"Concert quốc gia" không chỉ là những chương trình nghệ thuật mang tính chính luận, mà đang dần trở thành một sản phẩm giải trí – văn hóa đặc thù, có tiềm năng quảng bá hình ảnh Việt Nam ra thế giới và tạo giá trị kinh tế.

Trên khắp các diễn đàn và mạng xã hội, "concert quốc gia" luôn nằm trong danh sách từ khoá thịnh hành.

Mới đây, SocialTrend đã công bố top 10 danh mục âm nhạc được thảo luận nhiều nhất, trong đó Concert "Tổ Quốc Trong Tim" thu hút gần 740.000 lượt thảo luận, dẫn đầu bảng xếp hạng, vượt qua nhiều MV và chương trình nhạc trẻ. Trong khi đó, "V-Concert - Rạng rỡ Việt Nam", "V-Fest – Thanh xuân rực rỡ" và "Concert Việt Nam trong tôi" cũng nằm trong top 10.

Thực tế cho thấy, khi các "concert quốc gia" được tổ chức công phu, khán giả sẵn sàng xếp hàng dài để săn vé, đồng thời lan tỏa nhiệt huyết lên không gian mạng, biến mỗi sự kiện thành hiện tượng xã hội. Công chúng Việt Nam, đặc biệt là thế hệ Gen Z và Gen Alpha đang trở thành lực lượng đồng sáng tạo, là "hạt nhân" biến những buổi biểu diễn đơn lẻ thành sự kiện thường niên, góp phần gắn kết cộng đồng.

Đánh giá cao thành công của các đại nhạc hội, đặc biệt là sức hút với khán giả trẻ, PGS.TS Bùi Hoài Sơn – Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội nhận định: Việt Nam hoàn toàn có tiềm năng để phát triển những "concert quốc gia" thành sự kiện thường niên.

Theo đó, Việt Nam sở hữu một kho tàng âm nhạc cách mạng, truyền thống, dân gian và hiện đại vô cùng phong phú. Từ những ca khúc bất hủ gắn liền với lịch sử dân tộc đến những bản phối khí mới của thế hệ nghệ sĩ trẻ, sự kết hợp giữa truyền thống và hiện đại đang mở ra không gian sáng tạo nghệ thuật hấp dẫn. Chính điều này giúp các "concert quốc gia" có tiềm năng lớn để vượt ra khỏi ý nghĩa tưởng niệm, tri ân để trở thành điểm hẹn văn hóa thường xuyên của công chúng.

Mặt khác, hạ tầng tổ chức sự kiện cũng ngày càng hiện đại. Việc khánh thành Trung tâm Triển lãm Việt Nam mới, hay sự nâng cấp của các sân vận động, nhà hát, trung tâm văn hóa trên khắp cả nước đã mở ra cơ hội để các "concert quốc gia" không chỉ diễn ra ở Hà Nội hay Tp.HCM mà còn lan tỏa ra các địa phương khác, biến chúng thành chuỗi sự kiện mang tính thường niên, thậm chí luân phiên tổ chức trên khắp các vùng miền.

Tuy có cách làm khác nhau, song các chuyên gia đều thống nhất nhận định rằng, Việt Nam hoàn toàn có thể xây dựng những "concert quốc gia" trở thành "festival chính luận – nghệ thuật" thường niên, trở thành "thương hiệu văn hóa" của quốc gia, để bạn bè quốc tế cũng mong chờ, tìm đến như một điểm nhấn trong lịch trình văn hóa của khu vực.

Điều quan trọng là cần thoát khỏi cách nghĩ rằng những chương trình chính luận chỉ nên gắn với các ngày lễ kỷ niệm. Bởi trên thực tế, tinh thần yêu nước, niềm tự hào dân tộc, khát vọng vươn lên của đất nước không chỉ gói gọn trong một vài ngày lễ, mà là dòng chảy liên tục trong đời sống tinh thần của người Việt.

