S-400 là

S-400 là "ảo tưởng", Mỹ phải đập vỡ "nam châm Syria" của Nga-Thổ

Trương Mạnh Kiên
Thứ 3, 05/01/2021 | 15:42
1
Mỹ đã nhầm khi cho rằng việc Thổ Nhĩ Kỳ mua S-400 là lựa chọn trôi vào quỹ đạo Nga. Muốn phá quan hệ này, Mỹ phải tìm đến Syria.
Tiêu điểm - S-400 là 'ảo tưởng', Mỹ phải đập vỡ 'nam châm Syria' của Nga-Thổ

Thổ Nhĩ Kỳ và Nga gắn kết bởi "chất keo" Syria.

Nam châm Syria

Hợp tác ở Syria đã được chứng minh về tính hiệu quả và cùng có lợi cho cả hai phía Nga và Thổ Nhĩ Kỳ, như được minh họa bởi tiến trình ba bên Astana (bao gồm cả Iran) và Sochi.

Rõ ràng tiến trình sẽ không thể nào khởi sắc nếu không có Nga. Nhưng, chính Thổ Nhĩ Kỳ là một bên quan trọng khi giúp cho tiến trình này mang tính hợp pháp và được quốc tế chấp nhận.

Nếu không có Ankara, tiến trình Astana sẽ chỉ là những cuộc tập hợp của các cường quốc ủng hộ cho chính quyền Syria. Không có khả năng Pháp và Đức sẽ tham gia cuộc họp của bộ ba Astana tại Istanbul vào tháng 10/2018, nếu nó không được tổ chức bởi Thổ Nhĩ Kỳ - thành viên NATO. Do đó, cuộc khủng hoảng Syria đã trở thành chất keo trong quan hệ Thổ Nhĩ Kỳ-Nga trong những năm gần đây.

Cần phải lưu ý rằng, cuộc khủng hoảng Syria cũng là thử thách khó khăn nhất đối với mối quan hệ, khi Thổ Nhĩ Kỳ và Nga có các ưu tiên và tầm nhìn khác nhau đối với hồi kết trong cuộc chiến.

Cuộc tấn công gần đây của Nga-Syria vào Idlib, bao gồm cả việc nhắm mục tiêu vào các tiền đồn quân sự của Thổ Nhĩ Kỳ, cho thấy bản chất lung lay trong hợp tác Thổ Nhĩ Kỳ-Nga ở Syria.

Hợp tác giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Nga đang ngày càng chuyển sang các ngành và lĩnh vực tạo ra sự phụ thuộc lẫn nhau. Không còn là xây dựng, du lịch, dệt may và rau quả xác định mối quan hệ kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ-Nga. Thay vào đó, sự hợp tác đã chuyển sang các ngành chiến lược tạo ra mối quan hệ phụ thuộc lẫn nhau lâu dài - từ dự án đường ống TurkStream đến xây dựng nhà máy điện hạt nhân Akkuyu và mua hệ thống phòng không S-400 của Nga.

Vào thời điểm thương vụ S-400 hoàn tất, Nga dự kiến chiếm hơn 13% thị phần nhà cung cấp trên thị trường vũ khí của Thổ Nhĩ Kỳ. Tuy nhiên, vấn đề nổi cộm hiện nay là sự phụ thuộc bất đối xứng có lợi cho Nga hơn Thổ Nhĩ Kỳ. Vì vậy, việc Thổ Nhĩ Kỳ tìm kiếm quyền tự chủ trong chính sách đối ngoại và an ninh trên thực tế có thể dẫn đến sự phụ thuộc nhiều hơn vào Nga.

Cuộc khủng hoảng quan hệ Thổ Nhĩ Kỳ-phương Tây

Tiêu điểm - S-400 là 'ảo tưởng', Mỹ phải đập vỡ 'nam châm Syria' của Nga-Thổ (Hình 2).

S-400 không phải là sự lựa chọn chấm dứt với phương Tây của Thổ Nhĩ Kỳ.

Tính chất mối quan hệ Thổ Nhĩ Kỳ-phương Tây - hiện đang bị khủng hoảng - là yếu tố chính hình thành mối quan hệ Thổ Nhĩ Kỳ-Nga. Không còn bằng lòng với các mối quan hệ phân cấp trước đây, Thổ Nhĩ Kỳ muốn được phương Tây công nhận là một cường quốc lớn trong khu vực.

Cả khuôn khổ Chiến tranh Lạnh trong quan hệ Thổ Nhĩ Kỳ-Mỹ (Thổ Nhĩ Kỳ gia nhập NATO năm 1952 và liên minh Thổ-Mỹ là sản phẩm của Chiến tranh Lạnh) cũng như khuôn khổ gia nhập EU sẽ không thể giải quyết nỗi lo về vị thế của Thổ Nhĩ Kỳ trong quan hệ với phương Tây.

