Tào Tháo, Lưu Bị, Tôn Quyền là ba thế lực lớn thời Tam Quốc. Ba người đều sở hữu một đặc điểm chung của những người lãnh đạo, đây cũng là ba nhân vật có thể đánh bại những đối thủ khác trong các cuộc quần hùng tranh phân, tạo nên thế chân vạc vững chắc. Tuy nhiên, trước khi tạo thành thế chân vạc thế lực của Lưu Bị được đánh giá thấp nhất.
Ba thế lực lớn thời Tam Quốc.
Tôn Quyền đích thực là bậc anh hùng, từng được Tào Tháo tán thưởng. Dưới thời Tôn Quyền cai trị Đông Ngô, thế lực nước này được xem là hùng mạnh. Là quận chúa của Đông Ngô, Tôn Thượng Hương cũng được xem là “cành vàng lá ngọc”.
Trong khi đó, Lưu Bị dù là lãnh đạo một thế lực quân phiệt, dù được tiếng “ngang vai” với Tôn Quyền, nhưng thực lực kém xa. Hơn nữa, Lưu Bị được đánh giá là “quê mùa chất phác, phiêu bạt nửa đời người”.
Chính vì vậy, nguyên nhân thực sự khiến bá chủ Giang Đông chịu gả “kim chi ngọc diệp” Tôn Thượng Hương cho Lưu Bị, đến nay vẫn là vấn đề gây nhiều tranh cãi.
Thế lực của Tôn Quyền hơn hẳn Lưu Bị
Thực tế, với thực lực quân sự của Đông Ngô, Tôn Quyền không hề e ngại thế lực của Bị, dưới trướng Đông Ngô, nhân tài văn võ “như mây trên trời”, Giang Đông nổi danh “địa linh nhân kiệt”.
Văn thần có Trương Chiêu, Trương Hoành, Gia Cát Cẩn... Võ tướng có Cam Ninh, Trình Phổ, Hoàng Cái, Lăng Thống...
Các nhân vật như Chu Du, Lỗ Túc, Lục Tốn thậm chí được đánh giá là “dụng binh như thần”, văn võ kiêm toàn.
Trải qua 3 đời phát triển, dân giàu nước mạnh, hiền tài “tùy nghi sử dụng”. Về điểm này, Gia Cát Lượng đã nói với Lưu Bị ngay từ ngày Lượng “xuất sơn”.
Đông Ngô, không cần nghi ngờ gì, là lực lượng “binh hùng tướng mạnh”, Lưu Bị không phải ngày một ngày hai có thể so bì được.
Bên cạnh đó, trong vai trò là phe cầm trịch trong liên minh quân sự với Lưu Bị, thực lực Đông Ngô cũng hoàn toàn áp đảo Lưu Bị - thời điểm đó lực lượng thiệt hại nghiêm trọng sau thất bại ở Kinh Châu trước Tào Tháo.
Lý do Lưu Bị lấy được mỹ nhân Tôn Thượng Hương
Nhận định rõ Tào Tháo là kẻ địch lớn nhất, chính Tôn Quyền chủ trương “liên Thục kháng Tào”?
Việc Tôn Quyền gả Tôn Thượng Hương cho Lưu Bị, sử liệu Trung Quốc nói rằng không phải do mưu kế của Chu Du, mà thực chất là Tôn Quyền “cam tâm tình nguyện”.
Trong “Tam quốc chí - Lưu Bị bản truyện”, sử gia Trần Thọ cho rằng, Tôn Quyền nhận thấy thế lực của Lưu Bị dần dần lớn mạnh, nên mới chủ động gả em gái cho Bị.
Các học giả hiện đại đã nêu ra một số luận điểm để lý giải tính toán của Tôn Quyền khi kết thông gia với Thục Hán.
Thứ nhất, Tôn Quyền xét đến toàn cục.
Ngay từ trước đại chiến Xích Bích, Lỗ Túc đã khuyên Tôn Quyền “nên qua lại” với Bị.
