Án Nước ngoài:
Thi thể bên bờ suối và bản án 15 năm của người chồng
Năm 1994, vợ chồng anh She Xiang Lin sống với nhau tại tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc. 2 người có với nhau 1 con gái 7 tuổi. Thời gian gần đây, anh She Xiang Lin cảm thấy vợ mình có nhiều thay đổi khi thường xuyên vắng nhà và lơ là không quan tâm đến con gái. Những cuộc tranh luận gay gắt giữa vợ chồng anh ngày càng nhiều. Cuộc sống gia đình ngày càng căng thẳng cộng thêm những khó khăn về tiền bạc trong gia đình. Ở khu xóm nghèo này các vách tường mỏng manh không ngăn được tiếng nói khẽ vọng sang nhà nhau chứ nói gì tới cuộc cãi nhau gay gắt của đôi vợ chồng ấy. Hôm ấy, cuộc cãi vã diễn ra rất lâu và chỉ đến khi đồng hồ chỉ đúng nửa đêm, tiếng họ mới dịu xuống.
Sau hôm đó, người ta không nhìn thấy vợ anh, cô Zhang xuất hiện. Anh Lin thừa nhận rằng không biết vợ mình đi đâu. Từ lúc ấy, những lời đồn thổi bắt đầu xuất hiện. Người thì đồn rằng cô Zhang bỏ chồng, bỏ con đi theo người đàn ông khác. Người thì nói chưa biết chừng cô Zhang gặp nạn ở đâu đó, hoặc bị người xấu bắt cóc mang đi bán. Mãi không thấy Zhang về, mọi người báo với cảnh sát địa phương. Trong lúc cảnh sát lấy thông tin, có người đã kể rằng trước hôm Zhang mất tích, vợ chồng anh Lin đã cãi nhau rất to. Chính chi tiết đó đã làm cảnh sát nghi ngờ có thể vợ chồng cãi nhau và trong lúc nóng giận, Lin đã hãm hại Zhang.
3 tháng sau, không thấy tin tức gì về vợ, Lin đoán rằng vợ mình đã bỏ đi nơi khác. Nhưng thật bất ngờ, một ngày, em trai Lin trở về nhà và nói rằng, người ta tìm thấy thi thể của 1 người phụ nữ ở bên suối đã biến dạng và không xác định được danh tính. Cảnh sát cho rằng đó là vợ Lin và cô này đã bị sát hại. Không những thế, Lin còn là nghi can số một. Nghe được điều đó, Lin chỉ cười và cho rằng đó chỉ là lời đồn thổi ác ý. Anh không tin rằng đó là vợ mình. Không ngờ, mấy hôm sau, cảnh sát tới và bắt Lin đi.
Mặc dù kêu oan thấu trời nhưng sau đó Lin đã ký vào bản tự khai rằng vì mâu thuẫn vợ chồng trong lúc cãi nhau, anh đã giết vợ và ném xuống suối. Toà án tuyên phạt She Xiang Lin 15 năm tù. Quá đau buồn, mẹ Lin đổ bệnh rồi mất. Cô con gái trở thành trẻ bơ vơ không cha không mẹ. Hoàn cảnh gia đình cũng không cho cô bé điều kiện học tập. Đến năm 13 tuổi, cô bé đã theo chú đi làm giấy tờ tuỳ thân giả để đủ tuổi lao động.
Điều oái ăm nhất là sau 11 năm trời kể từ ngày anh Lin thụ án, Zhang quay trở lại. Sự thật là từ lâu, Zhang đã có tình cảm với người đàn ông khác ở Hồ Bắc. Cô đã chán cảnh nghèo đói với Lin ở khu xóm nghèo. Tình nghĩa vợ chồng bao lâu không vượt qua được cái nghèo và các vấn đề khó khăn tiền bạc trong cuộc sống. Càng ngày, Zhang càng cảm thấy không tìm được tiếng nói chung với chồng. Cuộc cãi nhau đêm hôm đó khiến cô quyết định bỏ nhà tới Hồ Bắc ở. Zhang giấu việc mình đã có gia đình và nói dối về quê hương gốc gác của mình, kết hôn và sinh sống tại đây.
Trước đó, có 1 người phụ nữ đã tới sở cảnh sát và khai báo rằng cô ta nhìn thấy người vợ “bị sát hại” của Lin. Sau bao nhiêu năm, việc vợ của Lin còn sống là điều không ai ngờ tới.