Rõ ràng, chất xúc tác cá nhân giữa Tổng thống Recep Tayyip Erdogan và Tổng thống Vladimir Putin, những điểm tương đồng trong phong cách quản trị và những bất bình của họ đối với phương Tây đã giúp cải thiện quan hệ giữa Ankara và Moscow. Nhưng, cuộc khủng hoảng trong quan hệ Thổ Nhĩ Kỳ-phương Tây mang tính cấu trúc. Nó có trước chính quyền Erdogan và sẽ tồn tại lâu hơn nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ.

Bất chấp những yếu tố này, vẫn còn quá sớm để khẳng định rằng, Thổ Nhĩ Kỳ đang gia nhập quỹ đạo của Nga. Giới tinh hoa Thổ Nhĩ Kỳ luôn cảnh giác với tham vọng địa chính trị của Nga. Từ chối sự hiện diện đáng kể của Nga ở phía Nam biên giới của Thổ Nhĩ Kỳ là một quan điểm nhất quán kể từ thời Đế chế Ottoman.

Không giống như mối quan hệ của Thổ Nhĩ Kỳ với phương Tây, vốn có truyền thống nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ của giới tinh hoa và các thể chế (đặc biệt là các nhóm chính sách đối ngoại và an ninh) và được củng cố bởi một thế giới quan nhất định, mối quan hệ hiện tại của Thổ Nhĩ Kỳ với Nga thiếu một khuôn khổ bao quát như vậy.

Các khát vọng cạnh tranh trong khu vực và các mối quan tâm an ninh khác nhau của Thổ Nhĩ Kỳ và Nga (ở Syria) cũng lột trần mối quan hệ giữa họ. Tuy nhiên, bất chấp cuộc khủng hoảng trong quan hệ Thổ Nhĩ Kỳ-phương Tây, tư cách thành viên của Thổ Nhĩ Kỳ trong các thể chế lớn của phương Tây, bao gồm cả NATO, sẽ không sớm kết thúc.

Đây là lý do tại sao Thổ Nhĩ Kỳ không tin rằng, họ đang từ bỏ vị trí của mình trong thế giới phương Tây. Không giống như nhiều nước phương Tây, Thổ Nhĩ Kỳ không cho rằng mình phải lựa chọn giữa Nga và phương Tây thông qua việc mua S-400 của Nga.

Thay vào đó, Thổ Nhĩ Kỳ đang từ bỏ suy nghĩ rằng quan hệ của họ với phương Tây nói chung và Mỹ nói riêng là không thể thiếu.

Thổ Nhĩ Kỳ tin rằng lợi ích của họ được phục vụ tốt hơn thông qua hành động cân bằng giữa quan hệ truyền thống với phương Tây và gần đây là cải thiện quan hệ với các nước như Nga và Trung Quốc.

Điều này có nghĩa là thay vì gia nhập quỹ đạo của Nga, giai đoạn tiếp theo của chính sách đối ngoại của Thổ Nhĩ Kỳ sẽ mang tính đặc biệt, giao dịch, dựa trên vấn đề và thiếu bất kỳ khuôn khổ hoặc định hướng tổng thể nào.

"Vở kịch động trời": Hóa ra Mỹ đã bị Nga-Thổ "lừa dối" bấy lâu nay?

Thứ 3, 05/01/2021 | 12:00
Bấy lâu nay, Thổ Nhĩ Kỳ chỉ đang giả vờ là đồng minh của Mỹ. Tất cả những động thái đối đầu với Nga ở Syria, Libya, Caucasus đều là vở kịch đưa Mỹ vào tròng?

Đòn cảm tử từ "pháo đài bay" B-52 từng phá nát lá chắn S-300 của Nga?

Thứ 3, 05/01/2021 | 07:23
Để phá vỡ lá chắn phòng thủ trứ danh của Nga, Mỹ đã thực hiện chiến dịch cảm tử với các mẫu B-52 mang tên lửa AGM-69 đột phá vòng vây, gây tổn thất nặng nề.
Cùng tác giả

Các nước trên thế giới áp dụng EPR ra sao?

Chủ nhật, 26/09/2021 | 06:00
Trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR) được áp dụng thành công từ cuối những năm 1980 tại các quốc gia như Nhật Bản, Hàn Quốc, Pháp, Đức...

Vì sao các thương hiệu lớn đổ xô đi sản xuất... tiếng cười?

