Từ tháng 4/2020 đến tháng 1/2022, có tổng số 934 chuyến bay đưa công dân về nước được cơ quan có thẩm quyền cấp phép. Trong đó có 427 chuyến bay giải cứu, 500 chuyến bay combo và 7 chuyến bay đơn lẻ.
Để thực hiện số lượng chuyến bay trên, đã có khoảng 100 doanh nghiệp được cấp phép thực hiện. Tuy nhiên trên thực tế chỉ có khoảng 20 nhóm doanh nghiệp được triển khai thực hiện, số còn lại là doanh nghiệp cho mượn phép nhân hoặc đứng ra xin cấp phép chuyến bay, sau đó, bán quyền được tổ chức các chuyến bay cho doanh nghiệp khác thực hiện.
Quá trình xin cấp phép chuyến bay, một số đại diện doanh nghiệp đã đưa tiền hoặc qua trung gian đưa tiền cho một số cá nhân có nhiệm vụ, quyền hạn cấp phép chuyến bay, dẫn đến vi phạm pháp luật và trở thành bị cáo của vụ đại án “chuyến bay giải cứu”.
Trong số đó, có bị cáo Lê Văn Nghĩa - Giám đốc Công ty cổ phần du lịch và dịch vụ ăn uống Nhật Minh (Công ty Nhật Minh), chuyên kinh doanh trong lĩnh vực du lịch, lữ hành, ăn uống.
Đặc biệt, từ tháng 2/2009, ông Lê Văn Nghĩa còn được Chính phủ Việt Nam và Uzbekistan chọn làm "Lãnh sự danh dự" của Uzbekistan tại Việt Nam.
Trong quá trình tổ chức thực hiện các chuyến bay, ông Nghĩa đã sử dụng Công ty Nhật Minh và các công ty: Nha Trang, Sao Việt, Nam Anh, Âu Việt tổ chức được 18 chuyến bay đưa công dân về nước.
Do là Lãnh sự danh sự của Uzbekistan nên ông Nghĩa có biết nhiều người trong lĩnh vực ngoại giao. Để được duyệt các chuyến bay, ông Nghĩa đã liên hệ, gặp và đặt vấn đề với các cá nhân có thẩm quyền để nhờ giải quyết cấp phép các chuyến bay cho nhóm công ty của mình.
Có 23 bị cáo chủ yếu là đại diện cho các doanh nghiệp bị truy tố ở nhóm tội "Đưa hối lộ".
Theo đó, từ tháng 3/2021 đến tháng 12/2021, bị cáo này đã đưa hối lộ 19 lần cho 8 cán bộ, số tiền hơn 9,5 tỷ đồng.
Cụ thể, đưa 2 lần số tiền 40.000 USD cho cựu Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Tô Anh Dũng, đưa 2 lần số tiền 20.000 USD cho cựu Cục trưởng Cục Lãnh sự Nguyễn Thị Hương Lan, đưa 4 lần số tiền 40.500 USD cho Đỗ Hoàng Tùng – cựu Phó Cục trưởng Cục Lãnh sự, đưa 1 lần số tiền 15.000 USD cho Lê Tuấn Anh – cựu Chánh Văn phòng Cục Lãnh sự, đưa 1 lần số tiền 10.000 USD cho Lưu Tuấn Dũng – cựu Phó Trưởng Phòng Bảo hộ công dân, Cục Lãnh sự.
Bên cạnh đó, còn đưa 3 lần số tiền 1,8 tỷ đồng cho Phạm Trung Kiên – cựu Thư ký Thứ trưởng Bộ Y tế, đưa 4 lần số tiền hơn 3 tỷ đồng cho Vũ Anh Tuấn – cựu Phó Trưởng Phòng Tham mưu, Cục Quản lý xuất nhập cảnh.
Bị cáo này cũng liên quan đến việc đưa hối lộ 60.000 USD và 450 triệu đồng cho cựu Đại sứ Việt Nam tại Nhật Bản Vũ Hồng Nam.
Bị cáo Lê Văn Nghĩa bị truy tố về tội “Đưa hối lộ” theo điểm a khoản 4 Điều 364 Bộ Luật Hình sự với khung hình phạt tù từ 12 năm đến 20 năm. Đồng thời bị áp dụng tình tiết tăng nặng phạm tội từ 2 lần trở lên.
Bên cạnh đó, bị cáo này cũng được hưởng nhiều tình tiết giảm nhẹ như đã nộp tiền khắc phục hậu quả vụ án, thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải, tự thú, tích cực hợp tác với cơ quan có trách nhiệm trong điều tra vụ án.
Phiên tòa xét xử sơ thẩm vụ án chuyến bay giải cứu bắt đầu xét xử từ ngày 11/7, dự kiến kéo dài 1 tháng. Đến hết ngày 14/7, phiên tòa đã kết thúc phần xét hỏi và sẽ tiếp tục phần tranh luận vào sáng 17/7.
