PV: Thưa tiến sĩ, thời gian gần đây, hàng loạt vụ tai nạn giao thông đường sắt đã xảy ra. Vậy, nguyên nhân xuất phát từ đâu?
TS Phạm Sanh: Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến việc xảy ra tại nạn giao thông đường sắt như: Cơ sở hạ tầng xuống cấp, đường sắt có quá nhiều đường ngang, đèn tín hiệu giao thông không hoạt động, sự lơ là, không cảnh giác ở các trạm, chốt của nhân viên gác tàu,…
Tuy nhiên, trong tất cả các vấn đề trên đều xuất phát từ nguyên nhân then chốt chính là sự thiếu trách nhiệm của lãnh đạo ngành giao thông đường sắt.
Khi ngành giao thông đường sắt để xảy ra tai nạn, những lãnh đạo trực tiếp điều hành ngành cần phải có trách nhiệm là từ chức ngay để người mới, người có năng lực hơn lên giữ chức. Chứ không phải cứ ậm ừ rồi hô mãi điệp khúc “sẽ rút kinh nghiệm”.
Tuy nhiên, khi nói rút kinh nghiệm, họ chỉ nói miệng, chỉ đề ra giải pháp “suông” chứ không hề làm, không hề thay đổi. Vì vậy, tai nạn giao thông đường sắt vẫn xảy ra và người hứng chịu nó mãi là người dân mà thôi.
PV: Trong thời gian ngắn, xảy ra 4 vụ tại nạn giao thông đường sắt. Trong đó có vụ tai nạn đường sắt giữa tàu SE19 và xe ô tô tải ở Thanh Hóa làm 2 người chết và 9 người bị thương. Tiến sĩ có suy nghĩ gì?
TS Phạm Sanh: Vụ tai nạn đường sắt ở Thanh Hóa nằm trong trường hợp đường sắt có đường ngang chạy qua. Ở đây có trạm gác barie gồm 2 người trực, có đèn báo hiệu nhưng lại không hoạt động. Vậy, phải xem lại hệ thống liên lạc của ngành do hư hỏng, xuống cấp hay như thế nào?
Ngoài ra, vào thời điểm tàu chạy qua, người gác trực barie ở đâu, làm gì, tại sao lại không có mặt ở trạm gác khiến xe tải chạy qua vào thời điểm có tàu chạy đến khiến tai nạn thương tâm xảy ra.
Bên cạnh đó, sau khi xảy ra tai nạn, ngành đường sắt phải nhanh chóng công bố nguyên nhân để từ đó đưa ra hướng xử lý kịp thời, nhằm trấn an người dân, dư luận. Đằng này, cơ quan chức năng cứ “ậm ừ” từ ngày này qua ngày khác. Tôi có thể khẳng định rằng, với những người trong ngành đường sắt, chỉ cần nhìn vào là biết ngay nguyên nhân vụ việc, tìm hướng xử lý những cá nhân liên quan, không cần phải chờ điều tra này nọ.
PV: Với tư cách là một chuyên gia giao thông, trước những vấn đề mà giao thông đường sắt đang gặp phải, tiến sĩ có ý kiến gì để củng cố, giúp ngành đường sắt phát triển tốt và an toàn hơn?
TS Phạm Sanh: Theo cá nhân tôi, hiện nay, ngành đường sắt có quá nhiều bất cập. Đặc biệt là vấn đề về con người điều hành trong hệ thống ngành đường sắt nói riêng và giao thông nói chung. Trong các vụ tai nạn giao thông đường sắt xảy ra, dù nguyên nhân như thế nào, có thể từ cơ sở hạ tầng cũ kỹ đến sự vô trách nhiệm của những người trong trạm gác nhưng điều cốt lõi vẫn là người điều hành, lãnh đạo hệ thống giao thông đường sắt đó.
Nếu là một lãnh đạo tốt đã biết lựa chọn cơ sở vật chất kỹ thuật tốt, tuyển dụng những nhân viên tốt, có trách nhiệm. Chứ không phải tuyển dụng những nhân viên sẵn sàng bỏ gác trực, vô trách nhiệm, không biết gì về hệ thống đèn đường còn hoạt động hay không... để rồi đến khi có sự cố xảy ra, họ chỉ biết truy tìm nguyên nhân, đề ra giải pháp mà những giải pháp đó mãi không chịu thực hiện.
Cảm ơn những chia sẻ của TS !