Hoàng Trung (145-221) tự Hán Thăng quê ở quận Nam Dương thuộc Kinh Châu (Trung Quốc). Ông được Tam quốc diễn nghĩa miêu tả là một lão tướng nhưng sức địch muôn người, đã lập nhiều công lao cho Lưu Bị và là một trong Ngũ hổ tướng của quân Thục gồm: Quan Vũ, Trương Phi, Mã Siêu, Hoàng Trung và Triệu Vân.
Trước khi "đầu quân" cho nhà Thục của Lưu Bị, ông theo Lưu Biểu, cùng với Lưu Bàn (cháu Lưu Biểu) trấn thủ huyện Du thuộc quận Trường Sa. Về sau Tào Tháo đánh chiếm Kinh Châu, lệnh cho Hoàng Trung thay chức Tỉ tướng quân, theo thái thú Trường Sa là Hàn Huyền.
Hoàng Trung là một trong Ngũ hổ tướng của quân Thục.
Quan Vân Trường tha chết, bước ngoặt khiến Hoàng Trung về với Lưu Bị
Lưu Bị mang quân vào Tây Xuyên đánh Lưu Chương, Hoàng Trung nhận lệnh theo vào, tham chiến tại cửa ải Hà Manh. Ông thường dũng cảm xung phong đi đầu trước các sĩ tốt, được đánh giá là can đảm cương nghị.
Lưu Bị mến mộ tài năng của lão tướng Hoàng Trung, nhiều lần ngỏ ý muốn mời nhưng vị tướng già nhất định không theo. Trận chiến tại Trường Sa giữa Quan Công và Hoàng Trung là bước ngoặt mở ra cơ hội cho Lưu Bị có được lão tướng dũng mãnh sức địch muôn người.
Sau nhiều hiệp giao tranh bất phân thắng bại, Quan Vân Trường giả thua dụ Hoàng Trung đuổi theo rồi vung đao bắt sống đối thủ, tuy nhiên vì mến mộ tài năng nên Quan Công không giết lão tướng. Nợ đối thủ một mạng, ngày hôm sau khi hai bên nghênh chiến, Hoàng Trung bắn rụng dải mũ trên đầu Quan Vân Trường với hàm ý tha chết, hai bên không còn nợ gì nhau.
Cũng bởi lý do trên Hoàng Trung bị nghi có thông đồng với Quan Vũ nên bị ra lệnh chém đầu nhưng ông được Ngụy Diên phá pháp trường cứu sống. Trước biến cố đó Lưu Bị, Quan Vũ nhiều lần gặp thuyết phục Hoàng Trung, cuối cùng vị tướng già đã đồng ý theo nhà Thục.
Hoàng Trung bắn tên bách phát bách trúng
Tạo hình Hoàng Trung trên phim.
Theo nhiều sách ghi lại, câu nói "bách phát bách trúng" dùng để mô tả những cú bắn chính xác tuyệt đối của Hoàng Trung, tài nghệ của ông làm chúng ta nhớ tới Hoa Vinh vị tướng có tài bắn cung chính xác trong truyện Thủy hử về sau.
Nói về tài năng bắn cung chính xác của ông, ví dụ đơn cử nhất là lần lão tướng già bắn rụng dải mũ trên đầu Quan Vân Trường ở khoảng cách vài trăm thước. Ngoài tài năng bắn cung, ông còn dùng giáo nhuần nhuyễn.
Cuối năm 218, Hoàng Trung cùng Lưu Bị tấn công lên Hán Trung - vùng đất Tào Tháo mới chiếm được của Trương Lỗ. Quân Thục nhanh chóng lấy cửa ải Dương Bình, sang đầu năm 219, vượt qua sông Miện Thủy. Lưu Bị đóng quân hạ trại tại núi Định Quân, Hoàng Trung được lệnh cầm một cánh quân mai phục ở phía sau đỉnh núi này.
Tướng Tào Ngụy là Hạ Hầu Uyên không biết là mưu kế, mang toàn quân tới đánh doanh trại của Lưu Bị. Trong khi hai bên đang xô xát kịch liệt, đột nhiên Hoàng Trung từ trên cao thúc trống đánh xuống, khí thế rất mạnh vào sườn quân Tào. Quân Tào bị đánh tan nát không còn hàng trận. Hoàng Trung chém được Hạ Hầu Uyên và giết được thứ sử Ích châu của Tào Tháo là Triệu Ngung. Nhờ chiến công ở trận này, Hoàng Trung được phong là Chinh Tây tướng quân.
Tháng 7 năm 219, Lưu Bị tự xưng là Hán Trung vương, bổ nhiệm ông làm Hậu tướng quân, ngang hàng với Quan Vũ (Tiền tướng quân), Mã Siêu (Tả tướng quân) và Trương Phi (Hữu tướng quân). Ban đầu Quan Vũ trấn thủ Kinh Châu nghe tin ông là người mới mà có địa vị ngang hàng tỏ ra không bằng lòng, sau vì Phí Thi thuyết phục giải thích, Quan Vũ mới thôi bất bình. Hoàng Trung còn được ban tước Quan nội hầu.
Lão tướng Hoàng Trung.
Chết vì trúng tên
Năm 220, Lưu Bị dẫn 70 vạn đại quân đánh Đông Ngô báo thù cho Quan Vũ, Trương Phi. Hoàng Trung dẫn quân đến Di Lăng nghênh chiến quân Ngô.
Hoàng Trung gặp Phan Chương, chém chết bộ tướng của Phan Chương là Sư Tịch, Phan Chương chống cự không nổi bỏ chạy. Quan Hưng, Trương Bào đến khen ngợi Hoàng Trung và khuyên ông quay về nhưng Hoàng Trung không nghe.
Ðánh được vài hiệp, Phan Chương bỏ chạy, Hoàng Trung rượt theo, rồi bị trúng tên ông được Quan Hưng, Trương Bào đưa về trại đến nửa đêm thì tắt thở. Cuộc đời của Hoàng Trung gắn liền với cây cung, mũi tên và khi chết ông cũng ra đi vì mũi tên ứng với câu nói "sinh nghề tử nghiệp".
Video: Hoàng Trung và Quan Vũ.
Quốc Tiệp
