Sau hơn 18 tháng hạn chế đi lại, một số quốc gia ở Đông Nam Á đã bắt đầu mở cửa biên giới cho du khách nước ngoài để thúc đẩy sự phục hồi của ngành du lịch nước mình.

Thái Lan là một trong những quốc gia đầu tiên tại khu vực mở cửa đối với du khách đã được tiêm vắc-xin ngừa Covid-19 đầy đủ thông qua mô hình du lịch "Hộp cát" từ ngày 1/7.

Theo Channel News Asia, ngành công nghiệp du lịch Thái Lan đã “gục ngã” khi đại dịch Covid-19 và các hạn chế liên quan đã khiến số lượng du khách quốc tế tới quốc gia này tụt từ mốc 40 triệu vào năm 2019 xuống còn một lượng rất nhỏ trong 2 năm qua.

Trước khi đại dịch bắt đầu, ngành du lịch chiếm 1/5 thu nhập quốc dân của Thái Lan, và các hạn chế đi lại quốc tế đã khiến nền kinh tế nước này lâm vào tình trạng tồi tệ nhất trong hơn 2 thập kỷ qua.

Trong nỗ lực hồi sinh ngành du lịch, từng một thời từng được coi là động lực của nền kinh tế đất nước, Thái Lan đã khởi động chương trình "Hộp cát" (Sandbox) vào tháng 7, với hai thiên đường du lịch nổi tiếng là Phuket và Koh Samui.

Chương trình Phuket Sandbox cho phép những du khách đã được tiêm phòng đầy đủ từ các quốc gia được coi là có nguy cơ từ thấp đến trung bình được tự do đi lại, thăm thú trên hòn đảo nghỉ dưỡng nổi tiếng trong 2 tuần, với điều kiện là họ có 2 lần xét nghiệm cho kết quả âm tính, với lần xét nghiệm thứ nhất là trước khi đến và lần xét nghiệm thứ hai diễn ra sau khi đến.

Và sau thời gian 2 tuần này, các du khách có thể di chuyển vào đất liền, đến bất cứ nơi nào trên đất nước Thái Lan mà không cần cách ly y tế.

Hồi cuối tháng 9, cơ quan chức năng Thái Lan đã cắt giảm thời gian lưu trú được yêu cầu xuống còn một tuần, phù hợp với những thay đổi của quốc gia đối với các quy tắc kiểm dịch.

Tổng cục Du lịch Thái Lan đã thông báo hôm 1/10 rằng, chương trình thử nghiệm đã được mở rộng, với khoảng 80 quốc gia đã đủ điều kiện.

"Điều này có nghĩa là Thái Lan hiện đang chào đón du khách từ bất kỳ quốc gia nào trên thế giới đến với chương trình Sandbox", cơ quan này cho biết trong một tuyên bố.

Trong khoảng 3 tháng, chương trình đã thu hút khoảng 41.000 người, thấp hơn nhiều so với mục tiêu 100.000 mà Chính phủ nước này đặt ra cho 90 ngày đầu tiên, New York Times đưa tin. Nhiều người trong số này không phải là khách du lịch, mà là những cư dân trở về từ nước ngoài. Theo các cơ quan trong ngành, Phuket đón khoảng 10 triệu lượt khách quốc tế vào năm 2019.

Đây là kết quả khiêm tốn. Tuy nhiên, các nhà điều hành khách sạn và chủ doanh nghiệp nhỏ cho biết, chương trình đã giúp ích nhiều cho nền kinh tế địa phương bị tàn phá và có tác động lan tỏa tới các quốc gia Đông Nam Á khác có các hòn đảo nghỉ dưỡng.

Bắt đầu từ 11/1, những du khách đã được tiêm phòng đầy đủ đến từ hơn 60 quốc gia, bao gồm Mỹ, Trung Quốc, Singapore, Nhật Bản, Ấn Độ và hầu hết châu Âu, sau khi hạ cánh xuống sân bay và có kết quả xét nghiệm âm tính với Covid-19 khi đến, sẽ có thể tự do tham quan các bãi biển đầy cát, các đền thờ và các hòn đảo nhiệt đới của Thái Lan.

Du khách đã tiêm chủng đến từ các quốc gia không có trong danh sách có thể đến Bangkok và 16 khu vực khác, nhưng họ sẽ phải lưu trú tại đó trong 7 ngày đầu tiên trước khi được phép đi đến các địa điểm khác trên đất nước Thái Lan.

