Ngày 22/12/2024, Bộ chính trị ban hành Nghị quyết số 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Đây được coi là một trong "Bộ tứ chiến lược" đưa Việt Nam bứt phá trong kỷ nguyên mới – kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam.

Là "trái tim của cả nước", Hà Nội không chỉ hưởng ứng mà còn xác định triển khai Nghị quyết 57 với tinh thần quyết liệt, tiên phong, sáng tạo và có khát vọng lớn, coi đây là một trong những đột phá chiến lược quan trọng hàng đầu để phát triển lực lượng sản xuất hiện đại, đổi mới phương thức quản trị, hướng tới mục tiêu xây dựng Thủ đô "Văn hiến – Văn minh – Hiện đại".

Trên thực tế, không chỉ chờ đến sự xuất hiện của Nghị quyết 57, mà ngay từ Nghị quyết số 15-NQ/TW ngày 05/5/2022 của Bộ Chính trị về phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, cho đến Luật Thủ đô năm 2024 đều đã khẳng định khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số (KHCN&ĐMST-CĐS) là trụ cột phát triển và động lực then chốt để hiện thực hóa tầm nhìn xây dựng Thủ đô Hà Nội "Văn hiến – Văn minh – Hiện đại".

Theo đó, Hà Nội ưu tiên phát triển mạnh KHCN&ĐMST-CĐS để tạo đột phá chiến lược trong hiện đại hóa sản xuất, quản trị, và nâng cao năng suất lao động. Thành phố xác định đây là một trong những trụ cột phát triển chính trong giai đoạn tới, góp phần chuyển đổi mô hình tăng trưởng, đẩy nhanh công nghiệp hóa – hiện đại hóa trên nền tảng kinh tế số và kinh tế tri thức.

Thành phố đặt mục tiêu đến năm 2030, kinh tế số chiếm tối thiểu 30% GRDP; thu hút các trung tâm R&D, đổi mới sáng tạo quốc tế; phát triển các ngành công nghệ trọng điểm như AI, bán dẫn, vật liệu mới, cơ khí chính xác, gắn với hình thành hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo, Trung tâm ĐMST Hà Nội và Quỹ đầu tư mạo hiểm.

Về quản trị, Hà Nội quyết tâm xây dựng chính quyền số và đô thị thông minh, triển khai liên thông dữ liệu dùng chung, ứng dụng AI trong quản lý đô thị, quy hoạch, hành chính công. Duy trì vị trí nằm trong top các tỉnh, thành phố dẫn đầu cả nước về chuyển đổi số, tập trung ban hành và triển khai đồng bộ các cơ chế, chính sách khuyến khích doanh nghiệp tham gia tích cực vào hoạt động KHCN&ĐMST và CĐS, qua đó hình thành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo năng động, hiệu quả.

Đồng thời, Thành phố tập trung đào tạo nhân lực chất lượng cao, đặc biệt trong lĩnh vực chuyển đổi số, AI, dữ liệu, bán dẫn. Mục tiêu đến năm 2045, 90% doanh nghiệp vừa và nhỏ được đào tạo chuyển đổi số.

Theo ông Trần Xuân Phúc - Trưởng phòng Đổi mới sáng tạo, Sở Khoa học Công nghệ Hà Nội, KHCN&ĐMST-CĐS là trung tâm của định hướng phát triển Thủ đô, thể hiện rõ tầm nhìn dài hạn, quyết tâm chính trị và cam kết hành động của Hà Nội trong kỷ nguyên mới của dân tộc.

"Hà Nội đã thay đổi tư duy và cách tiếp cận: xác định khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là trụ cột phát triển chính; quản lý nhà nước chuyển từ kiểm soát sang kiến tạo, phục vụ; tạo điều kiện cho xã hội cùng tham gia", ông Phúc nói.

Trên thực tế, định hướng trên không chỉ là mong muốn, mục tiêu của riêng Hà Nội, mà cũng là sự kỳ vọng của Đảng, Nhà nước đối với Hà Nội với tư cách là "trái tim của đất nước". Giao nhiệm vụ cho Hà Nội trong cuộc làm việc với Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội (tháng 6/2025), Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh: Hà Nội cần chuyển mình thành một thành phố sáng tạo, nơi nhân lực sáng tạo, những ý tưởng mới, công nghệ mới được quan tâm ưu tiên. Đây cũng là lúc Thủ đô ta cần nhìn ra ngoài biên giới, học hỏi không phải để bắt chước mà để lựa chọn, tích hợp tinh hoa của các thành phố toàn cầu vào bản sắc riêng của mình. Tầm nhìn phát triển Hà Nội không chỉ để dẫn đầu cả nước mà để Thủ đô Ngàn năm văn hiến của chúng ta thực sự là thành phố tiên phong, hấp dẫn của châu Á.

