PV: Sau 3 năm đổi mới, năm nay là lần đầu tiên Bộ công bố phương thức thi/tuyển sinh ổn định cho một giai đoạn. Lý do vì sao việc đổi mới thi/tuyển sinh không thực hiện ngay trong một năm rồi giữ ổn định?
Thứ trưởng Bùi Văn Ga: Thực hiện Nghị quyết 29, Bộ triển khai đổi mới thi/tuyển sinh từ năm 2015. Đổi mới thi/tuyển sinh liên quan đến việc dạy và học của học sinh, giáo viên và sự chuẩn bị của các nhà trường nên cần phải được thực hiện từng bước thận trọng để không gây băn khoăn, lo lắng cho thí sính và xã hội. Các nước phát triển khi thực hiện việc này cũng có những bước chuẩn bị rất kỹ càng và thông báo sớm để học sinh chuẩn bị.
Mặt khác, việc đổi mới phương thức thi còn liên quan đến công tác chuẩn bị ngân hàng đề thi, phương tiện kỹ thuật, cơ sở hạ tầng liên quan để đảm bảo chất lượng kỳ thi. Tất cả những yêu cầu đó không thể thực hiện một lần, ngay trong một năm được.
Để đạt được kết quả đổi mới như hiện nay làm cơ sở để thực hiện ổn định trong những năm tới chúng ta đã trải qua những giai đoạn khó khăn, thách thức. Những kinh nghiệm tích lũy được có ý nghĩa rất thiết thực để chúng ta thực hiện thành công việc tổ chức thi THPT quốc gia và tuyển sinh ĐH, CĐ trong những năm sắp tới.
PV: Điểm khác biệt trong thông báo thi/tuyển sinh lần này so với những năm trước là gì thưa Thứ trưởng?
Thứ trưởng Bùi Văn Ga: Từ năm 2015 khi bắt đầu đổi mới phương thức thi/tuyển sinh, mỗi năm bộ GD&ĐT đều có thông báo phương án cho thí sinh biết vào khoảng đầu năm học. Tuy nhiên 3 năm qua Bộ chỉ thông báo cho từng năm còn lần này Bộ thông báo phương thức thi/tuyển sinh cho 3 năm tới và định hướng cho những năm tiếp theo.
Trên thực tế việc đổi mới thi/tuyển sinh đến nay về cơ bản đã đạt được những mục tiêu theo tinh thần Nghị quyết 29. Do đó trong những năm tới phương thức thi/tuyển sinh cơ bản giữ ổn định với những điều chỉnh về mặt kỹ thuật để hoàn thiện hơn về mặt tổ chức cũng như cải thiện thêm chất lượng kỳ thi. Việc thông báo phương thức tổ chức thi/tuyển sinh cho cả giai đoạn như vậy sẽ giúp cho học sinh và nhà trường phổ thông có thể yên tâm chuẩn bị phương pháp giảng dạy, học tập phù hợp để đạt kết quả thi cao nhất.
PV: Những mặt hạn chế của kỳ thi/tuyển sinh năm 2017 như thí sinh điểm cao vẫn trượt, điểm đầu vào sư phạm thấp có được xử lý trong năm 2018 không?
Thứ trưởng Bùi Văn Ga: Kỳ thi THPT quốc gia ngoài mục đích để xét tốt nghiệp THPT còn cung cấp dữ liệu để các trường đại học, cao đẳng thực hiện tuyển sinh. Vì thế, đề thi được thiết kế có 60% kiến thức cơ bản và 40% kiến thức nâng cao để phân hóa. Vì số câu hỏi phân hóa ít nên mức độ phân hóa đề thi có phần hạn chế so với đề thi chỉ dùng với mục đích tuyển sinh. Để cải thiện việc này, ngay từ đầu năm học mới, Bộ đã giao Cục Quản lý chất lượng tiếp tục triển khai xây dựng ngân hàng câu hỏi thi chuẩn hóa, tăng cường mức độ phân hóa cho đề thi. Bộ sẽ công bố đề thi minh họa trong thời gian tới để thí sinh tham khảo.
Về đào tạo giáo viên, những năm qua Bộ đã cắt giảm mạnh chỉ tiêu đào tạo giáo viên, dừng đào tạo cấp chứng chỉ nghiệp vụ sư phạm cho những người tốt nghiệp đại học muốn làm giáo viên THPT, dừng đào tạo từ xa các ngành sư phạm… Từ năm 2018 trở đi, chỉ tiêu đào tạo sư phạm được giao trên cơ sở nhu cầu của các địa phương và năng lực, điều kiện đảm bảo chất lượng của từng trường. Mặt khác Bộ đang tiến hành qui hoạch lại các trường sư phạm, thống kê nhu cầu giáo viên ở tất cả các địa phương để có giải pháp tổng thể và đồng bộ nhằm giải quyết vấn đề thừa, thiếu cục bộ giáo viên các cập bậc học hiện nay.
PV: Dư luận nêu những bất cập về việc cộng điểm ưu tiên trong tuyển sinh. Trong những năm tới, Bộ xử lý vấn đề này như thế nào?
Thứ trưởng Bùi Văn Ga: Ưu tiên trong tuyển sinh là thực hiện các chính sách của Đảng và nhà nước đối với con em gia đình có công với nước, con em là người dân tộc, học sinh vùng sâu, vùng xa, vùng kinh tế xã hội còn nhiều khó khăn. Chính sách ưu tiên này đã được áp dụng từ nhiều năm nay và cần được tiếp tục duy trì trong những năm tới.
Tuy nhiên, do cấu trúc đề thi THPT quốc gia khác với cấu trúc đề thi tuyển sinh nên mức độ chênh lệch ưu tiên giữa các đối tượng và khu vực khác nhau cũng cần được điều chỉnh cho phù hợp. Trước đây toàn bộ đề thi bao gồm những câu hỏi phân hóa để phục vụ tuyển sinh, nay đề thi chỉ có 40% số câu hỏi phân hóa, nên để đảm bảo công bằng cho các đối tượng thí sinh khác nhau, mức chênh lệch điểm ưu tiên cũng phải được điều chỉnh giảm.
Bộ đã có buổi làm việc với đại diện Ủy ban Dân tộc, Hội đồng Dân tộc, Văn phòng Chính phủ, các Bộ, Ngành liên quan, các địa phương, các trường để tham khảo ý kiến về mức điểm ưu tiên phù hợp trong tuyển sinh. Sắp tới, những điều chỉnh này sẽ được đưa vào nội dung sửa đổi quy chế tuyển sinh.