"Tôi biết quyết định này đi kèm với một số rủi ro. Gần như chắc chắn rằng chúng tôi sẽ thấy sự gia tăng tạm thời các trường hợp nghiêm trọng khi chúng tôi nới lỏng các hạn chế này", Thủ tướng Thái Lan Prayuth Chan-ocha cho biết trong một bài phát biểu trên truyền hình.

Đây là bước tiến lớn nhất mà Thái Lan đã thực hiện để chào đón trở lại một phần trong số gần 40 triệu du khách mà nước này đã từng thu hút được trước khi đại dịch bắt đầu. Đây cũng được coi là “cuộc chiến giành khách du lịch nước ngoài” khi các quốc gia khác, từ Australia đến Anh, cũng đang nới lỏng các hạn chế liên quan tới Covid-19.

"Chúng tôi sẽ phải theo dõi tình hình rất cẩn thận và xem làm thế nào để kiềm chế và sống chung với tình trạng đó, bởi vì tôi không nghĩ rằng hàng triệu người phụ thuộc vào thu nhập tạo ra từ lĩnh vực dịch vụ du lịch, nghỉ dưỡng và giải trí có thể đủ khả năng chịu thêm đòn đánh của việc lần thứ hai mất thu nhập từ kỳ nghỉ cuối năm", Thủ tướng Thái Lan cho biết.

Bước thử nghiệm này của Thái Lan, nếu thành công, có thể giúp cứu vãn nền kinh tế đang bị tàn phá của nước này và là một mô hình cho các quốc gia khác học hỏi khi mở cửa trở lại.

Thái Lan đã mất khoảng 50 tỷ USD doanh thu du lịch vào năm ngoái, giảm 82%, theo Reuters.

Với một cách tiếp cận tương tự, Chính phủ Việt Nam thông báo rằng đảo Phú Quốc sẽ mở cửa cho khách du lịch nước ngoài đã được tiêm phòng đầy đủ và có kết quả xét nghiệm âm tính khi đến.

Động thái này là một phần của kế hoạch rộng lớn hơn để mở cửa lại các vùng của đất nước, với việc Chính phủ tuyên bố sẽ cho phép người dân từ các quốc gia có nguy cơ thấp đến du lịch tại các điểm đến chính từ tháng 12, bao gồm Vịnh Hạ Long, Hội An, Đà Lạt và Nha Trang.

Theo kế hoạch do UBND tỉnh Kiên Giang ban hành hôm 21/10, sau khi người dân và người lao động tại thành phố Phú Quốc được tiêm đầy đủ vắc-xin phòng Covid-19, Phú Quốc sẽ thí điểm đón khách quốc tế từ 20/11/2021 đến 20/6/2022.

Việc thí điểm đón khách du lịch quốc tế đến Phú Quốc sử dụng "hộ chiếu vắc-xin" sẽ gồm 2 giai đoạn, trong đó giai đoạn 1 được triển khai trên cơ sở thử nghiệm nhằm rút kinh nghiệm, từ đó sẽ xem xét mở rộng quy mô trong giai đoạn 2.

Khách quốc tế sẽ được lựa chọn từ các quốc gia và vùng lãnh thổ có độ an toàn cao về phòng, chống dịch bệnh Covid-19 tại một số khu vực như châu Âu, Trung Đông, Đông Bắc Á, Đông Nam Á, Bắc Mỹ…

Khách quốc tế sẽ được lựa chọn từ các quốc gia và vùng lãnh thổ có độ an toàn cao về phòng, chống dịch bệnh.

Ở Singapore, Chính phủ nước này đã thiết lập chương trình du lịch không cách ly y tế thông qua hệ thống “Vaccinated Travel Lane” - VTL (tạm dịch, “Hành lang du lịch cho khách đã tiêm vắc-xin”).

Theo kế hoạch, những hành khách đã được tiêm chủng từ một số quốc gia được chọn (thỏa mãn yêu cầu có “nguy cơ thấp” và tỉ lệ tiêm chủng cao) có thể nhập cảnh với điều kiện họ gửi lại kết quả xét nghiệm PCR âm tính trong vòng 48 giờ sau khi khởi hành.

Lần đầu ra mắt vào tháng 9, kết nối Singapore với Đức và Brunei, hệ thống VTL đã mở rộng đến 8 quốc gia khác, bao gồm Canada, Đan Mạch, Pháp, Ý, Hà Lan, Tây Ban Nha, Anh và Mỹ, vào ngày 18/10.

