằng vàng. Chứng chỉ này có thể đưa lên thị trường chứng khoán giao dịch hay đưa đi thế chấp ngân hàng. Tuy nhiên, các cơ quan chức năng của ta chưa giải quyết được những vấn đề về mặt luật pháp nên việc cấp chứng chỉ này không thực hiện được. Từ đó, họ tiếp tục đưa ra một đề án gọi là mua bán vàng tự do cho dân. Người dân cần bán thì ngân hàng mua lại, cần mua thì ngân hàng lại bán ra theo một mức giá hợp lý, đảm bảo cho dân có lời, thuận lợi trong việc tích trữ vàng. Hiện tại, ngân hàng Nhà nước đã tuyên bố, dùng chủ trương trên để huy động được nguồn vàng dự trữ trong dân. Theo đó, người dân khi cho vay bằng vàng và khi được trả lại cũng bằng vàng. Như vậy, họ sẽ không lo bị thiệt thòi khi giá vàng biến động lên xuống mà yên tâm hơn với việc cho Nhà nước vay để phát triển kinh tế.
Thưa ông, có ý kiến cho rằng, cách quản lý vàng hiện nay khiến vàng bị “nằm im” ở trong dân. Trong khi đó, Nhà nước cũng không huy động được nguồn vốn phát triển trong khi nền kinh tế đang vô cùng khó khăn? Ông có đồng tình với quan điểm này không?
Điều này ai cũng có thể thấy và khẳng định được. Rõ ràng, 400 tấn vàng là tiền, là động lực giúp kinh tế phát triển. Tuy nhiên, Nhà nước cứ để nó nằm im trong dân, không vay được quả thật lãng phí thực sự. Chính vì việc người dân chưa thấy cái lợi và an tâm từ việc gửi vàng nên 400 tấn vàng ấy mới nằm im trong dân.
Niềm tin người dân tỷ lệ thuận với sức khỏe nền kinh tế
Khi đề án này triển khai, theo ông, Nhà nước có thể huy động được bao nhiêu phần trăm trong số 400 tấn vàng?
Vấn đề này còn phụ thuộc vào định giá và mức độ phục vụ dịch vụ thuận lợi hay không thuận lợi của hệ thống các ngân hàng thương mại và các tổ chức kinh doanh buôn bán vàng. Nếu chủ trương đúng mà thủ tục còn rườm rà, không thuận lợi; giá đưa không sát thì người dân cũng không tích cực và số vàng cần, muốn huy động sẽ không được bao nhiêu. Nói chung, rất khó để nói chúng ta sẽ huy động được bao nhiêu vàng trong dân. Nó sẽ phụ thuộc vào những chính sách cụ thể.
Xưa nay người dân Việt Nam có tâm lý tích trữ vàng, coi vàng như đồng vốn giắt lưng. Với tâm lý ấy, liệu việc huy động vàng có hấp dẫn được người dân không thưa ông?
Tâm lý giữ vàng của người Việt thì đời nào cũng vẫn tồn tại, dù ít dù nhiều. Khi tỷ giá không ổn định, thị trường bất động sản, chứng khoán không khởi sắc, vẫn trì trệ, người ta vẫn muốn giữ vàng thôi. Khi nào những vấn đề trên được giải quyết thì người dân mới "nhả" vàng ra dần dần. Ngược lại, kinh tế không chuyển biến, người dân vẫn thấy giữ vàng là nơi lưu trú an toàn, chắc chắn họ vẫn để nó nằm im trong nhà.
Có mâu thuẫn không khi ta nói rằng, nền kinh tế có được 400 tấn vàng thì sẽ có vốn tháo gỡ khó khăn cho bất động sản, chứng khoán… còn người dân thì chỉ chịu nhả vàng khi kinh tế ổn định, bất động sản ấm lên?
Thực ra, việc huy động vàng trong dân mà chưa làm triệt để, chỉ làm theo kiểu mua bán thì cũng chỉ giải quyết được một phần khó khăn. Tất cả sẽ phụ thuộc vào chính sách. Nếu chính sách an toàn, bảo đảm được quyền lợi của người dân thì họ sẽ tin tưởng vàng. Muốn mọi cái thông thoáng thì phải giải quyết được khó khăn của bất động sản, chứng khoán, sản xuất, tỷ giá. Tất nhiên, mọi chuyện phải giải quyết dần dần chứ không thể đòi hỏi một sớm một chiều mà xong luôn. Điều này đòi hỏi sự khéo léo của các nhà quản lý.
Xin cảm ơn ông!
Phạm Hạnh - Văn Chương
