Trao đổi với Người Đưa Tin (NĐT), Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh, đây không chỉ là một định hướng mà còn là một yêu cầu mới, mạnh mẽ và cấp thiết, mà mục tiêu là hình thành lớp trí thức Việt Nam mới, độc lập trong tư duy, tự tin trong hội nhập và kiên định với lý tưởng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc.

NĐT: Thưa Bộ trưởng, Nghị quyết 71 của Bộ Chính trị vừa được ban hành được xem như một luồng sinh khí mới đối với ngành giáo dục. Một trong những vấn đề được dư luận đặc biệt quan tâm chính là câu chuyện bồi dưỡng, trọng dụng và sử dụng nhân tài trong giai đoạn hiện nay. Bộ trưởng nhìn nhận về câu chuyện này như thế nào?

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn: Nghị quyết 71 của Bộ Chính trị có thể coi là dấu mốc rất quan trọng, bởi lần đầu tiên chúng ta có một nghị quyết mang tính tổng thể, toàn diện và xuyên suốt về phát triển nhân lực trình độ cao và trọng dụng nhân tài. Đối với ngành Giáo dục và Đào tạo, đây không chỉ là một định hướng mà còn là một yêu cầu mới, mạnh mẽ và cấp thiết.

Thực hiện Nghị quyết 71, ngành giáo dục xác định tập trung triển khai ba trụ cột đột phá gồm: phát triển đội ngũ nhà giáo, giảng viên và cán bộ quản lý chất lượng cao; hoàn thiện thể chế, cơ chế chính sách thúc đẩy tự chủ gắn trách nhiệm giải trình; đầu tư phát triển hạ tầng, chuyển đổi số và đổi mới phương thức đào tạo. Trong đó, phát triển đội ngũ giảng viên được xác định là nhiệm vụ trung tâm.

Bộ đã ban hành kế hoạch hành động, trong đó nhấn mạnh việc mở rộng các chương trình và đề án đào tạo giảng viên, đặc biệt là Đề án 89 về đào tạo giảng viên trình độ tiến sĩ trong và ngoài nước. Giai đoạn 2026-2030, phấn đấu mỗi năm hỗ trợ khoảng 1.000 giảng viên học tập, bồi dưỡng ở nước ngoài, ưu tiên các lĩnh vực khoa học, công nghệ, kỹ thuật và giáo dục.

Đồng thời, Bộ cũng đang chủ động phối hợp với các cơ quan liên quan hoàn thiện cơ chế tài chính đặc thù trong Chương trình mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026-2035 để bảo đảm nguồn lực ổn định cho đào tạo, đồng thời xây dựng chính sách ưu đãi vượt trội nhằm thu hút, sử dụng và trọng dụng giảng viên, chuyên gia giỏi trong và ngoài nước.

NĐT: Thưa Bộ trưởng, trong nhóm chính sách phát triển và trọng dụng nhân tài theo tinh thần Nghị quyết 71, đội ngũ nhà giáo và giảng viên được xem là lực lượng giữ vai trò đặc biệt quan trọng. Để có được một thế hệ nhà giáo chất lượng cao trong tương lai, việc thu hút những học sinh giỏi, có phẩm chất và khát vọng cống hiến vào ngành sư phạm là vấn đề then chốt. Vậy Bộ trưởng đánh giá như thế nào về bài toán này?

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn: Mọi đổi mới luôn bắt đầu từ yếu tố con người. Với ngành giáo dục, chuyện nâng cao chất lượng bên cạnh câu chuyện của chương trình hay sách giáo khoa, trước hết phải là câu chuyện của người thầy.

Do đó, ngành giáo dục xác định phát triển đội ngũ nhà giáo không chỉ là đào tạo người dạy mà là bồi dưỡng những người truyền cảm hứng, dẫn dắt và kiến tạo tương lai cho thế hệ trẻ.

Việc thu hút học sinh giỏi vào ngành sư phạm là một trong những ưu tiên hàng đầu và cũng là nhiệm vụ chiến lược của ngành Giáo dục trong giai đoạn tới. Chúng tôi đang rà soát, điều chỉnh toàn diện chính sách theo hướng tăng mức hỗ trợ học phí, sinh hoạt phí và bảo đảm việc làm sau tốt nghiệp, để sinh viên sư phạm yên tâm học tập, gắn bó lâu dài với nghề.