Việc mở rộng này đang được tiến hành một cách "thận trọng và từng bước" nhằm giúp "khôi phục và xây dựng lại" vị thế của Singapore như một trung tâm hàng không quốc tế với khả năng kết nối toàn cầu, Cơ quan Hàng không Dân dụng Singapore (CAAS) tuyên bố hôm 9/10.

Tuyên bố mới nhất này được đưa ra sau khi Singapore đã đạt được "kinh nghiệm và sự tự tin" từ 2 hệ thống VTL đầu tiên với Brunei và Đức.

Phát biểu trong cuộc họp báo ngày 9/10, Bộ trưởng Giao thông vận tải Singapore, S Iswaran, cho biết các hệ thống VTL sẽ khôi phục "việc đi lại hai chiều không cách ly y tế" giữa Singapore và 8 quốc gia mới được chọn kể trên.

Ông cho biết thêm rằng, các hãng hàng không và Sân bay Changi, cùng với các cơ quan chính phủ khác nhau, đã thu được "kinh nghiệm quý báu" thông qua việc triển khai 2 tuyến du lịch cho khách đã tiêm chủng trong tháng qua.

Theo CAAS, giấy phép VTL đã được cấp cho 179 du khách từ Brunei và 4.497 từ Đức để đi du lịch Singapore trong khoảng thời gian từ ngày 8/9 đến ngày 12/11 năm nay, với 1.926 người có giấy phép đi du lịch như vậy từ cả 2 quốc gia nhập cảnh vào Singapore tính đến ngày 8/10.

Chỉ có 2 trường hợp nhiễm Covid-19 trong số những du khách này, cả 2 đều được phát hiện thông qua xét nghiệm PCR mà họ thực hiện khi đến Sân bay Changi.

Tiếp nối thành công, Singapore cũng dự kiến sẽ mở VTL với Hàn Quốc từ ngày 14/11.

Singapore dự kiến sẽ mở VTL với Hàn Quốc từ ngày 14/11.

Những quốc gia này cũng nằm trong số 20 đối tác thương mại hàng đầu của Singapore, theo Bộ trưởng Iswaran.

"Họ có những khoản đầu tư đáng kể, sự hiện diện kinh doanh mạnh mẽ và các cộng đồng lớn ở Singapore. Do đó, điều quan trọng là chúng tôi phải kết nối lại với họ sớm", ông cho biết.

Theo Iswaran, ban đầu sẽ có tới 3.000 du khách được phép vào Singapore hàng ngày từ tất cả 11 quốc gia.

"Chúng tôi sẽ theo dõi tỉ lệ phát sinh, quan sát nhu cầu, trước khi đưa ra bất kỳ quyết định nào về mở rộng hệ thống này", ông nói.

Động thái gần đây nhất của Singapore nhằm mở rộng hệ thống VTL là cho phép nhập cảnh miễn cách ly y tế đối với những du khách đã được tiêm vắc-xin Covid-19 đến từ Australia và Thụy Sĩ từ ngày 8/11, cơ quan quản lý hàng không của đảo quốc này cho biết hôm 26/10.

Cũng mở cửa biên giới đón du khách quốc tế, nhưng Indonesia, Malaysia có cách tiếp cận thận trọng hơn.

Trong trường hợp của Indonesia, Chính phủ nước này đã thông báo rằng các điểm du lịch nổi tiếng của đảo Bali và đảo Riau mở cửa cho khách du lịch nước ngoài từ 18 quốc gia từ ngày 14/10. Điều gì chờ đợi du khách khi cửa thiên đường du lịch Đông Nam Á mở lại?

Tuy nhiên, trái ngược với những nơi khác trong khu vực, du khách tới Indonesia vẫn phải trải qua 5 ngày cách ly y tế, ngoài ra còn phải mua bảo hiểm du lịch và ở khách sạn trong suốt thời gian cách ly nói trên.

“Ưu tiên quan trọng nhất là sức khỏe và sự an toàn của người dân Indonesia và bảo vệ họ khỏi những làn sóng lây nhiễm Covid-19 mới”, Bộ trưởng Du lịch và Kinh tế Indonesia Sandiaga Uno cho biết.

Trong khi đó, tại Malaysia, các quan chức gần đây đã dỡ bỏ các hạn chế đối với du lịch nội địa, như một phần của “Kế hoạch Phục hồi Du lịch” của đất nước.

