Chỉ thẳng bất cập
Mới đây, tại hội nghị Quản lý, vận hành đập thuỷ điện và phòng chống thiên tai ngành Công Thương diễn ra ở TP.Đà Nẵng, ông Tô Xuân Bảo, Phó Cục trưởng cục Kỹ thuật an toàn và Môi trường công nghiệp cho biết, qua kiểm tra thực tế, bộ Công Thương nhận thấy vẫn còn những tồn tại nhất định dẫn đến 1 số sự cố xả lũ gây mất an toàn cho hạ du. Nguyên nhân chủ yếu do 1 số chủ đập thủy điện chưa phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương và các cơ quan chức năng của địa phương trong công tác vận hành xả lũ.
Việc xả lũ khiến vùng hạ du ngập lụt không còn là điều quá xa lạ.
Cụ thể, các chủ đập chưa thông báo hoặc thông báo chưa đầy đủ, kịp thời những thông tin liên quan đến xả lũ cho cơ quan chức năng của địa phương. Một số cơ quan chức năng của địa phương chưa thực hiện kịp thời việc thông báo xả lũ đến nhân dân vùng hạ du theo quy định, nên người dân không nhận được hoặc nhận thông tin về xả lũ muộn, dẫn tới không xử lý kịp thời.
Theo ông Bảo, công tác phối hợp giữa 1 số chủ đập với ban Chỉ huy phòng chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn các cấp và các cơ quan liên quan ở địa phương chưa chặt chẽ. Quy chế phối hợp thông báo, cảnh báo lũ chưa cụ thể.
Một số công trình thủy điện còn tự ý nâng cao ngưỡng tràn để tích thêm nước mà chưa được phép. Mặc dù vậy, địa phương không kiểm tra, chưa đánh giá đúng sự nguy hiểm nên không có chỉ đạo khắc phục phù hợp. Vị Phó cục trưởng đưa ra ví dụ như dự án Ry Ninh 2, hồ Vĩnh Sơn B…
Ông Lê Trí Thanh, Phó chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam cho biết, năm 2017, các chủ hồ thủy địa và ban Chỉ huy phòng chống thiên tai tỉnh đã có sự phối hợp hiệu quả trong vận hành hồ chứa, giảm lũ… Tuy nhiên, tỉnh Quảng Nam kiến nghị bộ Công Thương cần sớm xây dựng bản đồ ngập lụt vùng hạ du cũng như cập nhật bổ sung điều chỉnh quy trình vận hành liên hồ trên sông Thu Bồn, bởi quy trình liên hồ hiện nay không khác đơn hồ, chưa phát huy hết hiệu quả.
Ông Thanh cũng đề nghị chủ các chủ hồ cần đánh giá và chủ động lắp đặt trạm quan trắc phục vụ công tác dự báo lượng mưa lũ về hồ chứa. Theo ông này, các chủ hồ gần như phó mặc cho các đơn vị khí tượng thủy văn nên việc ra quyết định xả lũ khá thụ động.
Dân hứng chịu thiệt hại
Liên quan đến vấn đề này, Thứ trưởng bộ Công Thương Hoàng Quốc Vượng thẳng thắn phê bình 1 số đơn vị chưa thực sự coi trọng công tác phòng chống thiên tai, công tác diễn tập phòng chống thiên tai chưa được thực hiện thường xuyên. Các nhà máy thủy điện mặc dù đã có cảnh báo, phương án phối hợp với địa phương xử lý các tình huống, sự cố xảy ra trong quá trình vận hành đập, nhưng việc vận hành xả lũ của đập thủy điện vẫn còn ảnh hưởng lớn đến đời sống của người dân vùng hạ du.
Thứ trưởng bộ Công Thương Hoàng Quốc Vượng.
“Chúng ta đều có phương án bảo đảm an toàn đập, phương án phòng chống lũ lụt cho vùng hạ du. Nhưng trong nhiều trường hợp, chúng ta có phương án xong rồi lại để đấy, chứ không phổ biến cho người dân. Người dân chưa được diễn tập nên lúng túng khi xảy ra các tình huống như việc xả đập gây ngập lụt ở vùng hạ du. Và trong thực tế, người dân đã bị ảnh hưởng, bị thiệt hại trong quá trình vận hành đập”, ông Vượng nói.
Thứ trưởng bộ Công Thương Hoàng Quốc Vượng yêu cầu các chủ đập tổ chức kiểm tra, đánh giá tình trạng đập, các thiết bị, công trình xả lũ, nhận nước và khắc phục kịp thời các khiếm khuyết nếu có trước mùa mưa bão, bảo đảm an toàn đập và an toàn cho vùng hạ du. Ông đề nghị phải thực hiện nghiêm túc các quy định về quản lý an toàn đập, thực hiện vận hành hồ chứa tuân thủ quy trình vận hành liên hồ, đơn hồ. Ngoài ra, các đơn vị phải thực hiện rà soát quy trình vận hành hồ chứa để cập nhật, bổ sung phù hợp với thực tế công trình, đặc điểm hạ du, cập nhật khí tượng thủy văn…
Lãnh đạo bộ Công Thương cũng yêu cầu các nhà máy thủy điện lắp đặt bổ sung các hình thức cảnh báo phù hợp cho nhân dân vùng hạ du khi vận hành xả lũ, phát điện. Ngoài ra, các nhà máy thủy điện cần phối hợp các cơ quan, đơn vị tuyên truyền cho người dân cách nhận biết tình huống xả lũ, kỹ năng phòng, tránh tai nạn đuối nước khi sản xuất, đi lại ở khu vực sông suối hạ du của nhà máy…