Thời điểm đó, Tào Tháo vừa đoạt Kinh Châu từ tay Lưu Bị. Với tài năng chính trị trác tuyệt của mình, Lỗ Túc đã không bỏ lỡ thời cơ “hội kiến” và lung lạc Bị, nhờ đó mới hình thành liên minh Tôn - Lưu, đem tới chiến thắng Xích Bích.
Tạo hình Lưu Bị trên phim.
Đặc biệt hơn, đại chiến Xích Bích là chiến dịch quan trọng nhất trong lịch sử Tam Quốc, đóng vai trò quyết định trong việc hình thành cục diện “tam phân thiên hạ”.
Lưu Bị đã nhanh tay chiếm giữ 4 quận Kinh Nam, đẩy mạnh bành trướng thế lực quân sự, khiến Tôn Quyền “phải nhìn mình bằng con mắt khác”.
Thứ hai, Tôn Thượng Hương là con gái Tôn gia Giang Đông, quan điểm của Tôn Quyền đương nhiên cho rằng em gái mình có nghĩa vụ hy sinh cho đại nghiệp của Tôn gia.
Nếu nàng không hy sinh hạnh phúc cá nhân, liên minh Tôn - Lưu khó có khả năng củng cố sâu sắc mối quan hệ, cùng tiến công Tào Tháo.
Thứ ba, dù hoàn cảnh, vai vế khác nhau, nhưng có một điều không thể phủ nhận rằng, Lưu Bị và Tôn Quyền đều là những bậc anh hùng thời Hán mạt, “chí lớn gặp nhau” cũng không phải là điều khó hiểu.
Luận điểm này cho rằng, hoàn toàn không có chuyện Tôn Quyền “giả hứa hôn” để mưu hại Lưu Bị.
Chu Du nhận định Lưu Bị là đối thủ nguy hiểm, cần phải trừ khử. Nhưng Tôn Quyền đã chủ định cùng Thục, Ngụy hình thành cục diện “tam phân thiên hạ”.
Thứ tư, Chu Du từng muốn “triệt” Lưu Bị để trừ hậu họa.
Sau khi Du biết tin Lưu Bị tới Đông Ngô thành hôn, đã vội gửi thư cho Tôn Quyền.
Trong thư, Chu Du viết - “Lưu Bị là bậc kiêu hùng, lại có hổ tướng như Quan Trương, tuyệt đối không phải kẻ chấp nhận đứng dưới người khác”.
Chu Du can gián Tôn Quyền nên tìm cách giữ Lưu Bị, đồng thời thực hiện kế ly gián quan hệ giữa Bị và các tướng Quan Vũ, Trương Phi.
Tuy nhiên, bên cạnh quan điểm của Chu Du, nhân vật mưu lược như Tôn Quyền cũng có kiến giải của riêng mình.
Quyền hiểu rõ mặc dù Tào Ngụy là phe bại trận ở Xích Bích, nhưng vẫn là mối đe dọa lớn nhất đối với Giang Nam.
Việc mượn thế lực Lưu Bị trấn thủ Kinh Châu, đẩy Bị vào vị trí đối đầu trực diện với Tào Ngụy, để cho Đông Ngô có thêm nhiều sự lựa chọn chiến lược, chính là suy tính lớn nhất của Tôn Quyền khi tác hợp “mối lương duyên” của Bị và Tôn Thượng Hương.
Tôn Thượng Hương là một nhân vật đầy cá tính
Bà là con gái duy nhất và là con nhỏ nhất của Trường Sa thái thú Tôn Kiên, và là em gái của Tôn Sách và Tôn Quyền, những người tạo dựng cơ nghiệp nước Đông Ngô, một thế lực từng lập liên minh với Thục Hán trong một thời gian dài.
Tôn Thượng Hương còn được biết đến với tên Tôn Nhân trong Tam quốc diễn nghĩa.
Tôn Thượng Hương không rõ năm sinh, người Phú Xuân, Ngộ quận. Theo Tam quốc chí ghi lại, bà thông minh mẫn tiệp, có tính cách cương trường, giỏi kiếm cung, rất giống 2 người anh trai là Tôn Sách và Tôn Quyền.
