Tôi đứng sau mọi ồn ào
Là một nhạc sĩ trẻ, có tài năng và ít nhiều có vị trí trong lòng công chúng, lại là tác giả của rất nhiều ca khúc đình đám, nhưng có vẻ như khi nhắc đến Xuân Phương, nhiều người vẫn không thể hình dung. Phải chăng anh chưa biết cách làm cho mình trở nên nổi tiếng?
Câu này cũng đã có nhiều người hỏi tôi như vậy. Vì sao tôi không phủ rộng sóng trên showbiz Việt? Có thể là do tôi không biết cách thật! Nhưng chính xác là vì bản thân tôi không muốn. Có lẽ do tính cách đã quy định con người tôi rồi, tôi không thích ồn ào, xô bồ và những gì bao phủ bởi vẻ ngoài hào nhoáng. Tôi từ chối các cuộc phỏng vấn lên truyền hình. Có chăng chỉ thỉnh thoảng trả lời trên một vài tờ báo. Tôi thừa khả năng để làm cho mình nổi tiếng nhờ những bước đệm như bạn vừa nói nhưng tôi làm mọi việc là do lòng yêu nghề và vì gia đình chứ không phải mục đích là nổi tiếng. Danh vọng với tôi đôi khi như một thứ phù du.
Người viết hôm nay là một ngoại lệ chăng, vì sau một cuộc điện thoại đã được anh đồng ý gặp?
Có lẽ bạn và tôi có duyên!
Vậy công việc khiến anh đam mê như vậy chắc chỉ có thể là âm nhạc?
Đúng, công việc hiện nay của tôi đều liên quan đến âm nhạc. Đó là giảng dạy Piano và Keyboard trong trường đại học Văn hoá nghệ thuật quân đội. Ngoài ra tôi vẫn thường xuyên nhận lời viết nhạc phim, sáng tác và phối khí. Tôi nhận ra một điều, dường như mình sinh ra chỉ để dành cho âm nhạc mà thôi.
Nhạc sĩ Xuân Phuơng (ảnh nhân vật cung cấp)
Có duyên với âm nhạc và sáng tác như vậy, sao anh lại quyết định chọn công việc giảng dạy?
Trong thời gian học ở Nhạc viện, tôi đã nhiều lần đi biểu diễn cùng ban nhạc Chìa khóa vàng và Đoàn ca múa Nhạc nhẹ Trung ương ở nước ngoài. Với bản tính phiêu lưu tôi rất muốn được đi đây đi đó. Nhưng bố mẹ muốn tôi công tác trong môi trường sư phạm nên tôi chiều lòng họ.
Sẽ là một Xuân Phương như thế nào khi trở về gia đình?
Ngoài những khi làm việc, mỗi khi trở về gia đình là lúc tôi thấy vui vẻ, yên bình và hạnh phúc nhất. Tôi chơi đùa với các con và chăm chút gia đình nhỏ của mình. Tôi nghĩ rằng mọi việc tôi làm đều là vì gia đình và những người thân của tôi.
Xuân Phương đã là một thương hiệu nhạc sĩ nhạc phim ăn khách phía Bắc. Chắc hẳn catse của anh cũng được xếp vào loại khủng?
Thực sự không biết catse của mình khủng hay không nhưng tôi nghĩ xứng đáng với tâm huyết mình bỏ ra. Có một điều chắc chắn với tôi là tiền nào của nấy, có đầu tư sẽ có thu nhập. Vấn đề catse, không phải chỗ nào mình cũng đặt vấn đề tiền lên hàng đầu được, còn các mối quan hệ và trên hết phải có lòng yêu nghề trong đó nữa.
Là tác giả của rất nhiều bản nhạc phim nổi tiếng. Đặc biệt gần đây ca khúc trong bộ phim Cầu vồng tình yêu nhận được khá nhiều tình cảm của công chúng. Bản thân là người làm nhạc phim, anh nhận xét thế nào về sự đầu tư của nhà sản xuất về yếu tố âm nhạc?
Nói về sự đầu tư cho âm nhạc trong phim hiện nay, nhất là phim truyền hình thì tôi thấy đa số các nhà sản xuất, các hãng phim chưa thật sự đầu tư đúng mực. Dường như họ chưa coi trọng nhạc trong phim nhiều, đôi khi nhạc trong phim có để mà có, để lấp chỗ trống, để đỡ cho diễn viên diễn chưa tốt... Tuy nhiên cũng có những phim tôi được yêu cầu làm phần nhạc rất tỉ mỉ, chi tiết cho từng bối cảnh đến từng trường đoạn.
Tôi nhận thấy rằng làm nhạc phim, nhất là các hãng phim tư chịu khó đầu tư nhiều kinh phí cho âm nhạc hơn, còn giá cả của phần âm nhạc trong hãng phim Nhà nước, đài truyền hình thì ít hơn rất nhiều. Tôi cũng không thể trách được vì đó là cơ chế đề ra của Nhà nước, còn khi tôi nhận công việc sáng tác nhạc phim này cũng một phần là yêu nghề nữa chứ không hoàn toàn mục đích là để kiếm tiền.
Nhạc phim Việt nhiều nhưng không tinh
Có nhiều ý kiến cho rằng, chất lượng nhạc phim của Việt ngày càng xuống cấp, anh nghĩ nguyên nhân xuất phát từ đâu?
