Bảo hiểm xã hội là sự bảo đảm thay thế một phần thu nhập của người lao động khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, hết tuổi lao động,… trên cơ sở đóng vào quỹ bảo hiểm xã hội.
Quỹ bảo hiểm xã hội được phân bổ: Đơn vị sử dụng lao động đóng bảo hiểm xã hội 17,5% (trong đó: 3% vào quỹ ốm đau và thai sản, 0,5% vào quỹ tai nạn lao động – bệnh nghề nghiệp, 14% vào quỹ hưu trí và tử tuất). Người lao động đóng 8% vào quỹ hưu trí và tử tuất.
Theo Bảo hiểm xã hội Việt Nam, trong trường hợp doanh nghiệp trốn đóng bảo hiểm xã hội (BHXH), thiệt hại nhiều nhất chính là người lao động, về lâu dài sẽ gây ra bất ổn lớn, ảnh hưởng tới an sinh xã hội. Việc xử lý hình sự người sử dụng lao động trốn đóng BHXH sẽ hạn chế tối đa tình trạng trốn đóng và nợ đọng BHXH của các doanh nghiệp.
Bộ luật Hình sự 2015 có hiệu lực từ 1/1/2018 có quy định về tội Trốn đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động tại Điều 216. Cụ thể:
1. Người nào gian dối hoặc bằng thủ đoạn khác để không đóng hoặc không đóng đầy đủ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động theo quy định từ 6 tháng trở lên thuộc một trong những trường hợp sau đây (đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm) thì bị phạt tiền từ 50 đến 200 triệu đồng; phạt cải tạo không giam giữ đến 1 năm hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 1 năm:
- Trốn đóng bảo hiểm từ 50 triệu đến dưới 300 triệu đồng.
- Trốn đóng bảo hiểm cho từ 10 người đến dưới 50 người lao động.
Nếu pháp nhân thương mại phạm tội sẽ bị phạt tiền từ 200 triệu đến 500 triệu đồng.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây thì bị phạt tiền từ 200 đến 500 triệu đồng hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm:
- Phạm tội 2 lần trở lên;
- Trốn đóng bảo hiểm từ 300 triệu đồng đến dưới 1 tỷ đồng;
- Trốn đóng bảo hiểm cho từ 50 đến dưới 200 người;
- Không đóng số tiền bảo hiểm đã thu hoặc đã khấu trừ của người lao động quy định tại điểm a hoặc điểm b, khoản 1, Điều 216 Bộ luật Hình sự 2015.
Trốn đóng BHXH có thể bị phạt tù tới 7 năm, phạt tiền đến 1 tỷ đồng.
3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây thì bị phạt tiền từ 500 triệu đến 1 tỷ đồng hoặc bị phạt tù từ 2 năm đến 7 năm:
- Trốn đóng bảo hiểm một tỷ đồng trở lên.
- Trốn đóng bảo hiểm cho 200 người trở lên.
- Không đóng số tiền bảo hiểm đã thu hoặc đã khấu trừ của người lao động quy định tại điểm b hoặc điểm c, khoản 2, Điều 216, Bộ luật Hình sự 2015.
4. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20 triệu đồng đến 100 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 năm đến 5 năm.
5. Pháp nhân thương mại phạm tội quy định tại Điều này, thì bị phạt như sau:
- Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 1, Điều này, thì bị phạt tiền từ 200 triệu đồng đến 500 triệu đồng;
- Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 2, Điều này, thì bị phạt tiền từ 500 triệu đồng đến 1 tỷ đồng;
- Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 3, Điều này, thì bị phạt tiền từ 1 tỷ đồng đến 3 tỷ đồng.
V.Hương (Tổng hợp)
