Theo Bảo hiểm xã hội (BHXH) Việt Nam, chế độ hưu trí trong chính sách BHXH đang được thiết kế có lợi cho người lao động với mức hưởng cao hơn nhiều so với mức đóng góp.
Mức hưởng lương hưu không phải mức cố định tại thời điểm nghỉ hưu mà định kỳ được điều chỉnh tăng theo chỉ số giá tiêu dùng và tăng trưởng kinh tế để bảo đảm đời sống người nghỉ chế độ.
Từ năm 1995 đến nay, Nhà nước đã thực hiện 22 lần điều chỉnh lương hưu. Những năm gần đây, dù kinh tế - xã hội gặp khó khăn do ảnh hưởng của dịch Covid-19, nhưng lương hưu vẫn được điều chỉnh tăng với mức chung là 7,4% từ ngày 1/1/2022.
Thống kê cho thấy, cả nước hiện có hơn 3,3 triệu người hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng, giúp họ bảo đảm đời sống lúc tuổi già. Năm 2023, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đã có đề xuất tăng lương hưu, trợ cấp BHXH tại dự thảo Nghị định điều chỉnh lương hưu, trợ cấp BHXH và trợ cấp hằng tháng. Thời gian tăng bắt đầu từ ngày 1/7/2023. Nếu đề xuất này được thông qua, lương hưu sẽ điều chỉnh tăng 23 lần trong 28 năm (1995-2023), trung bình hơn 1 năm điều chỉnh tăng lương hưu 1 lần.
Bên cạnh đó, điều đáng quan tâm là số tiền người lao động nhận BHXH một lần luôn ít hơn so với số tiền đã đóng vào Quỹ BHXH.
Theo quy định của pháp luật hiện hành, tổng mức đóng BHXH vào quỹ hưu trí, tử tuất là 22% mức tiền lương tháng làm căn cứ đóng BHXH của người lao động. Trong đó, người lao động đóng 8% và người sử dụng lao động đóng 14%, tổng mức đóng vào quỹ BHXH hằng năm bằng 2,64 tháng lương. Nếu người lao động hưởng BHXH một lần thì mức hưởng mỗi năm đóng BHXH chỉ bằng 1,5 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho những năm đóng trước năm 2014 và bằng 2 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho những năm đóng từ năm 2014 trở đi. Như vậy, nếu lĩnh BHXH 1 lần, người lao động sẽ mất đi khoảng 1,14 tháng lương đối với mỗi năm đóng BHXH trước năm 2014 và khoảng 0,64 tháng lương đối với mỗi năm đóng BHXH sau năm 2014.
Nếu quyền lợi được đặt lên “bàn cân” thì chính sách BHXH đem lại cho người lao động những lợi ích mà không có khoản tiết kiệm nào có thể so sánh được. Hiện tại, đối với người lao động tham gia BHXH bắt buộc, mức đóng vào quỹ BHXH bằng 25% mức tiền lương hằng tháng của người lao động, trong đó, người lao động đóng 8%, người sử dụng lao động đóng 17%.
Ví dụ, nếu tiền lương của người lao động là 5 triệu/tháng thì quỹ BHXH thu 1.250.000 đồng. Trong đó, người lao động đóng 400.000 đồng (32% tổng quỹ), người sử dụng lao động đóng 850.000 đồng (68% tổng quỹ). Vì vậy, khi tham gia BHXH với việc bỏ ra số tiền 8% tiền lương hằng tháng (32% tổng quỹ), người lao động được hưởng những lợi ích từ nguồn quỹ này bao gồm các chế độ: Ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hưu trí và tử tuất. Và chỉ tính riêng mức lương hưu tối đa, người lao động nhận được với mức tiền lương đóng 5 triệu đồng/tháng là 3.750.000 đồng/tháng cũng đã lớn hơn rất nhiều số tiền mà người lao động phải bỏ ra là 400.000 đồng/tháng.
Trước những lợi ích thiết thân, BHXH Việt Nam khuyến nghị người lao động không nên tự từ bỏ lưới an sinh cho tuổi già bằng cách rút BHXH một lần khi còn ở độ tuổi lao động.
Nhận BHXH một lần, người lao động sẽ không còn cơ hội được hưởng lương hưu và được cấp thẻ BHYT miễn phí trong suốt thời gian hưởng lương hưu để bảo đảm cuộc sống và sức khỏe khi về già - độ tuổi dễ gặp bất trắc về sức khỏe, nhất là trong bối cảnh tiềm ẩn nhiều rủi ro, dịch bệnh như hiện nay.
Còn đối với những không tham gia BHXH khi ở độ tuổi lao động, nếu tự bản thân mỗi người không đủ khả năng tích lũy cho tuổi già, thì những năm tháng tuổi già của họ phải sống trong cảnh “2 không” (không có lương hưu, không có trợ cấp xã hội). Trong khi đó, cả nước có khoảng 12 triệu người từ 60 tuổi trở lên, nhưng số người nhận về các khoản tiền lương, trợ cấp BHXH hằng tháng hiện chưa nhiều. Đây là con số đáng suy ngẫm trong bối cảnh già hóa dân số diễn ra nhanh ở nước ta.
Minh Hoa (t/h theo Hà Nội mới, BĐT Chính phủ)