Đồng thời, ngành sẽ mở rộng học bổng tài năng sư phạm, khuyến khích học sinh đạt thành tích cao trong các kỳ thi quốc gia và quốc tế theo học các ngành sư phạm; nâng chuẩn tuyển sinh, chuẩn đầu ra, gắn đào tạo với nhu cầu nhân lực thực tế của địa phương và yêu cầu đổi mới chương trình giáo dục phổ thông.

Song song đó, chúng tôi tập trung xây dựng môi trường nghề nghiệp hấp dẫn và địa vị xã hội xứng đáng cho nhà giáo. Cơ chế ưu tiên trong tuyển dụng, xếp hạng, tiền lương, thăng hạng và bồi dưỡng nghề nghiệp đang được hoàn thiện để nghề dạy học thực sự trở thành lựa chọn danh giá của những người giỏi, tâm huyết và có khát vọng cống hiến.

NĐT: Thưa Bộ trưởng, giáo dục đại học được xác định là nòng cốt trong phát triển nguồn nhân lực trình độ cao và bồi dưỡng nhân tài cho đất nước. Xin Bộ trưởng cho biết tầm nhìn và định hướng của ngành giáo dục trong việc nâng cao chất lượng giáo dục đại học, để thật sự trở thành động lực trung tâm cho phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo của quốc gia?

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn: Ngành Giáo dục nhận thức sâu sắc rằng đầu tư cho giáo dục đại học hôm nay chính là đầu tư cho trí tuệ, sức mạnh và vị thế của Việt Nam trong tương lai. Đây không chỉ là nhiệm vụ chuyên môn mà còn là trách nhiệm chính trị và khát vọng phát triển quốc gia. Vì vậy, ngành Giáo dục đang tập trung nâng cao chất lượng và tầm vóc của giáo dục đại học Việt Nam.

Cụ thể, chúng tôi đang chuẩn hóa chương trình đào tạo theo chuẩn quốc tế, đối sánh với các trường đại học có thứ hạng cao trên thế giới. Đào tạo được gắn chặt với nhu cầu phát triển của nền kinh tế số, kinh tế xanh và các ngành công nghệ chiến lược. Tri thức và đổi mới sáng tạo phải trở thành động lực then chốt cho tăng trưởng quốc gia.

Toàn hệ thống giáo dục đại học hướng tới xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo. Các trường đại học được khuyến khích hình thành trung tâm nghiên cứu mạnh, doanh nghiệp khởi nguồn và mạng lưới hợp tác quốc tế sâu rộng. Mục tiêu là để giáo dục đại học trở thành trung tâm tri thức của quốc gia, nơi ươm tạo nhân tài, lan tỏa tri thức mới và thúc đẩy phát triển bền vững đất nước.

Giáo dục đại học không chỉ đào tạo nên những con người có tri thức, mà còn bồi dưỡng những công dân sáng tạo, bản lĩnh và có trách nhiệm với xã hội. Mỗi giảng đường đại học cần trở thành không gian khai phóng tri thức, nuôi dưỡng nhân cách và khơi dậy khát vọng cống hiến, để hình thành lớp trí thức Việt Nam mới, độc lập trong tư duy, tự tin trong hội nhập và kiên định với lý tưởng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc.

NĐT: Chính phủ đặt mục tiêu tuyển dụng ít nhất 2.000 giảng viên giỏi từ nước ngoài và triển khai chế độ giảng viên đồng cơ hữu cho người tài trong các đơn vị sự nghiệp công lập. Xin Bộ trưởng chia sẻ thêm về cách thức thực hiện các chính sách này, cũng như những ưu đãi cụ thể để thu hút, giữ chân và phát huy đội ngũ giảng viên tinh hoa?

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn: Việc thu hút ít nhất 2.000 giảng viên, chuyên gia giỏi từ nước ngoài là một trong những nhiệm vụ trọng tâm thực hiện Nghị quyết 71 và Chương trình hành động của Chính phủ.

