Thứ trưởng Phùng Đức Tiến khẳng định, phát triển bền vững, nông nghiệp Việt Nam cần hướng đến mô hình nông nghiệp sinh thái, tuần hoàn và phát thải thấp, đây không chỉ là yêu cầu từ thị trường quốc tế, mà còn là trách nhiệm đối với môi trường và tương lai của quốc gia.

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu diễn biến ngày càng cực đoan, thị trường toàn cầu liên tục dịch chuyển và yêu cầu khắt khe hơn với nông sản, ngành nông nghiệp Việt Nam đang đứng trước bài toán phải chuyển mình mạnh mẽ để không chỉ đảm bảo an ninh lương thực, mà còn nâng tầm giá trị và vị thế trên trường quốc tế.

Nhân dịp kỷ niệm 100 năm Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 – 21/6/2025), Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) Phùng Đức Tiến đã có cuộc trao đổi với Người Đưa Tin về những trụ cột bứt phá, thay đổi cần thiết để nông nghiệp và môi trường trở thành nền tảng phát triển bền vững của đất nước trong kỷ nguyên mới.

Người Đưa Tin (NĐT): Thưa Thứ trưởng Phùng Đức Tiến, trong bối cảnh biến đổi khí hậu, chi phí đầu vào tăng cao và áp lực cạnh tranh toàn cầu ngày càng lớn, đâu là điểm tựa then chốt để nông nghiệp Việt Nam không chỉ trụ vững mà còn bứt phá trong 5-10 năm tới?

Thứ trưởng Phùng Đức Tiến: Nông nghiệp hiện đại không thể phát triển bền vững nếu chỉ dựa vào kinh nghiệm truyền thống. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng khắc nghiệt, chuỗi cung ứng có nguy cơ đứt gãy và thị trường ngày càng đòi hỏi sản phẩm xanh, sạch, có khả năng truy xuất nguồn gốc rõ ràng, thì việc ứng dụng công nghệ cao và tổ chức lại sản xuất theo hướng hiện đại chính là điểm tựa sống còn.

Yếu tố mang tính quyết định cho sự trụ vững và bứt phá của nông nghiệp Việt Nam trong 5-10 năm tới chính là khoa học - công nghệ, gắn liền với việc tái cấu trúc sản xuất và tổ chức lại thị trường. Công nghệ hiện nay không chỉ dừng lại ở cơ giới hóa, mà phải bao gồm cả chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo, công nghệ sinh học… được áp dụng đồng bộ từ khâu giống, canh tác, thu hoạch đến chế biến và phân phối.

Tuy nhiên, công nghệ chỉ phát huy hiệu quả khi đi kèm với mô hình tổ chức sản xuất hiện đại và liên kết chuỗi giá trị khép kín. Quan trọng hơn cả là phải có thị trường dẫn dắt, được cung cấp thông tin minh bạch, dự báo chính xác, từ đó tránh tình trạng “được mùa, mất giá”.

Chúng tôi cũng xác định rõ rằng, để phát triển bền vững, nông nghiệp Việt Nam cần hướng đến mô hình nông nghiệp sinh thái, tuần hoàn và phát thải thấp - đây không chỉ là yêu cầu từ thị trường quốc tế, mà còn là trách nhiệm đối với môi trường và tương lai của quốc gia.

Tóm lại, trụ cột cho sự bứt phá của nông nghiệp Việt Nam chính là sự kết nối chặt chẽ giữa nhà khoa học, nhà nông và doanh nghiệp, với sự hỗ trợ mạnh mẽ từ Nhà nước về thể chế, hạ tầng và chính sách tín dụng. Đây là con đường then chốt để Việt Nam vừa đảm bảo an ninh lương thực, vừa nâng cao giá trị và vị thế nông sản trên thị trường toàn cầu.