Việt Nam đang từng bước triển khai những chiến lược lớn nhằm đánh thức tiềm năng văn hóa, hướng tới xây dựng ngành công nghiệp văn hóa trở thành một trụ cột kinh tế mũi nhọn. Trong đó, công nghiệp giải trí - bộ phận trọng yếu của công nghiệp văn hóa được xác định là hướng đi cần được ưu tiên.

Thực tế cho thấy, việc biến các "concert quốc gia" thành sản phẩm văn hoá, giải trí phổ biến đã không còn là ý tưởng xa vời. Nhất là khi mới đây, Thủ tướng đã yêu cầu khẩn trương xây dựng kế hoạch duy trì và phát huy mô hình concert với nội dung đổi mới, khuyến khích sự sáng tạo của nghệ sĩ, đồng thời ứng dụng công nghệ trình diễn hiện đại, lấy tên các concert là "Lễ hội tinh thần Việt Nam".

Trước đó, trong một lần đến thăm và động viên tại concert "V Fest – Thanh xuân rực rỡ", Thủ tướng đã chia sẻ: "Chúng ta sẽ tổ chức thường xuyên, để các con, các cháu được sống với nghề chính đáng của mình, nhân dân được hưởng thụ văn hóa, và nó sẽ trở thành một ngành công nghiệp giải trí".

Chúng ta sẽ tổ chức thường xuyên, để các con, các cháu được sống với nghề chính đáng của mình, nhân dân được hưởng thụ văn hóa, và nó sẽ trở thành một ngành công nghiệp giải trí.

Thủ tướng Phạm Minh Chính

"Concert quốc gia", những chương trình biểu diễn chính luận không chỉ là sự kiện nghệ thuật, mà còn là biểu tượng văn hóa, minh chứng cho sức sống nội sinh và khát vọng hội nhập. Đây cũng chính là "mắt xích" quan trọng để xây dựng công nghiệp giải trí mang bản sắc, mạnh mẽ và bền vững, đồng thời, mở đường cho sự hình thành một nền công nghiệp giải trí hiện đại.

Ông Lê Doãn Hợp - Nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Văn hóa – Thông tin cho rằng phát triển kinh tế bằng con đường văn hóa là một hướng đi thông minh và bền vững. Trong giai đoạn phát triển mới, cần chuyển từ tư duy "tiêu tiền cho văn hóa" sang "làm giàu từ văn hóa".

"Chúng ta phải chuyển từ nhận thức "văn hóa phục vụ kinh tế" sang tầm nhìn "kinh tế phát triển trên nền tảng văn hóa". Tức là không chỉ tiêu tiền cho văn hóa, mà còn làm ra tiền từ văn hóa, làm giàu từ văn hóa.

Thực tế đã chứng minh, nhiều quốc gia như Mỹ, Anh, Pháp, Nhật Bản, Hàn Quốc… đều đã làm giàu rất thành công từ văn hóa. Việt Nam hoàn toàn có thể làm được điều đó, nếu chúng ta xem văn hóa là động lực phát triển", ông Hợp nhìn nhận.

Sự kết hợp hài hòa giữa tinh thần giải trí và chiều sâu văn hóa – lịch sử giúp "concert quốc gia" tạo nên sức hút đặc biệt, vượt ra ngoài ranh giới của một buổi biểu diễn thông thường để trở thành hiện tượng văn hóa có sức sống lâu dài.

PGS.TS Bùi Hoài Sơn nhìn nhận, công nghiệp giải trí hiện đại không chỉ được nuôi dưỡng bằng những sản phẩm giải trí thuần túy, mà còn cần những sự kiện có ý nghĩa cộng đồng, có khả năng gắn kết xã hội và truyền cảm hứng. Vì vậy, đây được coi là nền tảng quan trọng để các sự kiện âm nhạc chính luận bước vào hệ sinh thái của công nghiệp giải trí như một dòng sản phẩm mang dấu ấn riêng biệt của Việt Nam.