Để đạt được mục tiêu trên, trước hết, chúng tôi sẽ xây dựng cơ chế đặc thù về tuyển dụng, đãi ngộ và môi trường làm việc, cho phép các trường đại học được chủ động ký hợp đồng linh hoạt, trả lương theo năng lực, bảo đảm cạnh tranh quốc tế.

Bên cạnh đó là tạo thuận lợi về thủ tục hành chính, thị thực, cư trú và công nhận văn bằng, đề xuất các chính sách ưu đãi tài chính, đầu tư xây dựng trang thiết bị, môi trường làm việc, kiến tạo không gian phát triển để các chuyên gia quốc tế có thể đến giảng dạy, nghiên cứu dài hạn tại Việt Nam.

Một nhiệm vụ quan trọng khác là thiết lập các chương trình hợp tác chiến lược giữa đại học Việt Nam và các trung tâm nghiên cứu, viện, trường đại học hàng đầu thế giới để thu hút giảng viên, nhà khoa học giỏi tham gia đào tạo, đồng hướng dẫn nghiên cứu sinh và chuyển giao tri thức.

Mục tiêu là không chỉ thu hút chuyên gia quốc tế đến Việt Nam, mà còn xây dựng môi trường học thuật cởi mở, hấp dẫn để họ muốn ở lại, cùng phát triển các đại học Việt Nam đạt chuẩn khu vực và quốc tế.

NĐT: Thưa Bộ trưởng, trong bối cảnh phát triển đội ngũ nhân lực chất lượng cao, Dự thảo Luật Giáo dục đại học (sửa đổi) đã bổ sung quy định về chế độ giảng viên đồng cơ hữu. Xin Bộ trưởng cho biết, cơ chế này sẽ vận hành ra sao và nó sẽ góp phần như thế nào vào việc huy động, sử dụng nguồn nhân lực giỏi cho các trường đại học?

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn: Chế độ giảng viên đồng cơ hữu thực sự là một giải pháp đột phá mà chúng tôi đang đưa vào Dự thảo Luật Giáo dục đại học (sửa đổi), nhằm huy động tối đa nguồn nhân lực chất lượng cao cho các trường đại học.

Về cơ bản, cơ chế này cho phép các chuyên gia, nhà khoa học, bác sĩ, kỹ sư, hay cán bộ đang công tác tại viện nghiên cứu, bệnh viện và các đơn vị sự nghiệp công lập vẫn có thể tham gia giảng dạy, hướng dẫn nghiên cứu, chuyển giao công nghệ tại các trường đại học, mà vẫn giữ nguyên quyền lợi, nghĩa vụ và chế độ tại nơi công tác chính. Đây là cách để chúng ta khai thác hiệu quả nguồn lực giỏi sẵn có, thay vì buộc họ phải lựa chọn một vị trí duy nhất.

Quy định này hướng tới một mô hình giảng viên mở, kết nối chặt chẽ giữa đào tạo, nghiên cứu và thực tiễn. Nó giúp tăng cường sự chia sẻ nguồn lực chất lượng cao trong toàn hệ thống công lập, đồng thời hoàn toàn phù hợp với tinh thần Nghị quyết 71-NQ/TW về phát triển đội ngũ nhân lực trình độ cao.

Sau khi Luật được thông qua, Chính phủ sẽ ban hành nghị định hướng dẫn cụ thể về tiêu chuẩn, quyền lợi, chế độ thù lao cũng như cách công nhận kết quả công tác của giảng viên đồng cơ hữu, để đảm bảo mọi thứ thống nhất, minh bạch và khả thi trong thực tiễn.

Có thể nói, đây là một bước đi quan trọng để hiện thực hóa chủ trương phát triển đội ngũ giảng viên tinh hoa, linh hoạt, hội nhập quốc tế, đồng thời tạo ra môi trường học thuật mở, nơi mà những người giỏi có thể vừa đóng góp vừa phát triển chuyên môn của mình.

NĐT: Xin cảm ơn Bộ trưởng về cuộc trao đổi!

THỰC HIỆN: CÔNG LUÂN - MẠNH QUỐC 

THIẾT KẾ: HOÀNG NHUNG

NGUOIDUATIN.VN | Thứ Năm, 20/11/2025 | 07:00