Thận trọng khi xem xét đề xuất khu thương mại tự do ở Hải Phòng

Cơ chế đặc thù phải phù hợp với khả năng cân đối ngân sách nhà nước

Tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 2, Quốc hội khóa XV ngày 27/10, các đại biểu Quốc hội thảo luận trực tuyến về dự thảo Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đặc thù của Hải Phòng, Nghệ An, Thanh Hóa và Thừa Thiên - Huế.

Dự thảo các Nghị quyết được xây dựng dựa trên 5 quan điểm. Trong đó, một nguyên tắc quan trọng là các cơ chế đặc thù phải được nghiên cứu dựa trên cơ sở lý luận và thực tiễn nhằm phát huy được tiềm năng, thế mạnh của địa phương; có tác động lan tỏa vùng miền; gắn với đề cao tính tự lực, tự cường, phát huy tính năng động, sáng tạo.

Ngoài ra, phải phù hợp với khả năng cân đối ngân sách nhà nước, không ảnh hưởng lớn đến vai trò chủ đạo của ngân sách Trung ương theo quy định của Hiến pháp; không làm tăng bội chi ngân sách nhà nước và trần nợ công đã được Quốc hội quyết định; tăng cường phân cấp, phân quyền, tăng tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các cấp chính quyền của địa phương.

Đại biểu Nguyễn Minh Sơn thuộc đoàn ĐBQH Tiền Giang cho rằng, đối với việc thành lập khu thương mại tự do tại Tp.Hải Phòng, đây là mô hình mới chưa được quy định tại các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành, có nhiều yếu tố phức tạp, không chỉ dưới góc độ kinh tế mà còn dưới góc độ quốc phòng, an ninh, hội nhập, ổn định, chính trị và trật tự an toàn xã hội.

Dự thảo Luật Đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt đã được trình xin ý kiến Quốc hội từ tháng 10/2017 nhưng phải để lại và cho đến nay vẫn đang tiếp tục được nghiên cứu, chưa được ban hành. Vì vậy, ông Sơn đề nghị phải có sự nghiên cứu hết sức tổng thể về mô hình quản lý cơ chế chính sách đặc thù áp dụng cho khu thương mại tự do, không chỉ riêng cho Tp.Hải Phòng mà còn có thể nghiên cứu để áp dụng ở các địa phương khác, báo cáo Bộ Chính trị, Quốc hội xem xét, quyết định theo thẩm quyền.

Đại biểu Thạch Phước Bình thuộc Đoàn ĐBQH Trà Vinh nêu ý kiến, đề xuất thành lập khu thương mại tự do ở Hải Phòng cần chuẩn bị kỹ lưỡng hơn để Bộ Chính trị xem xét, chấp thuận về chủ trương làm cơ sở đề xuất thí điểm. Hơn nữa, dự kiến quy định những chính sách pháp luật mới tại khu này khác biệt với luật hiện hành. Cho nên, việc quy định thẩm quyền giao cho Chính phủ quy định các chính sách là chưa đảm bảo về mặt thẩm quyền.

Sẽ xây dựng đề án khu thương mại tự do khi Nghị quyết được Quốc hội thông qua

Phát biểu tại phiên thảo luận, đại biểu Lã Thanh Tân, Phó Trưởng Đoàn ĐBQH Hải Phòng nhất trí với các dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Tp.Hải Phòng, tỉnh Thanh Hóa, tỉnh Nghệ An, tỉnh Thừa Thiên Huế. Đây thực sự là những cơ chế, chính sách cần thiết để các địa phương này tạo nguồn lực, tạo sự phát triển đột phá cho địa phương và cả vùng kinh tế.

Đại biểu Lã Thanh Tân nhấn mạnh, đối với Hải Phòng, việc trình Quốc hội xem xét, thông qua Nghị quyết là nhằm thực hiện chủ trương của Bộ Chính trị tại Nghị quyết số 45-NQ/TW về xây dựng và phát triển Tp.Hải Phòng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Theo đó, các mục tiêu đặt ra cho Hải Phòng là rất lớn, cần có một cơ chế, chính sách đặc biệt để thực hiện. Các cơ chế, chính sách được đề xuất trên quan điểm Hải Phòng phát triển không chỉ cho riêng mình, mà cao hơn là vì sự phát triển chung của cả nước, tạo động lực phát triển của vùng Bắc Bộ.

Đại biểu Lã Thanh Tân nêu rõ, những năm qua, Hải Phòng đã có sự phát triển mạnh mẽ, bứt phá, là điểm sáng của cả nước trong phát triển kinh tế - xã hội. Tốc độ tăng trưởng kinh tế của thành phố luôn ở mức 2 con số, cao hơn tốc độ tăng trưởng bình quân chung cả nước.

Mặc dù kinh tế - xã hội thành phố đạt được nhiều kết quả quan trọng, đóng góp vào tăng trưởng và thu ngân sách cả nước ngày càng tăng song lại chưa thực sự có cơ chế, chính sách đặc thù nổi trội để tạo động lực phát triển thành phố. Do đó, Hải Phòng rất cần có cơ chế, chính sách đặc thù cho xây dựng, phát triển. Các cơ chế, chính sách đề xuất cho Hải Phòng đã được Quốc hội cho phép áp dụng tương đồng tại Hà Nội, Tp.Hồ Chí Minh, Đà Nẵng.

Đại biểu Lã Thanh Tân cũng nêu, Tp.Hải Phòng có đề xuất về cơ chế, chính sách phát triển Khu thương mại tự do. Đây là đề xuất đột phá, thể hiện tinh thần quyết tâm của Chính phủ và Tp.Hải Phòng.

Hiện nay, khái niệm khu thương mại tự do chưa được đề cập đến trong các văn bản quy phạm pháp luật. Do đó, để thực hiện chủ trương này theo Nghị quyết số 45 của Bộ Chính trị, trước hết cần xác định khái niệm về khu thương mại tự do, cơ quan có thẩm quyền thành lập (phạm vi, ranh giới) và ban hành cơ chế, chính sách, nguyên tắc xây dựng cơ chế, chính sách áp dụng cho khu thương mại tự do để làm cơ sở, căn cứ cho Tp.Hải Phòng và các cơ quan liên quan tổ chức nghiên cứu, đề xuất cụ thể báo cáo cơ quan có thẩm quyền, xem xét quyết định.

Việc quy định hình thành khu thương mại tự do là vấn đề quan trọng không chỉ dưới góc độ kinh tế mà còn liên quan đến yếu tố quốc phòng, an ninh, hội nhập, ổn định chính trị và trật tự, an toàn xã hội; không chỉ dừng ở phạm vi của cơ chế, chính sách đặc thù riêng lẻ mà gắn với việc xây dựng các thể chế, thiết chế pháp luật có tác động lớn, phạm vi ảnh hưởng rộng.

Vì vậy, sau khi Nghị quyết được Quốc hội thông qua, Tp.Hải Phòng sẽ tích cực nghiên cứu tổng thể, kỹ lưỡng, xây dựng đề án thành lập khu thương mại tự do, báo cáo Chính phủ để xin ý kiến Bộ Chính trị trước khi trình Quốc hội xem xét, quyết định.