Tình yêu Hà Nội- thứ điện ảnh cảm xúc khiến tôi khát khao chinh phục

Hà Nội như một cô gái đầy quyến rũ

Thưa đạo diễn Đặng Nhật Minh được biết ông đã từng nhận được rất nhiều giải thưởng trong nước và quốc tế, vậy khi được nhận giải thưởng Công dân Thủ đô ưu tú 2016 thì cảm xúc và tâm trạng của ông như thế nào?

Tôi từng nhận được một số giải thưởng cả trong và ngoài nước, nhưng có lẽ lần nhận danh hiệu Công dân Thủ đô ưu tú 2016 này đối với tôi cảm động và có ý nghĩa hơn cả. Đơn giản vì tôi yêu Hà Nội, gắn bó với Hà Nội đã 60 năm. Nay lại được chính cái thành phố đó tin tưởng, công nhận là đứa con ưu tú của mình thì không có hạnh phúc nào bằng.

Tôi hãnh diện vì được đứng cạnh những con người cực kỳ bình dị nhưng đẹp đẽ của Hà Nội như cô chủ tịch hội người mù, bà chủ tịch hội khuyến học hay ông tổ trưởng tổ tuần tra khu phố, một bác sĩ rất tận tình với bệnh nhân… Họ chính là những người đã và đang làm nên nét đẹp, những giá trị văn hóa vô giá của Hà Nội.

Là người gốc Huế nhưng lại dành rất nhiều tình cảm cho Hà Nội, nhiều người bảo Đặng Nhật Minh yêu Hà Nội theo cách của riêng mình?

Tôi ở Huế chỉ hơn 10 năm, còn của tuổi thơ trong tôi từ lúc ở Hà Nội cho đến nay đã tròn 60 năm. Cái tình cảm của tôi đối với Hà Nội tự nhiên như tình cảm của một con người đối với quê hương của mình vậy. Vì tôi là một người làm ở lĩnh vực nghệ thuật, cụ thể là điện ảnh nên những tình cảm đó tôi trút vào các phim của mình từ Hà Nội Mùa đông 46 cho đến Trở về, Mùa ổi và gần đây là Đừng đốt…

Phim về đề tài Hà Nội thì tôi có rất nhiều, và ở mỗi tác phẩm tình yêu của tôi dành cho mảnh đất này lại mang một màu sắc khác nhau. Thứ nhất là Hà Nội mùa đông 46 nói về những ngày bi tráng với 60 ngày đêm chiến đấu của quân dân Hà Nội. Thứ hai là Mùa ổi một bộ phim về Hà Nội sau những ngày tiếp quản thủ đô, nói về tầng lớp trí thức, tiểu tư sản cũ trong những biến động về công cuộc cải tạo ruộng đất nhưng họ vẫn giữ được phẩm giá và nhân cách của mình.

Đó chính là nét tính cách điển hình của người dân Hà Nội. Gần nhất có Đừng đốt, nhân vật bác sĩ Đặng Thùy Trâm là cô gái Hà Nội 100% hội tụ đầy đủ những nét tinh hoa của người Hà Nội, thanh lịch và duyên dáng. Cô gái ấy vào chiến trường với một tâm hồn trong sáng, nhạy cảm yêu cái đẹp..., những đức tính của những người Hà Nội gốc.

Tại sao mảnh đất này lại níu giữ được chân ông lâu tới vậy trong khi Huế được coi là thơ mộng, nơi tạo nhiều cảm hứng đối với những người làm nghệ thuật như đạo diễn?

Đối với tôi Huế đẹp, Huế thơ chỉ là nơi lưu giữ những ký ức của tuổi thơ. Tôi chỉ trở về để sống lại với những ký ức đó, tìm nguồn cảm hứng cho những sáng tác của mình. Còn Hà Nội mới thực sự là nơi để con người ta làm việc và sáng tạo. Nó là mảnh đất kinh kỳ, nơi hội tụ tinh hoa, văn hóa của mọi miền của đất nước. Cũng có thể nói tôi vừa là người Huế vừa là người Hà Nội nhưng có lẽ đã gắn bó với Hà Nội rất lâu nên chất Hà Nội đậm nét hơn.

