Trong khách sạn Adagio ở thành phố Nantes-Pháp có treo một bức ảnh nhà hát thành phố với tông màu đen trắng. Điểm trên đó là hai chú sư tử màu xanh lá cây. Đó là cách mà người chủ khách sạn muốn giới thiệu về thành phố nằm ở miền Tây nước Pháp này, nơi đã từng là thành phố xanh của châu Âu năm 2013.
Thành phố xanh không chỉ là xanh về mặt thị giác, tức là thông qua việc có nhiều cây xanh. “Xanh” còn có nghĩa là đã giảm thiểu được tác động của biến đổi khí hậu, giải quyết tốt được các vấn đề như vận tải địa phương, chất lượng không khí, chất lượng tiếng ồn, quản lý-xử lý rác thải và nước thải... Đó là một giải pháp tổng thể, chứ không chỉ dừng lại ở mệnh đề “cây xanh”.
Một thành phố xanh là thành phố của những con người xanh, những ý nghĩ xanh (Ảnh: Internet).
Hà Nội, cách đây không lâu, lại rộ lên việc chặt cây để làm đường. 1.300 cây xanh trên đường Phạm Văn Đồng nhiều khả năng phải chặt hạ và thay thế để phục vụ cho việc mở rộng đường, làm đường trên cao.
Rất nhiều ý kiến đã phản đối đề xuất này.
Nhưng cần nhớ rằng, đường Phạm Văn Đồng từ lâu đã là một điểm nóng về ùn tắc. Di chuyển 5km có thể phải mất tới nửa tiếng đồng hồ. Nếu việc mở rộng đường có thể giúp việc di chuyển 5km chỉ trong vòng 5 phút, thì câu hỏi ở đây là bạn muốn di chuyển 5 phút với một con đường không cây xanh hay di chuyển 30 phút với những hàng cây hai bên đường?
Mở rộng đường, thực tế, không chỉ giải quyết vấn đề đi lại, nó còn là một giải pháp cho việc thoát nước “làm đúng ngay từ đầu” và thậm chí cũng là giải pháp cho vấn đề ô nhiễm tiếng ồn từ còi xe – một “đặc sản” của Hà Nội.
Giữ lại cây xanh, đồng thời có những con đường thông thoáng thì ai cũng muốn. Nhưng điều đó chỉ khả thi khi có một sự quy hoạch từ đầu, nghĩa là đường và cây đều có chỗ cho riêng chúng trong những bản vẽ. Còn khi, những nhà quy hoạch không thể “làm đúng ngay từ đầu” thì những giải pháp chắp vá sau đó cần phải được cân nhắc kỹ càng.
Liệu có thể giữ lại được những hàng cây và để chúng ở giữa những làn đường được không? Và nếu có thì chúng ảnh hưởng ra sao tới việc thi công hay vận hành tuyến đường trên cao? Chi phí để giữ lại những hàng cây là nhiều hay ít hơn việc trồng mới hoặc di dời chúng?
Để trả lời những câu hỏi này, cần phải có sự nghiên cứu kỹ lưỡng, mang tính chuyên môn.
Nếu ai có dịp bắt xe bus để đi từ quảng trường Gourmet-Nantes ra ngoại ô, sẽ thấy những hàng cây xanh ngắt bên đường. Những cây đã lớn, chừng chục năm tuổi, được bảo vệ bằng một khung tròn nhỏ để tránh những chiếc ô tô va quệt vào.
Ở hai bên đường, là thùng rác, luôn có một xanh và một vàng. Một cho rác phân hủy được và một cho rác khó phân hủy.
Có thể kể ra rất nhiều ví dụ nữa về cách mà chính quyền thành phố đưa Nantes trở thành một thành phố xanh. Không chỉ là về tầm nhìn trong việc quy hoạch thành phố, mà còn là những việc làm hàng ngày để giữ cho thành phố yên tĩnh, trong lành.
Những người dân ở Nantes nói với tôi rằng, không chỉ xây dựng một thành phố xanh, họ còn muốn xây dựng nên những con người xanh, xanh cả trong ý nghĩ. Họ trồng cây và giữ gìn môi trường hàng ngày.
Suy rộng ra, cách mà chúng ta phản ứng và phản biện những đề xuất, cho dù đó là những đề xuất tồi cũng cần phải xanh. Nghĩa là vì sự phát triển của thành phố, chứ không phải vì sự thỏa mãn của bản thân hay vì những lượt “like” trên mạng. Sự mỉa mai một đề xuất không phải là cách để thành phố trở nên xanh hơn.
Một thành phố xanh là thành phố của những con người xanh, những ý nghĩ xanh. Trước khi có những hàng cây xanh.
Người Quan Sát
