Phát biểu tại hội nghị tổng kết công tác năm 2023 và triển khai nhiệm vụ năm 2024 diễn ra ngày 20/12, Thứ trưởng Bộ Công Thương Phan Thị Thắng cho biết tổng kim ngạch xuất nhập khẩu năm 2023 ước đạt 683 tỷ USD, trong đó xuất khẩu ước đạt 354,5 tỷ USD, nhập khẩu 328,5 tỷ USD.
Có 33 mặt hàng đạt kim ngạch xuất khẩu trên 1 tỷ USD (11 tháng), trong đó có 7 mặt hàng xuất khẩu trên 10 tỷ USD, chiếm 66% tổng kim ngạch.
Nhiều nhóm hàng nông sản, gạo, trái cây tận dụng được cơ hội mở cửa thị trường và giá tăng cao để đẩy mạnh xuất khẩu.
Về nguyên nhân xuất nhập khẩu thấp hơn so với mức 732,5 tỷ USD của năm 2022, bà Thắng cho biết năm qua, xuất nhập khẩu liên tục gặp nhiều khó khăn, thách thức, trong bối cảnh tăng trưởng kinh tế, thương mại toàn cầu thấp và cầu tiêu dùng tại các thị trường xuất khẩu lớn như Hoa Kỳ, EU, Nhật Bản, ASEAN... còn yếu.
Song, Thứ trưởng cũng cho rằng Việt Nam đã tranh thủ cơ hội từ sự phục hồi của các thị trường lớn, truyền thống để đẩy mạnh xuất khẩu. Nhờ đó, tiếp tục có điểm sáng về cán cân thương mại khi ghi nhận xuất siêu năm thứ 8 liên tiếp với mức thặng ước đạt 26 tỷ USD, tăng gần gấp 3 lần năm 2022, góp phần tích cực cho cán cân thanh toán, giúp nâng cao dự trữ ngoại hối, ổn định tỉ giá.
Theo thống kê, xuất khẩu sang Hoa Kỳ thu hẹp từ mức giảm 22,6% trong nửa đầu năm 2023 xuống mức giảm khoảng 11,2% trong cả năm 2023. Thị trường EU cũng được thu hẹp từ mức giảm 10,1% trong nửa đầu năm 2023 xuống còn khoảng 4,8% trong cả năm 2023; Hàn Quốc thu hẹp từ mức 10,2% xuống còn khoảng 2,5%...
Thứ trưởng Bộ Công Thương Phan Thị Thắng báo cáo tại hội nghị (Ảnh: MOIT).
Bên cạnh những điểm sáng, bà Thắng cũng chỉ ra những tồn tại. Đó là so với cùng kỳ năm trước, xuất khẩu năm 2023 ước đạt 354,5 tỷ USD (giảm 4,6%) và không đạt chỉ tiêu kế hoạch đã đề ra hồi đầu năm là tăng 6%.
Bên cạnh đó, mức độ phụ thuộc vào khu vực FDI trong xuất khẩu vẫn còn lớn khi kim ngạch xuất khẩu của khối doanh nghiệp FDI (kể cả dầu thô) chiếm khoảng 73% tổng kim ngạch xuất khẩu cả nước.
Cũng theo Thứ trưởng Bộ Công Thương, khu vực sản xuất trong nước phụ thuộc nhiều vào nguồn nguyên vật liệu nhập khẩu từ bên ngoài.
Thực tế, chi nhập khẩu các nhóm hàng chủ lực và là đầu vào quan trọng phục vụ sản xuất các ngành hàng xuất khẩu đều giảm mạnh, như: điện thoại các loại và linh kiện ước giảm 57,4% so với năm 2022; thép các loại giảm 17,8%; vải các loại giảm 12,9%; máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng giảm 8,1%; chất dẻo nguyên liệu giảm 20,1%; hóa chất ước giảm 17,4%...
Bộ Công Thương nhận định áp lực bên ngoài đối với sản xuất công nghiệp và hoạt động xuất nhập khẩu của Việt Nam trong năm 2024 còn lớn. Trong đó, nhiều nền kinh tế là đối tác lớn của Việt Nam tăng trưởng chậm, dẫn đến tổng cầu khó phục hồi mạnh, từ đó tác động đến kết quả xuất khẩu.
Để đạt các mục tiêu của năm 2024, Bộ Công Thương sẽ tập trung hỗ trợ doanh nghiệp khôi phục sản xuất kinh doanh để đưa các dự án công nghiệp lớn đi vào vận hành, nhằm gia tăng năng lực sản xuất; hỗ trợ doanh nghiệp trong việc tìm kiếm thị trường xuất nhập khẩu nguyên nhiên vật liệu, phụ tùng, linh kiện phục vụ cho sản xuất, tham gia sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu; khai thác hiệu quả các Hiệp định thương mại tự do (FTA) đã có hiệu lực và ký kết, triển khai các Hiệp định mới để mở rộng, đa dạng hóa thị trường, mặt hàng xuất nhập khẩu, chuỗi cung ứng…
Bộ Công Thương đưa ra mục tiêu tổng kim ngạch xuất khẩu năm tới tăng khoảng 6%; chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) tăng khoảng 7-8%; cán cân thương mại duy trì xuất siêu, dự kiến 15 tỷ USD; tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tăng khoảng 9%....