Sự xuất hiện của người vợ khiến cho người ta phải thả Lin ngay lập tức, đồng thời bồi thường tiền cho những án oan mà anh phải chịu. Lin nói rằng anh không thù hận Zhang, vì nếu như Zhang không xuất hiện thì không biết cuộc đời của anh không biết sẽ đi về đâu và những tội danh oan uổng sẽ đi theo anh suốt cả cuộc đời.
Anh She Xiang Lin với bản án oan oái ăm.
Luật Việt Nam:
Bắt buộc phải trưng cầu giám định xem người chết là ai
Theo quy định của pháp luật Việt Nam, khi phát hiện thi thể nạn nhân chưa rõ tung tích, quy trình cơ bản như sau: Đăng báo truy tìm tung tích, tra cứu tàng thư lưu trữ (thông qua dấu vân tay), lấy thông tin từ những người trước đó nạn nhân từng tiếp xúc nhằm xác định nhân thân lai lịch…
Trong quá trình tìm kiếm tung tích, thi thể nạn nhân sẽ được bảo quản. Trong vòng 30 ngày kể từ lúc ra quyết định truy tìm mà không xác định được tung tích, cơ quan điều tra sẽ cho hỏa thiêu và lưu tro cốt nạn nhân tại nơi lưu cốt vô thừa nhận của nhà xác.
Trong trường hợp vụ việc có tính chất nghiêm trọng, khẩn cấp hoặc dư luận quan tâm, cần phải khám nghiệm tử thi tìm nguyên nhân tử vong, cơ quan điều tra phải tiến hành khám nghiệm tử thi. Quy trình khám nghiệm này phải tuân thủ theo quy định của pháp luật tố tụng hình sự và dân sự.
Bộ luật Tố tụng Hình sự 2005 quy định, sau khi phát hiện nạn nhân tử vong, việc khám nghiệm tử thi phải do điều tra viên tiến hành có bác sĩ pháp y tham gia và người chứng kiến. Trường hợp tai nạn xảy ra bất ngờ, nếu chưa liên lạc được với gia đình nạn nhân mà việc khám nghiệm tử thi là cần thiết và bắt buộc để xác định nguyên nhân cái chết và truy cứu trách nhiệm hình sự (nếu có) thì cơ quan có thẩm quyền (cơ quan điều tra) có thể đưa ra quyết định tiến hành mổ tử thi.
Pháp luật hiện hành không quy định thời gian bao lâu thì phải tiến hành mổ khám nghiệm tử thi nhưng việc khám nghiệm tử thi cần được tiến hành càng sớm càng tốt kể từ thời điểm xảy ra cái chết để cho kết quả chính xác, xác định được nguyên nhân và trách nhiệm nếu có.
Trong mọi trường hợp, việc khám nghiệm tử thi phải được thông báo trước cho Viện kiểm sát cùng cấp. Kiểm sát viên phải có mặt để tiến hành kiểm sát việc khám nghiệm tử thi và pháp luật tố tụng hình sự cũng quy định, trong quá trình khám nghiệm tử thi, điều tra viên phải tiến hành lập biên bản ghi lại toàn bộ quá trình sự việc.
Trong trường hợp, sau khi khám nghiệm tử thi phát hiện việc nạn nhân tử vong là có dấu hiệu tội phạm thì cơ quan điều tra sẽ tiến hành ra quyết định khởi tố vụ án hình sự theo quy định của pháp luật về tố tụng hình sự.
Sau khi khởi tố vụ án hình sự, những vấn đề phải chứng minh gồm: Có hành vi phạm tội xảy ra hay không, thời gian, địa điểm và những tình tiết khác của hành vi phạm tội; Ai là người thực hiện hành vi phạm tội; có lỗi hay không có lỗi, do cố ý hay vô ý; có năng lực trách nhiệm hình sự hay không; mục đích, động cơ phạm tội; Những tình tiết giảm nhẹ, tăng nặng trách nhiệm hình sự của bị can, bị cáo và đặc điểm về nhân thân của bị can, bị cáo; Tính chất và mức độ thiệt hại do hành vi phạm tội gây ra; Nguyên nhân và điều kiện phạm tội; Những tình tiết khác liên quan đến việc loại trừ trách nhiệm hình sự, miễn trách nhiệm hình sự, miễn hình phạt (Điều 85 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015).
Trong vụ án trên, khi phát hiện thi thể nữ bên bờ suối, cơ quan chức năng bắt buộc phải trưng cầu giám định ADN xem người chết là ai, chết vì nguyên nhân gì.
Nếu kết quả giám định ADN cho thấy thi thể không phải là cô Zhang thì không có căn cứ nào để buộc tội anh Lin đã giết vợ.
Ánh Dương (Thực hiện)