Bên cạnh đó, các "concert quốc gia" khi được tổ chức thường xuyên sẽ hình thành chuỗi giá trị kinh tế - văn hóa rộng mở. Đó không chỉ là nguồn thu từ vé, bản quyền phát sóng, quảng cáo hay tài trợ, mà còn là sự lan tỏa mạnh mẽ sang các lĩnh vực liên quan như du lịch, dịch vụ, thương mại, xuất bản, công nghệ sáng tạo, tạo thành một "công nghiệp phụ trợ" khổng lồ, đóng góp đáng kể cho nền kinh tế sáng tạo của đất nước.

Chuyên gia truyền thông Hồng Quang Minh - CEO London & Hong Communications nhận định, "cơn sốt" concert chính luận thời gian qua chứng minh một nhu cầu lớn từ công chúng, nếu biết khai thác, đây chính là cơ hội vàng để ngành công nghiệp giải trí bứt phá.

Để làm được điều đó, vị chuyên gia cho rằng phải bắt đầu từ tư duy sản xuất nội dung. Cụ thể, các concert cần có chủ đề rõ ràng, mang thông điệp đậm chất Việt nhưng sử dụng ngôn ngữ thể hiện toàn cầu; sự kết hợp giữa âm nhạc, sân khấu, hình ảnh và công nghệ cần được thiết kế như một "vũ trụ trải nghiệm" thay vì những chuỗi tiết mục đơn lẻ.

Theo ông Minh, chiến lược không chỉ là "giữ gìn" mà là "tái tạo", biến những giá trị văn hóa lịch sử thành chất liệu để kể những câu chuyện mới mẻ và sâu sắc hơn, khiến khán giả trẻ cảm thấy "liên quan"và không "xa cách".

Quan trọng hơn, các nhà tổ chức cần chú trọng đến công tác "hậu kỳ dư luận", giữ cho dư âm chương trình sống lâu trong trí nhớ công chúng.

Theo PGS.TS Bùi Hoài Sơn, để "concert quốc gia" có thể trở thành động lực phát triển công nghiệp giải trí, yêu cầu đặt ra không chỉ dừng ở việc tổ chức sự kiện, mà còn ở tầm nhìn đầu tư dài hạn cho hạ tầng và nguồn nhân lực. Theo đó, Việt Nam cần những trung tâm nghệ thuật, biểu diễn đạt chuẩn quốc tế, cùng một đội ngũ đạo diễn, nhà sản xuất, chuyên gia công nghệ trình diễn được đào tạo bài bản, đủ sức sánh ngang với các festival âm nhạc lớn trên thế giới.

Đây cũng được xác định là một trong những rào cản hiện nay. So với nhiều quốc gia trong khu vực, Việt Nam vẫn còn thiếu những công ty giải trí, những nhà sản xuất âm nhạc có tầm vóc, có đủ năng lực tổ chức các sự kiện quốc gia với tần suất dày đặc và chất lượng ổn định.

Nhiều chương trình vẫn dựa vào ngân sách nhà nước hoặc các đơn vị truyền thông lớn, chưa có sự tham gia mạnh mẽ của khu vực tư nhân, chưa hình thành được mô hình hợp tác công – tư hiệu quả. Điều này khiến cho các sự kiện giải trí quy mô lớn chưa thể trở thành hoạt động thường xuyên, mà chủ yếu vẫn gắn với những dịp lễ kỷ niệm trọng đại.

Mặt khác, theo PGS.TS Phạm Ngọc Trung – Nguyên Trưởng khoa Văn hóa – Phát triển, Học viện Báo chí và Tuyên truyền, Việt Nam đã có hệ thống pháp luật về công nghiệp văn hóa, song cần tiếp tục nghiên cứu, bổ sung và hoàn thiện để phù hợp với thực tiễn phát triển cũng như xu thế hội nhập quốc tế.

Trong đó, một trong những vấn đề cần sớm được quan tâm là chính sách cụ thể dành cho các tổ chức, cá nhân tài trợ cho hoạt động văn hóa. Những hình thức hỗ trợ như miễn, giảm thuế, hay vinh danh, ghi nhận của cơ quan quản lý văn hóa - thể thao - du lịch, chính quyền địa phương… cần được thể chế hóa rõ ràng.