Thứ 3, 29/06/2021 | 16:22
Hài độc thoại trở thành phương thức quảng cáo mới để các công ty như JD.com, Meituan, Alibaba thu hút người tiêu dùng thế hệ Z.

Vụ chặn tàu khu trục: "Gậy nhỏ" của Anh khó đấu "chiến ý lớn" của Nga?

Chủ nhật, 27/06/2021 | 10:00
Hành động mạo hiểm của tàu HMS Defender với Nga được cho là đã có tính toán từ trước, nhưng cách tiếp cận của Anh bị coi là “miệng to nhưng gậy nhỏ”.

Thả bom chặn tàu khu trục: Nga "rắn" là có ý đồ, Anh hành động kỳ lạ?

Thứ 7, 26/06/2021 | 10:00
Nga đã hành động "rắn" hơn mức cần thiết khi tuyên bố thả bom chặn tàu khu trục Anh nhưng hành trình "nhạy cảm" của tàu HMS Defender cũng được cho là mạo hiểm.

Xe ô tô điện Mitsubishi giá chỉ 400 triệu đồng sắp đổ bộ thị trường Đông Nam Á

Thứ 6, 25/06/2021 | 16:39
Dựa vào những chính sách trợ giá và tối ưu chi phí sản xuất, Mitsubishi sẽ ra mắt mẫu xe điện cỡ nhỏ có giá khoảng 18.000 USD ở Đông Nam Á vào năm 2023.
Cùng chuyên mục

Hàng nghìn người thiệt mạng vì mưa lũ, Pakistan cầu cứu thế giới

Chủ nhật, 28/08/2022 | 17:28
Lũ quét do mưa gió mùa lớn gây ra trên phần lớn Pakistan đã khiến hàng nghìn người thiệt mạng, khoảng 1500 người bị thương và phải di dời.

Tình báo Anh: Nga sắp “mất nhuệ khí”, Ukraine sẽ "lật ngược tình thế"?

Thứ 6, 22/07/2022 | 19:00
Lãnh đạo Tình báo Anh nhận định, Nga sẽ ngày càng gặp khó khăn trong việc bổ sung nhân lực vài tuần tới và điều đó sẽ tạo cơ hội cho người Ukraine phản công.

Mục tiêu của Nga không dừng lại ở miền Đông Ukraine?

Thứ 5, 21/07/2022 | 15:47
Giới chức Nga tuyên bố, các mục tiêu quân sự của Nga ở Ukraine hiện đã vượt ra ngoài khu vực Donbass ở miền Đông và xác nhận các cuộc đàm phán đã đóng băng.

Ukraine tuyên bố quyết tâm “phải thắng Nga trước mùa Đông”

Thứ 4, 20/07/2022 | 16:00
Giới chức Ukraine mới đây tuyên bố, nước này phải thắng Nga trước mùa Đông để ngăn Moscow giành được lợi thế lâu dài.

Nga - Ukraine “đấu khẩu” căng thẳng, hòa đàm liệu có “chết yểu”?

Thứ 3, 19/07/2022 | 19:00
Giới chức Nga-Ukraine liên tục cáo buộc lẫn nhau gây cản trở cho cuộc đàm phán hòa bình nhằm tìm kiếm giải pháp chấm dứt xung đột, trong bối cảnh chiến sự vẫn chưa c
     
Nổi bật trong ngày

Khoảnh khắc tên lửa dẫn đường Nga tấn công, hệ thống P-18 của Ukraine nổ tung, bốc cháy dữ dội

Thứ 5, 28/03/2024 | 13:55
Hai video vừa được công khai cho thấy, tên lửa Nga tấn công chính xác, hai hệ thống radar giám sát trên không và cảnh báo sớm P-18 của Ukraine nổ tung.

Sau trận chiến kéo dài, Nga vào Krasnoe, Ukraine nỗ lực phản công

Thứ 5, 28/03/2024 | 09:55
Lá cờ của Lực lượng Dù Nga đã được treo ở thị trấn Krasnoe, phía tây nam Artyomovsk.

Vì sao Trung Quốc đóng cửa hơn 20.000 trường mẫu giáo?

Thứ 5, 28/03/2024 | 06:00
Theo số liệu từ Bộ Giáo dục Đào tạo Trung Quốc, năm 2023, Trung Quốc chỉ còn 274.400 trường mẫu giáo, ít hơn 20.400 trường so với năm 2021.

Lý giải vụ tên lửa Nga tấn công kho chứa khí đốt ngầm ở Ukraine

Thứ 5, 28/03/2024 | 16:15
Cho đến nay, Nga vẫn kiềm chế các cuộc tấn công vào cơ sở hạ tầng Ukraine hỗ trợ vận chuyển khí đốt tới các khách hàng châu Âu.