Tháng nào cũng vậy, người dân Thủ đô nếu có trót “tương tư” ôm tình cảm với dòng nhạc dân tộc đều không thể bỏ qua những buổi biểu diễn mang đậm không khí âm nhạc thời xưa tại Phố Cổ. Một trong những nghệ sỹ dân gian vẫn đang cố phục chế nhạc cụ cổ xưa thuần túy bằng dây tơ tằm là NSND Xuân Hoạch. Ngoài đóng góp cho dòng nhạc cổ truyền với sở trường hát xẩm, ca trù, nghệ sỹ kiêm luôn vai trò người thợ làm đàn khi sở hữu cả bộ đàn dân tộc mà ông kỳ công chế tác bằng những vật liệu đơn sơ.
NSND Xuân Hoạch (phải) luôn đồng hành cùng cây đàn hồ ông tự chế tạo trong các buổi lưu diễn.
Sau hàng chục năm gắn bó với hát xẩm, ông là một trong ba nghệ sĩ của Việt Nam được tổ chức World Masters - Những bậc thầy thế giới (WMOC) công nhận là nghệ nhân thế giới.Tìm đến nhà nghệ sỹ Xuân Hoạch, ấn tượng đầu tiên đó chính là gian nhà lá đậm chất cổ xưa này nổi bật trong ngõ Ao Phủ, phố Chùa Láng, Hà Nội.
Giữa không gian đặc biệt, cả chục cây đàn dân tộc với dáng vẻ độc đáo được treo bày kín trên bức tường phòng khách như đàn đáy, đàn nhị, đàn bầu, đàn nguyệt... Đặc biệt, NSND Xuân Hoạch đã tự tay làm những cây đàn này. Chính những cây đàn đồng hành cùng nghệ sỹ mỗi khi lưu diễn là yếu tố làm nên những đoạn nhạc hát xẩm đưa đẩy, đầy hài hước và hấp dẫn thu hút khán giả trong nước lẫn quốc tế.
Điều làm nên “chất” riêng của NSND Xuân Hoạch có lẽ không chỉ dừng lại ở người nghệ sĩ hay nhạc công mà ông còn là một nghệ nhân, thợ thủ công lành nghề. Sau hàng chục năm gắn bó với hát xẩm và nhạc cụ dân tộc, nghệ sĩ Xuân Hoạch tìm được thú vui tao nhã cho nghiệp đàn-ca của mình đó là tự tay phục chế, làm nên những chiếc đàn với nguyên liệu đơn sơ được cha ông dùng ngày xưa. Ông là một trong những nghệ sỹ đi đầu trong việc gìn giữ, phục chế nhạc cụ dân tộc với dây đàn làm bằng sợi tơ nguyên bản, khác với những sợi dây sắt, dây nylon ngày nay.