"Hà Nội sẽ không thể bứt phá nếu chỉ lợi thế cũ, cách làm cũ mà chỉ có thể bứt phá bằng đổi mới quản trị và công nghệ,…", Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh.

Để cụ thể hóa các định hướng trên, Hà Nội đã và đang ban hành các chính sách mạnh mẽ gắn với triển khai thi hành Luật Thủ đô, khuyến khích đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp, chuyển đổi số.

Đặc biệt, các cơ quan chuyên môn của Thành phố đang tham mưu trình HĐND Thành phố thông qua chùm 6 Nghị quyết liên quan đến phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, tạo hành lang pháp lý linh hoạt cho phát triển công nghệ mới, mô hình mới, sản phẩm mới.

Đồng thời công bố các bài toán lớn của Thành phố nhằm thu hút sự tham gia của các doanh nghiệp trong giải quyết các vấn đề thực tiễn, tạo động lực mới cho phát triển Thủ đô.

Bên cạnh đó, Hà Nội đã xây dựng và triển khai nhiều cơ chế đặc thù để tạo đột phá cho lĩnh vực này phát triển. Một điểm nhấn là chính sách "thử nghiệm có kiểm soát", với quy định về điều kiện, trình tự, thủ tục đăng ký và ưu đãi miễn trừ trách nhiệm pháp lý, miễn áp dụng một số tiêu chuẩn, quy chuẩn, điều kiện kinh doanh không phù hợp với sản phẩm thử nghiệm. Doanh nghiệp được miễn phí, lệ phí, tiền thuê đất và ưu tiên sử dụng hạ tầng tại Khu công nghệ cao, Trung tâm ĐMST Hà Nội, vườn ươm công nghệ, sàn giao dịch công nghệ; được hỗ trợ kinh phí từ Quỹ phát triển KHCN thành phố.

Song song đó, Thành phố xúc tiến hình thành và phát triển hạ tầng đổi mới sáng tạo, với hạt nhân là Trung tâm Đổi mới sáng tạo Hà Nội (HIC) theo mô hình công ty cổ phần vốn nhà nước chi phối, với ưu đãi thuế, miễn giảm tiền thuê đất, cơ chế tài chính linh hoạt mời gọi chuyên gia quốc tế, thành lập Quỹ Đổi mới sáng tạo, và miễn giấy phép lao động cho nhân sự nước ngoài ở vị trí chuyên môn cao.

Để thúc đẩy thương mại hóa công nghệ, Hà Nội dự kiến vận hành Sàn Giao dịch Công nghệ Hà Nội theo mô hình "đầu tư công, quản trị tư", ưu đãi thuế cho đơn vị quản lý và doanh nghiệp hoạt động, lập quỹ hỗ trợ thương mại hóa công nghệ, xây dựng nền tảng giao dịch trực tuyến 24/7.

Hà Nội cũng đề xuất thành lập Quỹ Đầu tư mạo hiểm của Thành phố, thí điểm trong 10 năm, với vốn điều lệ ban đầu từ ngân sách để "gây vốn mồi", huy động các nguồn lực xã hội khác. Quỹ sẽ cung cấp nguồn vốn chiến lược và hỗ trợ phi tài chính như đào tạo, cố vấn, kết nối thị trường cho doanh nghiệp công nghệ cao, doanh nghiệp KHCN và startup trong các lĩnh vực trọng điểm.

Một nội dung quan trọng khác là chính sách thu hút và phát triển nhân lực chất lượng cao. Thành phố dự kiến ban hành nghị quyết quy định ưu đãi đặc thù cho cán bộ, công chức, viên chức làm công tác KHCN&ĐMST-CĐS; cho phép linh hoạt tuyển dụng, bố trí, bổ nhiệm nhân sự tại các tổ chức khoa học và công nghệ, không áp dụng cứng nhắc các điều kiện về chức danh hành chính; triển khai cơ chế trả lương theo vị trí việc làm, gắn với hiệu quả công việc; hỗ trợ đăng ký thường trú, tạm trú tại Khu công nghệ cao để giữ chân nhân tài.

Về thủ tục hành chính và môi trường kinh doanh, Hà Nội cam kết đẩy mạnh cải cách, cắt giảm và đơn giản hóa quy trình để nâng cao năng lực cạnh tranh, tháo gỡ khó khăn, tiết kiệm chi phí cho người dân, doanh nghiệp. Trong năm 2025, Thành phố sẽ triển khai 100% thủ tục hành chính điện tử, phê duyệt phương án tái cấu trúc quy trình, rút ngắn ít nhất 30% thời gian giải quyết các thủ tục hỗ trợ doanh nghiệp.

