Cùng triệu chứng
Theo một báo cáo đăng trên trang Vactruth.com hồi tháng 4/2013, có ít nhất 26 trẻ em ở một số nước châu Á đã chết và nhiều trẻ khác bị ảnh hưởng nghiêm trọng sau khi tiêm vắc-xin 5 trong 1, Quinvaxem. Báo chí đưa tin các nạn nhân đều có các triệu chứng như sốt cao, nôn mửa và xuất hiện các vết thâm tím khắp người.
Quinvaxem là loại vắc-xin miễn phí do UNICEF tài trợ, được dùng phổ biến ở các nước đang phát triển. Được sử dụng cho trẻ từ 8 tháng tuổi, loại vắc-xin này có tác dụng bảo vệ trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ khỏi các bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván, Hib và viêm gan siêu vi B.
Theo báo cáo, các trường hợp trẻ tử vong xuất hiện ở Việt Nam, Sri Lanka, Bhutan và Ấn Độ, tuy nhiên Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã khẳng định Quinvaxim an toàn, các nghiên cứu của tổ chức này về loại vắc-xin sản xuất tại Hàn Quốc đã được kiểm chứng.
Trẻ em ở các nước đang phát triển dễ bị tổn thương do tiêm vắc-xin không đúng quy định. Ảnh: Vactruth
Một lần nữa, sự việc này lại dấy lên sự hồ nghi về an toàn tiêm chủng trẻ em ở các nước đang phát triển. Nghiên cứu WHO cho thấy khoảng 75% các lần tiêm thuốc tại các nước đang phát triển được thực hiện bằng dụng cụ đã qua sử dụng hoặc chưa được tiệt trùng. Thói quen này phổ biến nhất ở Đông Nam Á, Trung Đông và Tây Thái Bình Dương.
Tình trạng này là nguyên nhân chính làm tăng sự lây nhiễm các loại virus gây bệnh như viêm gan B và C, HIV, nhiễm trùng máu, sốt rét và sốt xuất huyết. Ngoài ra WHO cũng nhận thấy việc lạm dụng tiêm thuốc ở những nước trên so với thông thường vì mỗi người được tiêm trung bình đến 3,4 mũi mỗi năm.
Trước tình hình này, WHO kêu gọi các nước nghèo nên phổ biến dụng cụ tiêm chích, các nhân viên y tế nên chú ý đến tính an toàn của dụng cụ và mức độ cần thiết của việc tiêm thuốc. Ngoài ra các nhân viên y tế cũng nên giúp loại bỏ quan niệm thường thấy của bệnh nhân là thích được tiêm thuốc vì cho rằng đây là cách tốt nhất để chữa bệnh.
Sự cố tiêm vắc-xin nghiêm trọng trên thế giới
Hầu hết các phản ứng sau khi tiêm vắc-xin, hoặc "nhẹ và thường gặp" hoặc "nặng và hiếm gặp" đều khó hoặc không thể phòng ngừa đối với người tiêm. Tuy nhiên, có một loại phản ứng mà người tiêm có thể phòng được mức độ nặng nề. Đó là "các sai sót trong thực hành tiêm chủng". Loại sai sót này thường do con người hơn là do vắc-xin hoặc do kỹ thuật, có thể được phòng tránh bằng cách tập huấn cho cán bộ, và cung cấp đầy đủ trang thiết bị để tiêm chủng an toàn.
Sai sót trong thực hành tiêm chủng có thể dẫn tới việc xuất hiện một chùm phản ứng nếu người tiêm không thực hiện đúng những điều đã được tập huấn. Thực hành tiêm chủng không đúng có thể gây áp xe hoặc nhiễm các bệnh lây qua đường máu. Nghiêm trọng nhất là sốc nhiễm độc do xử lý không tốt lọ vắc-xin sau khi hoàn nguyên. Một số trẻ nhỏ được tiêm cùng một lọ vắc-xin đã tử vong rất nhanh sau khi tiêm. Nhiều trường hợp sự cố tiêm chủng đáng tiếc đã xảy ra trên thế giới, có thể kể đến dưới đây như:
Sự kiện Liibech với vắc xin BCG: xảy ra năm 1930 ở Đức khi 251 trẻ sơ sinh dùng vắc xin BCG, nhiều trường hợp mắc lao và 72 trường hợp tử vong. Nguyên nhân do nhà sản xuất thiếu thận trọng đã để nhiễm trực khuẩn lao độc.
Sự kiện Kyoto với vắc xin Bạch hầu: xảy ra năm 1948 ở Nhật Bản với 15.561 trẻ dưới 13 tuổi được tiêm mũi thứ 2 giải độc tố Bạch hầu. Sau khi tiêm 1 – 2 ngày, có 2.606 trẻ bị phù nề, viêm mủ nơi tiêm và 150 trẻ nhập viện, trong đó có 68 trường hợp tử vong, 9 trường hợp liệt cấp tính. Nguyên nhân do vắc xin lẫn độc tố chưa giải độc hết.
Sự kiện Cutter với vắc xin Bại liệt: xảy ra năm 1995 ở Mỹ với 79 trẻ bại liệt trong số 400.000 trẻ sử dụng vắc xin Salk, người sáng chế vắc xin này đề xuất không đầy đủ qui trình bất hoạt vi rút trong sản xuất.
| Trong tình hình hiện nay đối với trẻ em châu Á, thuốc chủng ngừa bệnh có thể phân làm 5 nhóm như sau: Nhóm 1: Gồm 6 thuốc chủng thuộc chương trình tiêm chủng mở rộng ở nước ta cộng với thuốc chủng viêm gan siêu vi B. Ðây là nhóm chủng ngừa bắt buộc. Cần đưa chủng ngừa viêm gan siêu vi B vào chương trình tiêm chủng mở rộng là vì tỷ lệ nhiễm bệnh này ở châu Á rất cao so với các nước phương Tây và có khoảng một nửa trẻ có mẹ nhiễm siêu vi B đều trở thành người mang mầm bệnh mạn tính. Bốn nhóm còn lại thuộc loại chủng ngừa tự nguyện, tùy trường hợp bố mẹ sẽ đưa trẻ đi chủng ngừa và có thể phải trả chi phí cho việc tiêm chủng. Nhóm 2: Là nhóm các thuốc chủng ngừa các bệnh có thể bộc phát thành bệnh dịch địa phương (endemic diseases) như: viêm não Nhật Bản B, thương hàn, dịch tả và viêm màng não mủ do não mô cầu. Nhóm 3: Là nhóm các thuốc chủng ngừa các bệnh có nguy cơ cao lây nhiễm cho trẻ, là các bệnh: viêm màng não mủ do Hib, cúm (influenza), viêm phổi do Pneumococcus, thủy đậu. Riêng chủng ngừa thủy đậu được ghi nhận là sẽ giúp trẻ miễn nhiễm phần nào bệnh "giời leo" (herpes zoster). Nhóm 4: Là nhóm các thuốc chủng ngừa các bệnh do du lịch từ vùng này sang vùng kia, là các bệnh: viêm gan siêu vi A, sốt vàng (yellow fever). Thương hàn, nhiễm não mô cầu cũng được kể trong nhóm này. Nhóm 5: Là nhóm thuốc chủng trong trường hợp đặc biệt, đó là bệnh dại (được ngừa do bị chó dại cắn). |
Tuệ Minh (tổng hợp từ tài liệu nước ngoài)