Đạo diễn đã tìm thấy những vẻ đẹp ấn tượng gì ở Hà Nội, để tạo nên những chất liệu cho các tác phẩm điện ảnh của mình?

Dù có nhiều điều Hà Nội làm chúng ta chưa hài lòng nhưng đối với tôi mảnh đất này luôn là một cô gái đầy quyến rũ. Nó quyến rũ cả trong cái xô bồ hối hả của đời sống hiện đại. Chính Hà Nội và con người ở mảnh đất kinh kỳ ngàn năm văn hiến này là chất liệu cho những sáng tác của tôi.

Cũng chính những vẻ đẹp bình dị, lãng mạn mà thơ mộng của thiên nhiên, cảnh sắc và con người nơi đây cùng những giá trị văn hóa tinh tế, thanh lịch trong cư xử, giao tiếp đã là nguồn cảm hứng bất tận cho những người làm nghệ thuật như tôi.

Mong Hà Nội không có rác

Là người sống lâu năm ở Hà Nội chứng kiến sự thay da đổi thịt của nơi này ông thấy Hà Nội hôm nay khác xưa như thế nào?

Hà Nội hôm nay đã mở rộng gấp nhiều lần so với Hà Nội xưa. Người dân khắp bốn phương đổ về Hà Nội làm ăn sinh sống, học tập. Trong bối cảnh đó, Hà Nội chính là nơi cưu mang, nâng đỡ cho những con người từ nông thôn ra chốn đô thành để kiếm sống. Có những người Hà Nội gốc, cùng với những người dân tứ xứ đổ về đây đã hình thành nên một tính cách, văn hóa Hà Nội. Mảnh đất Hà thành giờ đây đã và đang đổi thay rất nhiều. 

Hà Nội đẹp, thanh lịch không thể phủ nhận. Tuy nhiên, vẫn còn một số việc làm chưa đẹp làm xấu đi hình ảnh về Hà Nội. Theo ông chúng ta cần làm gì để có một Hà Nội ngày càng văn minh, tươi đẹp hơn?

Có vô vàn công việc cần làm để Hà Nội xứng đáng với sự mong đợi của mọi người. Đó là trách nhiệm của những người cầm cân nẩy mực của thủ đô. Riêng cá nhân tôi chỉ có một ước mong: Hà Nội không có rác, không có ai vứt rác ra đường một cách tự nhiên như hiện nay. Được như vậy đối với tôi đã là lý tưởng lắm rồi.

Được biết ngoài lĩnh vực hoạt động chính là điện ảnh, đạo diễn còn tham gia sáng tác văn học viết về Hà Nội với nhiều tác phẩm như Ngôi nhà xưa, Hoa nhài...Trong sự sáng tạo không ngừng nghỉ, ông có ấp ủ viết thêm những hay làm những bộ phim mới về Hà Nội?

Trong con đường hoạt động nghệ thuật của mình tôi đi bằng cả “hai chân” đó là văn học và điện ảnh. Hai lĩnh vực đó luôn bổ sung, hỗ trợ cho nhau, đây cũng chính là đặc điểm riêng trong sáng tác nghệ thuật của tôi.

Tất cả các phim tôi làm đều xuất phát từ những truyện ngắn do tôi viết ra rồi từ đó chuyển thể thành phim. Như tôi đã chia sẻ ở trên vì gắn bó và có tình yêu đặc biệt với Hà Nội nên mảnh đất này luôn là mảng đề tài hấp dẫn đó là thứ điện ảnh của cảm xúc khiến tôi luôn muốn chinh phục.

Cảm ơn đạo diễn Đặng Nhật Minh về những chia sẻ rất riêng của ông về Hà Nội!

Thắm Nguyễn