Điền Phong (?-200) tự là Nguyên Hạo là mưu sĩ của quân phiệt Viên Thiệu thời Tam quốc trong lịch sử Trung Quốc. Trước khi đầu quân cho Viên Thiệu, Điền Phong vốn là thủ hạ dưới quyền Hàn Phức - Châu mục Ký châu do Đổng Trác bổ nhiệm.
Điền Phong trong phim Tam quốc diễn nghĩa 2010.
Năm 191, Viên Thiệu đoạt Ký châu của Hàn Phức, Điền Phong đi theo Viên Thiệu.
Năm 192, Điền Phong theo Viên Thiệu đi đánh quân phiệt Công Tôn Toản do 2 bên có hiềm khích vì việc tranh giành Ký châu. Viên Thiệu đánh lui được Công Tôn Toản.
Năm 195, Viên Thiệu không nghe lời Thư Thụ, bỏ lỡ cơ hội đón vua Hán Hiến Đế (chạy loạn Lý Thôi, Quách Dĩ từ Trường An) về Ký châu, nên cuối cùng Tào Tháo đón Hiến Đế về Hứa Xương. Viên Thiệu sau đó cảm nhận thấy để Tào Tháo nắm vua Hiến Đế là bất lợi, nên phái sứ giả đến Hứa Xương, lấy lý do nơi này ẩm ướt, đề nghị Tào Tháo chuyển vua đến Chân Thành gần Nghiệp Thành của mình hơn. Tào Tháo kiên quyết từ chối. Lúc đó Điền Phong bèn khuyên Viên Thiệu nhân đang có thế mạnh, đưa quân tấn công Hứa Xương. Nhưng Viên Thiệu lại chần chừ, cuối cùng để lỡ cơ hội.
Đầu năm 200, Viên Thiệu muốn đánh Tào Tháo, bèn hạ lệnh huy động 10 vạn quân và 4 vạn chiến mã đi tấn công Hứa Xương. Điền Phong cùng Tuân Thầm, Hứa Du được cử làm mưu sĩ.
Viên Thiệu chuẩn bị ra quân.
Trong khi Viên Thiệu đang chuẩn bị ra quân thì Tào Tháo đã nhanh chóng xuất kích đánh Lưu Bị ở Từ châu. Điền Phong nghe tin Tào Tháo đích thân cầm quân sang Từ châu, khuyên Viên Thiệu gấp rút đánh Hứa Xương đang bỏ trống. Nhưng lúc đó đứa con trai nhỏ mà Viên Thiệu yêu quý đang có bệnh nên Thiệu nấn ná không hạ lệnh xuất binh. Điền Phong thấy Viên Thiệu vì con nhỏ ốm mà hoãn ra quân, tỏ ra rất tức giận. Từ đó Viên Thiệu căm ghét ông.
Khi Viên Thiệu vẫn hoãn binh thì Tào Tháo đã đánh bại được Lưu Bị, bức hàng Quan Vũ. Lưu Bị chạy sang Hà Bắc nương nhờ Viên Thiệu. Viên Thiệu lúc đó mới chính thức ra quân. Điền Phong thấy Tào Tháo đã rút đại quân về Hứa Xương, thời cơ tốt không còn nên can ngăn không nên đi, Điền Phong nói: "Thưa chủ công, Tào Tháo đó mặc dù binh mã không nhiều, nhưng thần nghe nói con người này vô cùng giảo hoạt, chúng ta là thế lực lớn, không cần phải tính toán với hắn ta, chỉ cần thỉnh thoảng phái người đến gây rối là đủ, thần đảm bảo chưa đầy 2 năm, hắn sẽ cúi đầu xưng thần".
Viên Thiệu tức giận quát lớn: "Hay cho tên Điền Phong nhà ngươi, dám nhiễu loạn lòng quân, đem nhốt vào đại lao, chờ ngày xử lý!".
Viên Thiệu ngay sau đó thống lĩnh đại quân đi đánh Tào Tháo. Tiếc rằng cuối năm đó, Viên Thiệu bị Tào Tháo đánh cho đại bại ở Quan Độ. Tin thất bại ở Quan Độ truyền về Ký châu. Viên ngục lại chúc mừng Điền Phong: "Viên Thiệu chính vì không nghe ngài nên mới bại trận như vậy, lần này quay trở về nhất định sẽ rất trọng dụng ngài".
Điền Phong cười nhạt nói: "Cái này thì các người sai rồi, Viên Thiệu nếu như thắng thì ta may ra còn giữ được cái mạng này, giờ Viên Thiệu thua rồi, ta chỉ còn một con đường chết."
Điền Phong nói: "Viên Thiệu luôn tự cho mình là đúng. Nếu Viên Thiệu thắng và chứng minh được sự đúng đắn của mình, hắn sẽ không keo kiệt một chút khoan dung, nhưng một khi hắn thua, chứng minh ngươi đúng còn hắn sai, vậy thì người chắc chắn sẽ không có kết thúc tốt đẹp gì".
Cảnh trong phim Tam quốc diễn nghĩa 2010.
Quả nhiên, trong hàng ngũ tướng sĩ của Viên Thiệu thua trận trở về, nhiều người khóc lóc cho rằng nếu có Điền Phong thì đã không thua như vậy. Viên Thiệu hối hận không nghe lời Điền Phong can trước khi ra quân. Nhưng Phùng Kỷ lại gièm pha Điền Phong, nói rằng ông ở trong ngục cười nhạo Viên Thiệu thua trận. Viên Thiệu tức giận, bèn sai sứ giả về Ký châu trước, mang theo lệnh chém Điền Phong.
Điền Phong là người mưu trí, trong Tam quốc chí của Trần Thọ có ghi lời Tuân Úc – mưu sĩ của Tào Tháo nói về ông: "Điền Phong thẳng nhưng hay phạm thượng".
La Quán Trung làm thơ trách Viên Thiệu về việc giết hại Điền Phong ở hồi 31:
“Hôm qua thua quân mất Thư Thụ.
Hôm nay trong ngục giết Điền Phong.
Cột rường Hà Bắc đều long gãy.
Viên Thiệu hòng sao chẳng bại vong”.
Video: Điền Phong khuyên can Viên Thiệu.
Quốc Tiệp
