Singapore ôm nỗi lo an ninh lương thực

Singapore được biết đến với sự đa dạng của các món ăn đường phố và ẩm thực địa phương, nhưng nhiều người có thể không biết rằng quốc đảo này phải đối mặt với thách thức dai dẳng về an ninh lương thực.

Vấn đề an ninh lương thực ngày càng trở nên cấp bách đối với Singapore sau khi một số nước tuyên bố ngừng xuất khẩu lương thực gần đây, đặc biệt là lệnh cấm xuất khẩu thịt gà của quốc gia láng giềng Malaysia. Vào năm ngoái, thịt gà từ Malaysia chiếm khoảng 34% trong tổng số gà nhập khẩu của Singapore.

Là một quốc đảo nhỏ bé và ít tài nguyên thiên nhiên, Singapore phụ thuộc tới 90% vào nguồn thực phẩm nhập khẩu từ hơn 170 quốc gia và vùng lãnh thổ. Do lương thực dễ bị tác động bởi các biến động từ bên ngoài, vào năm 2019 chính phủ Singapore đã đưa ra sáng kiến ​​“30 đến 30” với mục tiêu đến năm 2030 có thể tự sản xuất 30% lương thực.

Ảnh hưởng từ giá lương thực toàn cầu

Hiện tại, người dân tại quốc đảo sư tử đã cảm nhận được ảnh hưởng của lạm phát lương thực gia tăng. Theo Bộ Thương mại và Công nghiệp (MTI) Singapore, chi phí thực phẩm ở nước này trong tháng 4/2022 đã tăng 4,1% so với cùng kỳ năm ngoái, mức cao nhất kể từ tháng 3/2009.

Các chủ quán ăn bắt đầu cảm thấy sức ép khi muốn duy trì mức giá bán thấp. Ông Remus Seow, chủ một quán đồ ăn Nhật Bản, cho biết giá các mặt hàng như dầu ăn, trứng và thịt mà ông mua trong 6 tháng qua đã tăng lên 30% - 45%.

Gần đây, ông Seow đã nâng giá bán lần đầu tiên kể từ khi khai trương cửa hàng vào 2 năm trước. Tuy nhiên, ông quan ngại nếu tiếp tục tăng giá sẽ khiến cửa hàng mất đi 20% - 35% lượng khách hàng.

Cơ quan Tiền tệ Singapore (MAS) cho biết giá lương thực toàn cầu tăng cao ​​sẽ tiếp tục góp phần thúc đẩy lạm phát lương thực tại quốc gia này sau năm 2022. Giá lương thực toàn cầu đã bắt đầu tăng trong thời kỳ đại dịch và cuộc xung đột tại Ukraine càng làm trầm trọng thêm những áp lực lạm phát đó.

Chuyên gia nghiên cứu cấp cao Dil Rahut tại Viện Ngân hàng Phát triển Châu Á nhận định tình trạng thiếu lương thực có khả năng kéo dài trong 1 - 2 năm tới. Ông Rahut cho rằng các quốc gia khác không thể nhanh chóng bù đắp nguồn cung bị mất từ Ukraine và Nga, bởi để trồng trọt các sản phẩm mới phải mất ít nhất một năm.

Chuyên gia cấp cao Paul Teng tại Trường Nghiên cứu Quốc tế S. Rajaratnam cũng cảnh báo rằng ngay cả khi xung đột kết thúc, giá lương thực sẽ không thể trở lại mức trước đây ngay lập tức. Các yếu tố như chi phí nhiên liệu tăng, thiếu hụt lao động và sự gián đoạn chuỗi cung ứng đã làm trầm trọng hơn tình trạng thiếu lương thực hiện tại.

Ngân hàng Thế giới (WB) dự báo giá lương thực ​​sẽ tăng khoảng 20% ​​trong năm nay trước khi “hạ nhiệt” vào năm 2023.