NĐT: Kinh tế ngày càng phát triển, người tiêu dùng ngày càng đòi hỏi cao hơn về thực phẩm sạch và minh bạch. Trong bối cảnh đó, đâu là giải pháp để Việt Nam xây dựng một nền nông nghiệp an toàn - nơi người tiêu dùng được bảo vệ còn người sản xuất không bị bỏ lại phía sau, thưa ông?

Thứ trưởng Phùng Đức Tiến: Nếu không thay đổi tư duy và hành động một cách quyết liệt, nền nông nghiệp Việt Nam sẽ rơi vào bẫy: “Sản lượng cao, giá trị thấp, niềm tin yếu”.

Muốn không rơi vào bẫy này, chúng ta cần thiết lập lại tiêu chuẩn phát triển nông nghiệp: Không an toàn thì không được phép sản xuất - Không minh bạch thì không được phép đưa ra thị trường. Đây là con đường duy nhất để bảo vệ sức khỏe cộng đồng, giữ gìn uy tín quốc gia và tạo động lực cho những người nông dân làm ăn chân chính.

Hiện nay, Bộ NN&MT đang triển khai một cuộc chuyển đổi toàn diện, từ chính sách đến thực tiễn. Với người sản xuất, Nhà nước đóng vai trò đồng hành; trong đó, Bộ đã và đang tập trung phát triển hệ thống tín dụng nông nghiệp, thúc đẩy mô hình hợp tác xã kiểu mới và đầu tư xây dựng các trung tâm logistics nông sản tại các vùng sản xuất trọng điểm nhằm giảm áp lực chi phí và rủi ro cho người nông dân.

Với vai trò là cơ quan quản lý nhà nước, chúng tôi vừa khuyến khích phát triển sản xuất nông nghiệp sạch, vừa phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng để giám sát, xử lý nghiêm những hành vi gian lận, làm ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng và làm suy giảm niềm tin của người tiêu dùng.

NĐT: Từ những bài học lịch sử có thể thấy, nông nghiệp Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu nhờ dám phá bỏ rào cản về nhận thức và tư duy. Trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc - khi đất nước đặt ra những yêu cầu phát triển cao hơn, theo Thứ trưởng, ngành nông nghiệp cần có những đột phá ra sao về tư duy và cách thức sản xuất?

Thứ trưởng Phùng Đức Tiến: Thực tế phát triển hàng chục năm qua cho thấy, mỗi bước tiến lớn của nông nghiệp Việt Nam đều gắn liền với sự thay đổi tư duy. Từ sản xuất nhỏ lẻ, manh mún, tự phát, chúng ta đã dần chuyển sang mô hình sản xuất quy mô lớn, tích tụ ruộng đất, áp dụng khoa học công nghệ. Quan trọng hơn cả, chúng ta đã chuyển từ tư duy sản xuất nông nghiệp sang tư duy kinh tế nông nghiệp - xem nông nghiệp như một ngành kinh tế có giá trị gia tăng, có thị trường và phải cạnh tranh sòng phẳng. Đó là một hành trình dài đầy nỗ lực đổi mới nhận thức.

Ngày nay, khi đất nước bước vào giai đoạn phát triển mới, nông nghiệp với vai trò là trụ đỡ của nền kinh tế càng phải có những đột phá chiến lược. Những đột phá đó không chỉ đến từ công nghệ hay sản phẩm, mà phải đến từ sự thay đổi căn bản trong cách thức tổ chức sản xuất, cách liên kết giữa sản xuất - chế biến - tiêu thụ - logistics và tiếp cận thị trường quốc tế.

Ngành nông nghiệp cần tiếp tục đi theo hướng “Lấy thị trường làm trung tâm, lấy công nghệ làm động lực, lấy nông dân làm chủ thể”. Nhưng để hiện thực hóa điều đó, cần một cuộc chuyển đổi toàn diện từ thể chế, chính sách đến hành động thực tiễn. Chỉ khi đồng bộ cả ba trụ cột - Nhà nước, doanh nghiệp và nông dân - thì mới có thể xây dựng một nền nông nghiệp xanh, sạch, bền vững và có sức cạnh tranh toàn cầu.

