Để tìm hiểu sâu hơn về công tác dự báo cũng như năng lực dự báo trong đợt mưa lũ vừa qua, PV báo điện tử Người Đưa Tin đã có buổi làm việc với trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Trung ương (Dự báo KTTV TW) về vấn đề này.
Theo thông tin từ trung tâm Dự báo KTTV TW: Với đợt mưa, lũ kỷ lục ở Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ từ 8/10 đến 12/10, trung tâm Dự báo KTTV TW đã theo dõi chặt chẽ, ban hành đầy đủ và dự báo kịp thời về đường đi, vị trí, thời gian và khu vực đổ bộ của Áp thấp nhiệt đới (ATNĐ) vào các tỉnh Quảng Bình, Hà Tĩnh.
Tất cả các bản tin về ATNĐ, các cảnh báo mưa lớn trên đất liền, các cảnh báo về lũ, lũ quét, trượt lở đất đá tại các tỉnh trọng điểm từ Quảng Bình đến Thanh Hóa, các tỉnh Hòa Bình, Sơn La, Phú Thọ, Yên Bái, nam đồng bằng Bắc Bộ; cảnh báo ngập úng tại các vùng trũng, thấp ven sông, đặc biệt thuộc các tỉnh Yên Bái, Phú Thọ và Ninh Bình đều đã được đưa ra từ sớm.
Mưa lớn gây lụt cục bộ làm đảo lộn cuộc sống của nhân dân
Từ chiều 9/10, trung tâm Dự báo KTTV TW đã liên tục phát tin cảnh báo lũ, lũ quét và sạt lở đất tại Hòa Bình, Yên Bái. Các Đài KTTV tỉnh Hòa Bình và Đài KTTV tỉnh Yên Bái đã liên tục phát các tin cảnh báo lũ quét, sạt lở đất trong các tin cảnh báo, tin lũ, tin lũ khẩn cấp.
Đối với khu vực Bắc Bộ:
Thông tin dự báo lũ đến hồ Hòa Bình được liên tục cập nhập trong các bản tin lũ, tin lũ khẩn cấp. Đỉnh lũ đến hồ Hòa Bình đã được dự báo trước 9 giờ tuy nhiên trị số dự báo có thiên thấp.
Thông tin cảnh báo lũ tại Bến Đế đã được thông báo trước 3 ngày. Đỉnh lũ tại Bến Đế được dự báo sát với thực tế. Thông tin dự báo lũ tại Bến Đế có khả năng đạt và vượt mức lũ lịch sử đã được báo trước khoảng 13 giờ. Các bản tin đều đưa cảnh báo vùng có nguy cơ cao xảy ra lũ quét và ngập úng nghiêm trọng.
Đài KTTV tỉnh Ninh Bình dự báo đỉnh lũ tại Bến Đế có khả năng đạt và vượt mức lịch sử trước 16 giờ. Thông tin đã được nhắn đến Ban chỉ huy phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn tỉnh.
Từ 9/10 đến 16/10: Tổng cộng trung tâm Dự báo KTTV TW đã phát 35 bản tin cho khu vực Bắc Bộ trong đó có 3 tin cảnh báo, 10 tin lũ, 22 tin lũ khẩn cấp.
Đối với khu vực Bắc Trung Bộ:
Ngay từ 8/10 đến 9/10, trung tâm đã liên tục phát tin cảnh báo lũ, lũ quét và sạt lở đất cho khu vực từ Thanh Hóa đến Thừa Thiên Huế.
Thông tin cảnh báo, dự báo lũ cho các sông ở Thanh Hóa đã được cảnh báo trước từ 2-3 ngày. Đỉnh lũ tại các vị trí dự báo khá sát với thực tế, đã sớm dự báo được khả năng xuất hiện lũ đặc biệt lớn (đỉnh lũ tương đương mức lũ lịch sử năm 1980) trước 20 giờ tại vị trí Giàng (sông Mã); trước 30 giờ đối với vị trí Kim Tân trên sông Bưởi. Trong tất cả các bản tin đều dự báo chi tiết quá trình lũ trong 12-24 giờ tiếp theo, cảnh báo lũ quét và nguy cơ ngập sâu, diện rộng ở các huyện thuộc tỉnh Thanh Hóa.
Từ 9/10 đến 13/10, trung tâm Dự báo KTTV TW đã phát 4 bản tin cảnh báo lũ, lũ quét và sạt lở đất, 14 tin lũ và 13 tin lũ khẩn cấp theo đúng quy định. Các bản tin phục vụ qui trình vận hành liên hồ cho các lưu vực sông Mã, sông Cả, sông Hương được thực hiện đầy đủ, kịp thời theo các qui định vận hành liên hồ chứa. Các tin lũ, tin lũ khẩn cấp được phát sớm hơn so với quy định, tin lũ được phát khi mực nước đang ở mức rất thấp. Tin lũ khẩn cấp được phát khi hầu hết mực nước tại các vị trí mới trên mức báo động 1 (BĐ 1), dưới mức BĐ2.