Hồi tháng 9, quần đảo Langkawi đã mở cửa trở lại cho khách du lịch địa phương đã tiêm phòng.

Gần đây, Malaysia và Singapore đã bắt đầu các cuộc đàm phán về việc mở cửa biên giới cho du khách đôi bên, trong khuôn khổ một hành lang du lịch cho khách đã tiêm vắc-xin (VTL), nhưng mới chỉ giới hạn cho hành khách di chuyển bằng đường hàng không chứ chưa mở rộng ra các loại hình vận tải khác.

Quần đảo Langkawi đã mở cửa trở lại cho khách du lịch địa phương đã tiêm phòng

Bộ trưởng Du lịch, Nghệ thuật và Văn hóa Malaysia Datuk Seri Nancy Shukri cho biết, hôm 27/10 bà đã gặp người đồng cấp Singapore để thảo luận về những chuẩn bị cần thiết cũng như các quy trình vận hành tiêu chuẩn.

"Về nguyên tắc, đề xuất này đã được cả 2 nước đồng ý, nhưng chưa được thông qua. Các cuộc thảo luận sẽ tiếp tục, và chúng tôi hy vọng đề xuất có thể được hiện thực hóa trước ngày 15/11, trước khi chương trình bong bóng du lịch quốc tế Langkawi được khởi động”, bà Nancy cho biết.

Bất chấp sự gia tăng các ca mắc Covid-19 trong những tháng gần đây do sự lây lan của biến thể Delta, quyết định nới lỏng các hạn chế biên giới đã được thực hiện nhờ sự gia tăng tỉ lệ tiêm chủng, đặc biệt là ở các thị trường nguồn chính.

Trong nhiều trường hợp, điều này đã làm giảm các ca nhiễm, mang kế hoạch du lịch không cách ly y tế của các nước đến gần với thực tế hơn.

Tuy nhiên, trong khi tỉ lệ tiêm chủng đang tăng ở các thị trường phát triển như Châu Âu và Bắc Mỹ, sự khác biệt đáng kể về mặt này giữa các nước trong khu vực Đông Nam Á vẫn tiếp diễn.

Singapore là một trong những quốc gia có tỉ lệ tiêm chủng cao nhất thế giới, với gần 80% dân số được tiêm chủng đầy đủ. Malaysia đang đạt được tiến bộ mạnh mẽ với tỉ lệ tiêm chủng đã ở mức khoảng 66%.

Trong khi đó, tỉ lệ này ở các nước khác trong khu vực là khá thấp, cụ thể 33% ở Thái Lan, 21% ở Indonesia và 16% ở Việt Nam, theo số liệu từ Our World in Data.

Để giúp giảm thiểu rủi ro sức khỏe trên diện rộng, một số quốc gia đã tìm cách ưu tiên triển khai tiêm chủng tại các vùng du lịch trọng điểm.

Các quan chức Thái Lan đã tiêm phòng cho 70-80% cư dân ở Phuket.

Theo dữ liệu do SCMP thu thập được, tỉ lệ tiêm chủng toàn quốc của Thái Lan là khoảng 35%, nhưng hòn đảo du lịch Phuket đã tiêm chủng cho 7 trong 10 cư dân của họ, trước khi chương trình Phuket Sandbox ra mắt vào tháng 7.

Việt Nam cũng cho biết sẽ tiêm phòng đầy đủ cho người dân Phú Quốc trước khi mở cửa đón du khách quốc tế.

Ở Indonesia, khoảng 98% dân số đủ điều kiện của Bali đã được tiêm ít nhất một liều trong khi hơn 80% được tiêm đầy đủ. Trong khi đó, ở quần đảo Riau, những con số này lần lượt là 83% và 58%.

Nếu những động thái này thành công trong việc thu hút một lượng lớn khách du lịch mà không ảnh hưởng đến tình trạng sức khỏe trong nước, thì nó có thể mang lại tác động lan tỏa trong khu vực.

Khi động thái mở cửa trở lại lan rộng hơn nữa, thì cần theo đuổi sự hài hòa, theo sau là công nhận lẫn nhau về các tiêu chuẩn và giao thức để tăng cả dòng chảy trong và ngoài khu vực. Theo cách này, sự mở cửa đơn phương và bong bóng du lịch song phương có thể dẫn đến các kết quả đa phương, rộng lớn hơn cho Đông Nam Á.