Chúng ta đã từng “phá rào” để thoát khỏi cái cũ và từng bước phát triển. Giờ đây, trong kỷ nguyên mới, cần tiếp tục dũng cảm “phá rào” về tư duy, thể chế và mô hình tổ chức để đưa nông nghiệp Việt Nam vươn tầm thế giới.

NĐT: Thưa Thứ trưởng, nông nghiệp không chỉ là trụ đỡ của nền kinh tế, mà còn là một đề tài gần gũi, giàu cảm hứng đối với báo chí. Những câu chuyện về người nông dân, nông sản, về “cây gì trồng được, con gì nuôi được” luôn xuất hiện thường xuyên trên mặt báo. Theo ông, trong hành trình đổi mới và phát triển nông nghiệp hiện nay, báo chí đóng vai trò như thế nào?

Thứ trưởng Phùng Đức Tiến: Báo chí giữ vai trò đặc biệt quan trọng đối với ngành nông nghiệp và môi trường; không chỉ là kênh thông tin, mà còn là động lực thúc đẩy sự chuyển mình của cả ngành.

Trước hết, báo chí là kênh truyền thông chiến lược, giúp phổ biến sâu rộng các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước và ngành nông nghiệp, môi trường đến người dân - đặc biệt là bà con nông dân, những người trực tiếp chịu tác động và cũng là chủ thể trung tâm của quá trình chuyển đổi hiện nay.

Thứ hai, báo chí góp phần xây dựng và quảng bá thương hiệu nông nghiệp Việt Nam, từ tầm địa phương đến quốc gia. Trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, sự đồng hành của báo chí là không thể thiếu để đưa nông sản Việt Nam vươn xa trên thị trường toàn cầu.

Thứ ba, báo chí là một kênh phản biện xã hội sâu sắc và hiệu quả. Nhiều phóng sự điều tra, bài viết phân tích đã chỉ ra những tồn tại, bất cập, điểm nghẽn trong tổ chức sản xuất, chính sách hay thực tiễn quản lý, từ đó tạo sức ép tích cực, thúc đẩy ngành phải điều chỉnh, đổi mới và hoàn thiện hơn.

Thứ tư, báo chí không chỉ truyền tải thông tin mà còn truyền cảm hứng. Báo chí góp phần gợi mở tư duy mới, dẫn dắt xu hướng phát triển hiện đại như nông nghiệp xanh, kinh tế tuần hoàn, nông nghiệp minh bạch, bền vững - những mô hình đang là tương lai của nông nghiệp thế giới và Việt Nam.

Chúng tôi đặc biệt trân trọng những nhà báo dấn thân, đồng hành cùng nông dân nơi đồng ruộng, trang trại - từ miền núi đến đồng bằng, từ mô hình nhỏ đến những tầm nhìn lớn. Trong mỗi bước tiến của ngành nông nghiệp và môi trường luôn có dấu ấn quan trọng của Báo chí Cách mạng Việt Nam.

Khi đất nước bước vào kỷ nguyên phát triển mới, với những yêu cầu ngày càng cao hơn, vai trò của báo chí càng trở nên quan trọng. Là cơ quan quản lý Nhà nước, chúng tôi kỳ vọng báo chí tiếp tục là người bạn đồng hành tin cậy, là tiếng nói phản biện xây dựng và là cầu nối bền chặt giữa chính sách - thực tiễn - người dân.

Với truyền thống 100 năm vẻ vang của Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025), tôi tin tưởng rằng báo chí sẽ không chỉ góp phần xây dựng một nền nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh và môi trường phát triển xanh, bền vững, mà còn chắp cánh đưa hình ảnh đất nước, con người Việt Nam trở thành biểu tượng của sức sống bền bỉ, sáng tạo và nhân văn.

NĐT: Xin trân trọng cảm ơn Thứ trưởng!

Nội dung: Phương Anh - Thiết kế: Quỳnh Chi

NGUOIDUATIN.VN | THỨ 5, 19/06/2025 | 7:30