Đặc biệt ngày 10/10, Đài KTTV khu vực Bắc Trung Bộ và Đài KTTV tỉnh Thanh Hóa liên tục phát các tin lũ và lũ khẩn cấp cho tỉnh Thanh Hóa. Trong bản tin ngày 11/10, cũng đã sớm nhận định được khả năng xuất hiện lũ đặc biệt lớn. Đài KTTV tỉnh Thanh Hóa đã trực tiếp báo cáo đồng chí Bí thư Tỉnh ủy, đồng chí Chủ tịch UBND tỉnh và đồng chí Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa phụ trách Phòng chống thiên tai.
Tất cả các bản tin cảnh báo, dự báo đều truyền tải kịp thời, đầy đủ đến Ban chỉ đạo Trung ương về phòng, chống thiên tai, các cơ quan báo chí, truyền thông đồng thời đưa lên Website KTTV và các phương tiện thông tin đại chúng.
Chia sẻ với PV trước diễn biến lũ phức tạp, bất thường, trung tâm Dự báo KTTV TW cho biết, đã phải tăng tần suất thực hiện các bản tin lũ, tin lũ khẩn cấp gấp 2 lần, các thông tin dự báo KTTV được cập nhật thường xuyên và được truyền phát tới các cơ quan chức năng. Các bản tin dự báo, cảnh báo đều được các Đài KTTV tỉnh cung cấp trực tiếp, đầy đủ cho các Ban chỉ huy phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn các tỉnh.
Cho đến nay, do nhiều nguyên nhân, việc dự báo chính xác, chi tiết về thời gian, địa điểm vẫn còn nhiều khó khăn, cường độ, phạm vi xuất hiện mưa, lũ, lũ quét, sạt lở đất vẫn còn là thách thức đối với ngành Khí tượng thủy văn.
Trong thời gian tới, để hạn chế tối thiểu thiệt hại do thiên tai, đặc biệt là thiên tai do mưa, lũ gây ra, trung tâm Dự báo KTTV TW sẽ tiếp tục nghiên cứu, tăng cường năng lực dự báo trọng tâm các loại hình thiên tai này, đồng thời tăng cường hợp tác quốc tế, nhằm mở rộng cơ hội tiếp cận công nghệ tiên tiến, nguồn nhân lực cao trong công tác dự báo, cảnh báo thiên tai để đáp ứng yêu cầu phòng chống thiên tai trong bối cảnh biến đối khí hậu hiện nay.
Hiện trường vụ lở đất ở Hòa Bình.
Khi được PV đề cập đến vấn đề các quy chuẩn dự báo thiên tai và độ chính xác của việc đưa ra dự báo, trung tâm Dự báo KTTV TW cho biết:
Những năm gần đây, sự biến đổi khí hậu toàn cầu kèm theo là các hiện tượng KTTV nguy hiểm ở nước ta ngày càng biến động phức tạp và xảy ra ngày càng nhiều hơn ở nhiều vùng trên cả nước.
Vì vậy độ tin cậy của các thông tin dự báo được đánh giá thông qua xác định sai số giữa các yếu tố dự báo hoặc hiện tượng dự báo với giá trị thực đo hoặc hiện tượng xảy ra trong thực tế. Đối với các công nghệ dự báo hiện nay, mỗi yếu tố, hiện tượng thủy văn hiện nay đều chỉ có khả năng dự báo đến một độ tin cậy nhất định. Mỗi loại thiên tai KTTV sẽ có độ tin cậy và các quy định đánh giá khác nhau tùy thuộc vào vị trí dự báo, yếu tố dự báo và thời gian dự báo. Dự báo càng xa thì sai số càng lớn.
Hiện nay bộ Tài nguyên & Môi trường đang xây dựng và chuẩn bị ban hành Thông tư Đánh giá chất lượng dự báo khí tượng và Thông tư Đánh giá chất lượng dự báo thủy văn.
Công tác dự báo càng ngày càng có nhiều tiến bộ về kỹ thuật, số liệu. Độ tin cậy trong các bản tin dự báo, cảnh báo thiên tai ngày càng được nâng cao hơn. Tuy nhiên, công tác dự báo mới chỉ có tiến bộ nhiều về mặt định tính như khu vực, thời gian, hướng di chuyển, ảnh hưởng gián tiếp của thiên tai.
Về các dự báo định lượng như cường độ bão, cường độ mưa lớn, mưa lớn cục bộ, định lượng mưa, định lượng lũ, lũ quét, sạt lở đất vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế do nhiều nguyên nhân như hạn chế về khoa học dự báo, năng lực, công cụ, trang thiết bị, số liệu dự báo.
Do đó, những dự báo định lượng như cường độ bão, cường độ mưa lớn, lũ hay cường độ, mức độ của các thiên tai khác cần phải liên tục được cập nhập, điều chỉnh, bổ sung liên tục đồng thời truyền tải kịp thời đến các cơ quan hữu quan và người dân.
Đình Thiện
