Vừa trên giảng đường về, đang còn dư âm về giờ dạy thi pháp văn học dân gian với các biện pháp tu từ thì nhận được thông tin thầy giáo cũ của chúng tôi - Giáo sư Cù Đình Tú đã từ trần (một sự trùng hợp ngẫu nhiên chăng hay là một linh cảm? Vì trong giờ giảng hôm nay, tôi vừa nhắc đến thầy với những kiến thức sâu sắc về phong cách học Tiếng Việt).
Năm 1975, khi đất nước hoàn toàn thống nhất cũng là lúc chúng tôi - những tân sinh viên Khoa Ngữ văn, Trường Đại học Sư phạm Việt Bắc (nay là Trường Đại học Sư phạm- Đại học Thái Nguyên) bước vào năm học đầu tiên ở trường đại học. Chúng tôi được giới thiệu về Khoa Ngữ văn. Thầy chủ nhiệm khoa lúc đó là Cù Đình Tú - một trong những chuyên gia đầu ngành về Ngôn ngữ học ứng dụng.
Quê thầy ở Hạ Hoà, Phú Thọ, nhưng tốt nghiệp đại học thầy đi tu nghiệp ở Liên Xô rồi về công tác ở Trường Đại học Sư phạm Vinh và sau đó, năm 1968 lại được điều động về xây dựng Trường Đại học Sư phạm Việt Bắc - một trường sư phạm miền núi lúc đó mới thành lập được 2 năm...
Là tân sinh viên, chúng tôi được thầy chủ nhiệm khoa và các thầy cô rất quan tâm, từ việc ăn ở, sinh hoạt tập thể đến các hoạt động chuyên môn. Trong những năm tháng ấy, thầy cô đã truyền cho chúng tôi ngọn lửa tri thức và niềm tin, để đến tận bây giờ ngọn lửa đó vẫn còn ấm nóng trong tim bao thế hệ học trò. Đặc biệt, hình ảnh thầy chủ nhiệm khoa Cù Đình Tú - một nhà giáo, nhà khoa học, nhà quản lý, một nghệ sĩ... vừa nghiêm khắc vừa tài hoa đã để lại trong chúng tôi những ấn tượng sâu sắc không thể phai mờ. Với tư cách nhà giáo, chúng tôi ngưỡng mộ thầy với những giờ giảng khúc chiết mà sinh động, lôi cuốn.
Bẵng đi một thời gian dài, chúng tôi không liên lạc được với thầy, chỉ biết rằng sau năm 1982, khi đang làm chủ nhiệm Khoa Ngữ văn ở Đại học Sư phạm Việt Bắc, thầy được điều động vào thành phố Hồ Chí Minh giảng dạy tại Trường Đại học Sư phạm. Thầy có thời gian giữ chức chủ nhiệm Khoa Ngữ văn Trường Đại học Sư phạm thành phố Hồ Chí Minh và vẫn có những hoạt động học thuật sôi nổi, có chiều sâu. Danh hiệu Nhà giáo Ưu tú được Đảng, Chính phủ phong tặng năm 1990 đã phần nào ghi nhận những cống hiến cho sự nghiệp giáo dục đào tạo nước nhà của người thầy suốt đời nghiêm túc và tận tuỵ vì nghề nghiệp ấy.
Dịp kỷ niệm 40 năm, rồi 45 năm thành lập Khoa Ngữ văn và Trường, chúng tôi đã liên lạc được với thầy và các thầy cô từng giảng dạy ở Khoa Ngữ văn, Trường Đại học Sư phạm Việt Bắc năm xưa. Lúc đó, với tư cách trưởng Khoa Ngữ văn, tôi đã thay mặt Khoa tha thiết mời các thầy cô trong đó ra thăm lại Việt Bắc và dự lễ kỷ niệm. Nhưng vì lý do sức khoẻ, thầy đã không thể thực hiện được mong muốn "về nguồn". Tuy vậy, thầy luôn quan tâm và đau đáu nỗi niềm nhớ Việt Bắc, nhớ những năm tháng gian khổ mà sâu sắc nghĩa tình.
Hiện gia đình Thầy cư ngụ tại nhà riêng ở đường Nguyễn Đình Chiểu, phường 3, quận 3, thành phố Hồ Chí Minh. Cô Hanh, người bạn đời thuỷ chung và đảm đang, nhân hậu của thầy, cũng từng là giảng viên kỳ cựu của Trường Đại học Sư phạm Việt Bắc. Gia đình thầy cô đã được Uỷ ban nhân dân thành phố Hồ Chí Minh tặng danh hiệu Gia đình hiếu học xuất sắc năm 2010-2012. Có thể nói, gia đình thầy cô là một gia đình trí thức thành đạt, hạnh phúc.
Chỉ tiếc rằng, sau lần trở vào Nam năm ấy, thầy yếu chân và ở quá xa nên chưa có dịp nào ra thăm Việt Bắc, chứng kiến sự thay da đổi thịt của mái trường xưa - nơi thầy cùng bao thế hệ nhà giáo đã gắn bó, cống hiến cả quãng đời thanh xuân nhiệt huyết và năng nổ.
Thầy tôi ngày ấy là thế, mẫu mực, thanh cao mà gần gũi, thương kính biết nhường nào!
Vậy mà hôm nay, thầy đã về với cõi vĩnh hằng! Thầy ra đi vào đúng mùa thu - mùa khai trường - mùa bắt đầu những tháng ngày cống hiến của nghề Thầy giáo. Cầu chúc cho Linh hồn Thầy được thanh thản an lành nơi chín suối! Chúng con xin hứa sẽ sống đúng với lương tâm trách nhiệm của người làm nghề giáo dưỡng tri thức tâm hồn con người, như những gì Thầy đã dạy. Một lần nữa, chúng con xin được vĩnh biệt Thầy, Thầy ơi!
Thái Nguyên, mùa thu năm Quí Tỵ, 09/10/2013
Học trò cũ Nguyễn Hằng Phương (PGS.TS- NGƯT, nguyên trưởng Khoa Ngữ văn, trưởng Bộ môn vh Dân gian - Trung đại - Hán Nôm, Trường Đại học Sư phạm- ĐHTN)
