Thẩm tra báo cáo của Chính phủ về báo cáo công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật của Ủy ban Tư pháp do Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga trình bày trước Quốc hội sáng 13/11 cho thấy, năm 2018, Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, ngành trong đó lực lượng Công an làm nòng cốt triển khai nhiều phương án, kế hoạch phòng ngừa tội phạm và vi phạm pháp luật, đã giải quyết những điểm nóng về an ninh, trật tự do các đối tượng phản động kích động, xuyên tạc chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước.
Xử lý nghiêm nhiều cán bộ, trong đó có cả cán bộ cấp cao có hành vi phạm tội, tiếp tay, bao che cho các đối tượng phạm tội…
Nhìn chung, các biện pháp phòng ngừa xã hội được triển khai đồng bộ đã tạo chuyển biến tích cực trong công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật; một số loại tội phạm giảm sâu so với năm trước.
Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga trình bày Báo cáo thẩm tra báo cáo phòng ngừa, chống tội phạm và vi phạm pháp luật và công tác thi hành án năm 2018.
Tuy nhiên, qua giám sát, Ủy ban Tư pháp nhận thấy, mặc dù tội phạm được kiềm chế trên nhiều lĩnh vực nhưng lại gia tăng về số người chết do hậu quả của các hành vi vi phạm pháp luật và tội phạm thuộc lĩnh vực xâm phạm trật tự xã hội (1.451 người chết, tăng 3,9%); một số loại tội phạm tăng như: Cướp tài sản tăng 5,1%, giết người tăng 3,9%, trong đó có một số vụ án giết nhiều người với thủ đoạn dã man, tàn bạo gây bức xúc, lo lắng trong xã hội.
Công tác quản lý cán bộ trong lực lượng phòng, chống tội phạm vẫn còn sơ hở nên đã để xảy ra một số vụ án có sự tham gia của một số sỹ quan cấp cao trong lực lượng Công an. Cụ thể, vụ án công ty CNC tổ chức đánh bạc trực tuyến trên mạng Internet bằng hình thức game bài có gần 43 triệu tài khoản tham gia đánh bạc với tổng số tiền thu lợi bất chính trên 9.853 tỷ đồng, thu giữ trên 1.760 tỷ đồng; khởi tố điều tra, làm rõ 105 bị can về các tội danh liên quan, trong đó có cả sự tham gia, tiếp tay của một số sỹ quan cấp cao của tổng cục Cảnh sát, bộ Công an.
Một số cá nhân, doanh nghiệp đã móc ngoặc với cán bộ có chức vụ, quyền hạn tại một số địa phương để tạo các “nhóm lợi ích” hoặc lợi dụng công tác nghiệp vụ, các “tổ chức bình phong” nhằm dùng ảnh hưởng để thực hiện hành vi vi phạm pháp luật, gây thiệt hại rất lớn cho Nhà nước.
Đáng chú ý, có những vụ việc liên quan đến một số sĩ quan công an, quân đội, lãnh đạo một số địa phương đã kéo dài trong nhiều năm, nhưng đến nay mới được phát hiện, xử lý, điển hình như vụ Phan Văn Anh Vũ, vụ Đinh Ngọc Hệ…
Một số đối tượng lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ và sơ hở trong quy trình tổ chức kỳ thi trung học phổ thông Quốc gia năm 2018 để sửa điểm, làm sai lệch kết quả thi ở các tỉnh Hà Giang, Sơn La, Hòa Bình, gây bất bình trong xã hội, làm mất lòng tin của người dân, nhất là học sinh về sự công bằng, nghiêm minh, khách quan của kỳ thi.
Các loại ma túy mới liên tục xuất hiện, trong đó có nhiều loại mạnh, cực độc gây tác hại nghiêm trọng. Tuy nhiên, việc phát hiện, nhận diện loại ma túy mới còn nhiều hạn chế.
Đáng lưu ý, việc thanh thiếu niên sử dụng chất gây nghiện, ma túy tại các quán bar, vũ trường và một số lễ hội âm nhạc… khá phổ biến, có trường hợp gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng nhưng chưa được tập trung kiểm soát và ngăn chặn . Ví dụ vụ 07 thanh niên tử vong do sốc ma túy tối ngày 16/9/2018 tại lễ hội âm nhạc điện tử tại Công viên nước Hồ Tây, Hà Nội.
Việc làm giả hồ sơ bệnh án tâm thần để một số đối tượng trốn tránh trách nhiệm hình sự đã xảy ra từ nhiều năm trước, đã được Ủy ban Tư pháp kiến nghị trong Báo cáo thẩm tra từ năm 2013 nhưng đến nay vẫn chưa có giải pháp để khắc phục triệt để và đang có dấu hiệu diễn biến trầm trọng hơn. Điển hình như vụ làm hồ sơ bệnh án tâm thần giả tại bệnh viện Tâm thần Trung ương 1 (trong số 78 hồ sơ bệnh án tâm thần được làm giả, có 41 hồ sơ mang tên các đối tượng giang hồ) đã khởi tố, bắt giam 02 bị can là bác sĩ và kỹ thuật viên của bệnh viện.
Tình trạng mua bán người đã xảy ra ở cả 63 tỉnh, thành phố, trong đó có nhiều phụ nữ và trẻ em ở các vùng miền núi, vùng dân tộc thiểu số bị mua bán ra nước ngoài; hiện nay vẫn còn 519 nạn nhân chưa được giải cứu .
Tai nạn giao thông tuy có giảm ở cả ba tiêu chí số vụ, số người chết và bị thương nhưng đã xảy ra một số vụ tai nạn giao thông đường bộ, đường sắt rất nghiêm trọng với tần suất cao trong một thời gian ngắn: Vụ tai nạn giao thông đường sắt xảy ra tại xã Trường Lâm, huyện Tĩnh Gia, tỉnh Thanh Hóa làm 02 người chết và 09 người bị thương; vụ tai nạn giữa ô tô và tàu hỏa ngày 25/8/2018 tại xã Hưng Mỹ, huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An làm 02 người chết, 02 người bị thương; vụ tai nạn ô tô ở Quảng Nam làm 13 người chết; vụ tai nạn xảy ra tại huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu làm 13 người chết, 03 người bị thương …
Đã xảy ra một số vụ cháy chung cư cao tầng và một số vụ nổ làm nhiều người chết và bị thương, gây thiệt hại lớn về tài sản. Vụ cháy chung cư Carina Plaza ở thành phố Hồ Chí Minh làm 13 người chết; vụ cháy khu nhà trọ giá rẻ tại đường Đê La Thành, quận Ba Đình, thành phố Hà Nội làm 02 người chết; vụ nổ khiến 02 cháu bé tử vong và 08 người trọng thương tại xã Văn Môn, huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh.
Việc ngăn chặn, đấu tranh với các đối tượng phản động lợi dụng sự thiếu thông tin của một bộ phận người dân đối với chủ trương Quốc hội xem xét thông qua luật An ninh mạng, luật Đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt để lôi kéo, kích động người dân tụ tập, gây rối an ninh trật tự tại một số địa phương còn lúng túng, bị động...