Năm 209, sau trận Xích Bích với thắng lợi thuộc về Đông Ngô, bà được gả cho Lưu Bị nhằm giữ vững mối hòa hiệp trong liên minh Ngô-Thục. Vào lúc đó, bà chỉ vừa tầm 20 tuổi, còn Lưu Bị đã hơn 40 tuổi. Do cả hai bà vợ trước đó của Lưu Bị đều đã mất, Tôn phu nhân dần dần kiểm soát nhà và con trai Lưu Thiện của Lưu Bị.
Tôn Thượng Hương thử Lưu Bị trong đêm tân hôn.
Nàng được ví như một tráng sĩ, một cảm tử quân bất chấp hiểm nguy. Mang phận nữ nhi nhưng nàng mạnh mẽ chẳng khác nào nam tử, suốt ngày thích cưỡi ngựa bắn cung, tập luyện binh đao võ nghệ. Thêm vào đó, tính tình hào sảng, cương trực thẳng thắn, Tôn Thượng Hương khiến người khác vô cùng sảng khoái và không thể không xem trọng. Vốn tính tình mạnh mẽ lại ngang ngược ngổ ngáo, đêm tân hôn, Tôn Thượng Hương “lận” trong mình binh đao vũ khí để “thử” chồng.
Lưu Bị vừa vào liền bị nàng xuất đao nhào tới đâm cuồng. Vốn từng trải qua binh loạn lửa lạc, tiếng binh khí có thể khiến người hoảng sợ nhưng không dọa được Lưu Bị. Trước thái độ mạnh mẽ của chồng, Tôn Thượng Hương đã phần nào nể phục. Ngược lại, đã biết quá rõ tính khí của cô công chúa ngang ngạnh, Lưu Bị cũng lấy đó làm bình thường.
Thời gian đầu về làm người nước Thục, nội tâm Tôn Thượng Hương vô cùng mâu thuẫn. Nàng bị giằng xé một bên là anh trai một bên là chồng, một bên là nước Ngô, một bên là đất Thục. Nghiêng bên nào cũng thấy khó, giúp bên nào cũng có lỗi. Đứng giữa mưu toan của Tôn Quyền, một bên là nghĩa vợ chồng nên thái cực tình cảm của nàng cũng sáng nắng chiều mưa.
Tôn Thượng Hương là người phụ nữ kiên cường.
Tình cảm nàng dành cho Lưu Bị nếu lúc đầu là thù ghét lãnh đạm thì dần dần “mưa dầm thấm lâu”, biến thành nghĩa phu thê đồng cam cộng khổ. Hai năm sau, quan hệ Thục - Ngô không tiến chỉ có lùi, căng thẳng tột cùng, chiến tranh giết chóc manh nha. Đứng giữa ngã ba đường, ở lại cũng khó, vì dễ mang tiếng “gián điệp chiến tranh”, người ra tiếng vào, khó xử cho Lưu Bị. Mặt khác, Tôn Thượng Hương biết không thể từ bỏ quê cha đất tổ, gạt bỏ gánh nặng gia tộc quay lưng lại với mẹ và anh nên nghe theo lời mẹ, nàng trở về cố quốc. Thất bại tại trận Di Lăng, Lưu Bị ôm mối hận chính trị, bệnh nặng rồi qua đời ở tuổi 63. Lúc này Tôn Thượng Hương vẫn ở tại Ngô quốc, nhận tin Lưu đế qua đời, không ai thấy nàng rơi lệ.
Dẫu vậy, dù không có tình nhưng còn nghĩa, một ngày làm chồng cũng là đạo phu thê, chỉ tiếc sinh ra là hai kẻ thù địch, tình không trọn, đạo không thể không tuân, Tôn Thượng Hương vì thế cũng trầm mình xuống sông theo Lưu Bị về cõi bên kia. Cũng có sử sách cho rằng nàng không chết theo Lưu Bị mà cứ sống vậy đến già tại quê nhà. Nhưng với một người cương trực, trọng nghĩa khí như Tôn Thượng Hương, người ta tin rằng nàng sẽ chọn cái chết để trọn nghĩa vẹn tình.
Quốc Tiệp