PGS.TS Phạm Ngọc Trung cho rằng, để thúc đẩy nguồn lực xã hội cho công nghiệp văn hóa, cần mở rộng chính sách khuyến khích hơn nữa. Đặc biệt, cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài và cả bạn bè quốc tế có tình cảm với Việt Nam nên được tạo điều kiện thuận lợi để đóng góp, với cơ chế minh bạch và đãi ngộ hợp lý.

"Chúng ta có thể tham khảo mô hình quốc tế, nhưng quan trọng hơn là vận dụng sáng tạo vào bối cảnh Việt Nam. Hoàn thiện luật pháp, khuyến khích sự đóng góp của cộng đồng, vinh danh nghệ sĩ cống hiến và bảo vệ quyền lợi sáng tạo chính là động lực để công nghiệp văn hóa Việt Nam phát triển mạnh mẽ, sâu rộng và bền vững", ông Trung nhấn mạnh.

Trong dòng chảy hội nhập toàn cầu, thách thức đặt ra cho ngành công nghiệp giải trí Việt Nam không chỉ là "theo kịp" thế giới, mà còn là "khác biệt" để khẳng định vị thế. Các chuyên gia cho rằng, muốn "concert quốc gia" trở thành hoạt động phát triển bền vững, Việt Nam phải lấy bản sắc văn hóa dân tộc làm nền tảng cốt lõi, biến di sản thành chất liệu sáng tạo, từ đó hình thành những sản phẩm độc đáo vừa mang tinh thần Việt, vừa hấp dẫn khán giả quốc tế.

Theo chuyên gia truyền thông Hồng Quang Minh, cần đầu tư xây dựng "thương hiệu concert quốc gia" mang tính biểu tượng, có lịch tổ chức định kỳ, ekip sáng tạo riêng và định hướng phát triển hàng năm. Khi khán giả tin rằng concert không phải là show giải trí ngẫu hứng mà là một "tài sản văn hóa sống", họ sẽ chủ động lan tỏa, bảo vệ và đồng hành lâu dài.

"Không phải mời nghệ sĩ nước ngoài về biểu diễn là quốc tế hóa. Quốc tế hóa là cho thế giới thấy một Việt Nam sáng tạo và đầy sức sống qua chính nghệ sĩ và show diễn của mình", ông Minh nhấn mạnh. Theo đó, Việt Nam cần có những chương trình đủ chất lượng để mang ra nước ngoài, biểu diễn trước cộng đồng quốc tế như một cách kể câu chuyện Việt Nam bằng ngôn ngữ nghệ thuật đương đại.

Đồng tình, PGS.TS Bùi Hoài Sơn cho rằng, để ngành công nghiệp giải trí của Việt Nam vừa nuôi dưỡng, lan tỏa được bản sắc văn hóa dân tộc, vừa đủ sức cạnh tranh trong khu vực và quốc tế, cần một chiến lược tổng thể với những chính sách đồng bộ, mang tính đột phá.

"Bản sắc Việt Nam chính là nền tảng cốt lõi để chúng ta khác biệt và khẳng định vị thế trong bối cảnh hội nhập toàn cầu. Điều quan trọng không phải là chúng ta chạy theo để bắt chước các mô hình nước ngoài, mà là biến di sản âm nhạc, lịch sử, văn hóa của mình thành chất liệu sáng tạo, thành "thương hiệu Việt Nam" trong ngành giải trí.

Những ca khúc cách mạng, dân ca, nhạc truyền thống, nếu được phối khí mới, trình diễn bằng công nghệ hiện đại, sẽ trở thành sản phẩm độc đáo, vừa gần gũi với người Việt Nam, vừa mới lạ với bạn bè quốc tế. Đây chính là hướng đi mà các "concert quốc gia" đã gợi mở và chứng minh tính khả thi", PGS.TS. Bùi Hoài Sơn chia sẻ.

Thực hiện: Quỳnh Chi