Tất cả các cơ chế đặc thù này đều hướng tới một mục tiêu xuyên suốt: tạo lập khung pháp lý linh hoạt cho thử nghiệm công nghệ mới, thiết lập hạ tầng đổi mới sáng tạo với ưu đãi mạnh về thuế, đất đai, nhân lực và tài chính, đồng thời cải cách hành chính sâu rộng để hình thành môi trường thuận lợi nhất cho KHCN và CĐS phát triển.

Để hiện thực hóa mục tiêu phát triển dựa trên nền tảng khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, Hà Nội ý thức rõ phải vượt qua nhiều thách thức, từ tháo gỡ "nút thắt" về thể chế, nhân lực, hạ tầng số, đến xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo đủ sức cạnh tranh quốc tế.

Trước hết, Thành phố tập trung giải quyết bài toán phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Các giải pháp được triển khai đồng bộ, trong đó ưu tiên đào tạo chuyên sâu nhân lực số và công nghệ lõi ở các ngành mũi nhọn như trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn, bán dẫn, công nghệ sinh học, vật liệu mới, công nghiệp sáng tạo… Hệ thống trung tâm đào tạo và thực hành chuyển đổi số, phòng lab mở, trung tâm thực nghiệm R&D tại trường đại học và viện nghiên cứu sẽ là nơi cung cấp lực lượng chuyên gia đạt chuẩn quốc tế.

Để thu hẹp khoảng cách giữa đào tạo và nhu cầu thực tiễn, Hà Nội đẩy mạnh liên kết với doanh nghiệp, áp dụng mô hình "doanh nghiệp đặt hàng – trường viện đào tạo – chính quyền hỗ trợ", mở rộng chương trình thực tập sinh tài năng, học kỳ doanh nghiệp và trao đổi chuyên gia. Song song đó, Thành phố triển khai các khóa đào tạo lại và nâng cao kỹ năng số cho lực lượng lao động hiện hữu, đặc biệt trong khối hành chính công, gắn với mục tiêu của phong trào "Bình dân học vụ số".

Hạ tầng giáo dục cũng được chú trọng nâng cấp, với quy hoạch quỹ đất, phát triển ngành đào tạo, trường đại học, cao đẳng đạt chuẩn quốc tế; tăng cường hợp tác trường – doanh nghiệp và đặt hàng đào tạo nhân lực trọng điểm để phục vụ trực tiếp cho nhu cầu phát triển của Thủ đô. Về lâu dài, Hà Nội hướng tới chiến lược thu hút và phát triển nhân tài công nghệ, đổi mới chính sách xã hội hóa giáo dục và tận dụng tối đa nguồn lực tri thức từ các trường, viện và chuyên gia.

Cùng với nhân lực, Hà Nội coi khắc phục tình trạng manh mún, phân tán và thiếu liên thông của hạ tầng số là nhiệm vụ nền tảng. Thành phố đang xây dựng nền tảng dữ liệu số thống nhất, kết nối liên thông đa ngành, đa cấp; triển khai trung tâm dữ liệu tại Khu công nghệ cao Hòa Lạc kết nối với Trung tâm Dữ liệu Quốc gia, đồng thời nâng cấp mạng, điện toán đám mây, bảo mật và trung tâm dữ liệu dự phòng tại 185 Giảng Võ.

Hà Nội cũng đồng bộ hóa các nền tảng và phần mềm dùng chung, đưa thủ tục hành chính của Đảng lên Cổng dịch vụ công quốc gia, ứng dụng AI và trợ lý ảo vào quản trị, giám sát đô thị. Trách nhiệm quản lý dữ liệu được phân công rõ cho từng đơn vị, cùng với việc xây dựng Cổng dữ liệu và Kho dữ liệu dùng chung, chuẩn hóa và tích hợp với Cổng dữ liệu quốc gia, tạo điều kiện khai thác dữ liệu mở, minh bạch hóa thông tin và thúc đẩy kinh tế số.

Ngoài ra, Thành phố đã xây dựng lộ trình hoàn thiện quy hoạch hạ tầng viễn thông thụ động và hạ tầng số giai đoạn 2025-2030, tăng cường chia sẻ dữ liệu và ứng dụng công nghệ mới như 5G, IoT, nền tảng LGSP, trung tâm dữ liệu lớn. Mục tiêu đến năm 2030 là hoàn thiện hạ tầng số hiện đại, đồng bộ, tạo nền tảng vững chắc cho chính quyền số, kinh tế số và xã hội số.

Những chính sách đặc thù đang được Hà Nội tích cực cụ thể hóa không chỉ phản ánh quyết tâm chính trị mạnh mẽ, mà còn mở ra kỳ vọng về việc hiện thực hóa khát vọng trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo hàng đầu khu vực, đóng góp xứng đáng vào sự phát triển bền vững của đất nước trong kỷ nguyên số.

Thực hiện: Mạnh Quốc - Hữu Thắng

Thiết kế: Quỳnh Chi

NGUOIDUATIN.VN | Thứ Năm, 14/8/2025 | 15:00