Cùng với việc hội nhập thế giới thì điện ảnh chúng ta cũng đã có những bước phát triển. Việt Nam có phim đi dự thi quốc tế và đoạt giải. Nhưng bên cạnh đó việc các nhà sản xuất cho ra ồ ạt các kiểu phim dẫn đến việc "nhiều thì không tinh", hệ lụy là nhạc phim phải ồ ạt chạy theo phim, chạy đua cho kịp thời gian, số lượng trong khi chất lượng dở tệ. Việc các nhà sản xuất hoặc một số đạo diễn không đầu tư, coi trọng phần âm nhạc nên chuyện chất lượng nhạc trong phim xuống cấp là không thể tránh khỏi.
Phải chăng do các nhà làm phim chưa ý thức rõ ràng ý nghĩa tương thích của các ca khúc đối với nội dung của một bộ phim?
Tôi nghĩ do một phần các nhà làm phim chưa rõ tầm quan trọng của nhạc phim gắn liền với hiệu quả và chất lượng của bộ phim như thế nào. Nhưng có lẽ phần nữa là do kinh phí, họ có rất nhiều khâu phải lo, nên phần âm nhạc bị đẩy xuống thứ yếu.
Một số nhạc sỹ đổ lỗi chất lượng nhạc phim kém là do kinh phí quá hạn hẹp dẫn đến sự dễ dãi trong việc sáng tác các ca khúc của các nhạc sĩ?
Ý kiến đó hoàn toàn có lý và có cơ sở. Vì nếu tiền ít thì bản thân người nhạc sĩ cũng khó mặn mà đầu tư chất xám nhiều vào bộ phim, hơn nữa ít tiền thì khó mà yêu cầu nhạc sĩ phải làm cho hay hơn. Nhưng chốt lại là vì những nhạc sĩ non tay cộng với nhà làm phim dễ dãi nên mới có những ca khúc phim rất dở.
Anh mất bao lâu để hoàn thành một tác phẩm nhạc phim?
Sáng tác một bài thì mất một buổi nhưng để ra sản phẩm hoàn thiện thì còn tuỳ nhiều yếu tố, nhất là cảm xúc. Mỗi công đoạn tôi đều làm rất tỉ mỉ, cầu toàn và với tất cả lòng tự trọng nghề nghiệp của bản thân.
Thường thì khi quyết định nhận làm nhạc cho phim, anh thường có những yêu cầu gì đối với phía nhà làm phim, kịch bản, nhà sản xuất hay không?
Mỗi khi nhận một bộ phim, tôi sẽ gặp trước đạo diễn hoặc nhà sản xuất để nghe trực tiếp họ nói về nội dung phim. Sau đó sẽ bàn đến bài hát chủ đề phim và ca sĩ sẽ do tôi đề cử để bên làm phim chọn. Khi thống nhất được ca sĩ thể hiện thì mới bàn đến catse và lúc đó mới sáng tác theo giọng ca sĩ được chọn. Điều này có lợi thế là tôi khai thác được thế mạnh dòng nhạc, âm vực của ca sĩ, nhưng hạn chế là bài hát khó có cơ hội được phổ cập rộng rãi. Trong trường hợp ngược lại, để ca khúc được phổ biến rộng rãi thì tính đặc sắc sẽ ít đi. Tôi cũng thích danh tiếng nhưng làm sao để người nghe cảm thấy yêu mến lâu dài là cái đích nhắm đến trước nhất.
Trong cuộc đời sáng tác của mình, nhạc phẩm nào anh hài lòng nhất?
Trong những ca khúc từ trước đến nay của mình, tôi vẫn tâm đắc nhất hai bài Mong ước kỷ niệm xưa và Anh. Khi sáng tác bài hát Mong ước kỷ niệm xưa tôi còn rất trẻ, mới 23 tuổi. Hồi ấy, tôi mới tốt nghiệp ra trường nên có rất nhiều cảm xúc và kỷ niệm. Tất cả những ca từ và giai điệu trong bài hát dường như có sẵn trong đầu, tôi chỉ làm nhiệm vụ duy nhất là ghi chúng ra thành bài hoàn chỉnh. Chính vì được viết bằng cảm xúc trực tiếp của mình nên giai điệu, ca từ của bài hát mang hơi thở ngọt ngào. Nếu như Mong ước kỷ niệm xưa thiên về cảm xúc thì bài Anh lại thiên về học thuật. Đây là bài hát có nhiều đất cho ca sĩ phô diễn và thể.
Mục đích của anh không phải là sự nổi tiếng, bởi anh sợ thế giới ồn ào, phù phiếm đó nên muốn đứng sau tất cả?
Đúng như bạn nói, tôi luôn đứng sau mọi ồn ào, phù phiếm, thị phi trong giớI người nổi tiếng. Tôi đủ khả năng để biết những gì đang xảy ra, những gì mà thế giới đó mang lại. Nên tôi chỉ lặng lẽ làm công việc mình yêu thích, muốn mình có những tác phẩm hay đến với công chúng. Còn tôi muốn giữ mình là một người đàn ông bình thường của gia đình.
Xin cảm ơn nhạc sĩ về buổi trò chuyện!
Gia Lê