Khó khăn để thay thế hàng nhập khẩu

Mặc dù an ninh lương thực tại Singapore hiện vẫn được duy trì tương đối ổn, nhưng tương lai là không chắc chắn, chuyên gia Paul Teng của Trường Nghiên cứu Quốc tế S. Rajaratnam nói. Ông Teng nhận định kế hoạch “30 đến 30” nhằm thúc đẩy năng lực tự sản xuất của Singapore là không đủ để thay thế hoàn toàn hàng nhập khẩu.

Ông cho rằng chính phủ đã chú trọng đầu tư vào việc tăng tổng sản phẩm quốc nội (GDP) và thu nhập bình quân hộ gia đình hơn là đầu tư vào nông nghiệp. Mặc dù Singapore có thể đạt được mục tiêu lương thực về mặt kỹ thuật và công nghệ, nhưng giá cả và tâm lý người tiêu dùng có thể là trở ngại khi nước này phát triển “thực phẩm mới”.

Ông Teng giải thích người tiêu dùng Singapore đặc biệt ưa chuộng thực phẩm tự nhiên và có thể không chấp nhận “thực phẩm mới” như gà nuôi trong phòng thí nghiệm hay các nguồn protein thay thế khác - vốn là một phần quan trọng trong mục tiêu “30 đến 30”.

Chuyên gia nghiên cứu cấp cao Dil Rahut tại Viện Ngân hàng Phát triển Châu Á cũng cảnh báo việc đạt được mục tiêu “30 đến 30” là rất khó, bởi thời hạn đã đến gần mà Singapore mới chỉ sản xuất 10% nhu cầu lương thực của mình. 

Chuyên gia Rahut nói thêm người dân vẫn sẽ mua thực phẩm nhập khẩu nếu giá của chúng rẻ hơn thực phẩm trong nước. Ông gợi ý rằng việc thúc đẩy thực phẩm nội địa chất lượng cao có thể giúp khuyến khích người tiêu dùng sẵn sàng mua với giá cao hơn.

Giải pháp cho Singapore 

Cả chuyên gia Teng và chuyên gia Rahut đều cho biết trong ngắn hạn chính phủ có thể thực hiện các biện pháp bảo vệ những người dễ bị thiệt hại, ví dụ như bằng chương trình giảm giá.

Ông Teng nói thêm rằng một trong những điểm yếu của Singapore là dù đã cố gắng đa dạng hóa nguồn cung nhập khẩu nhưng họ vẫn dựa chủ yếu vào 1 - 2 quốc gia cho một số mặt hàng. Ví dụ, Singapore nhập khẩu 48% gà từ Brazil và 34% từ Malaysia vào năm 2021, theo Cơ quan Lương thực Singapore.

Ông Teng lưu ý hầu hết gà mà Singapore nhập khẩu từ Malaysia là gà sống, trong khi phần còn lại nhập khẩu từ Brazil và các nước khác là gà đông lạnh. Do đó, ở cấp độ chính sách, điều quan trọng là phải đa dạng hóa nguồn nhập khẩu đối với các loại sản phẩm. 

Ngoài ra, ông Teng cho rằng chính phủ có thể khuyến khích các công ty Singapore phát triển thực phẩm ở nước ngoài và tạo thỏa thuận với những chính phủ khác để lương thực không bị ngừng xuất khẩu. Ông nói: “Giải pháp quan trọng là đảm bảo các quốc gia xuất khẩu có thặng dư lương thực. Chúng ta có rất nhiều cách để giúp các quốc gia khác đạt được điều đó,” ông Teng nói.

Ông Rahut cho rằng bởi Singapore có công nghệ tiên tiến, nước này có thể xem xét giúp các quốc gia khác cải thiện hệ thống sản xuất lương thực. “Điều đó sẽ không chỉ giúp ổn định giá cả và an ninh lương thực tại Singapore mà còn đối với toàn cầu”, ông Rahut nói.

Phạm Hà Thanh (theo CNBC, Trading Economics)