Người Đưa Tin (NĐT): Thưa ông, ở thời điểm hiện tại, người ta biết đến ông và Đèo Cả với danh xưng ‘Vua hầm’. Nhìn ngược lại thời gian, điều gì đã khiến một hợp tác xã nhỏ, có thể vươn lên thành doanh nghiệp đầu ngành trong lĩnh vực hạ tầng giao thông?

Ông Hồ Minh Hoàng - Chủ tịch Tập đoàn Đèo Cả: Khi tôi bắt đầu tiếp quản Hợp tác xã Hải Thạch, đơn vị đang chìm trong nợ nần. Trong bối cảnh đó, tôi không đặt mục tiêu quá xa mà chỉ mong trước tiên có thể vực dậy hợp tác xã, phát triển nó để đóng góp cho quê hương thông qua các dự án lớn nhỏ tại địa phương.

Hành trình từ Hải Thạch ngày nào đến Tập đoàn Đèo Cả hôm nay không hề bằng phẳng, mà là kết quả của một chuỗi vượt qua gian khó, thử thách, với nhiều hy sinh về thời gian và công sức của tôi, của các cộng sự, tập thể người lao động, đội ngũ cố vấn, cùng các đối tác đã tin tưởng và đồng hành với Đèo Cả.

Tôi luôn giữ một nguyên tắc: làm thật tốt công việc của mình, mài giũa năng lực cốt lõi trong lĩnh vực hạ tầng giao thông, chú trọng phát triển con người, xác lập công việc rõ ràng và phân chia lợi ích hài hòa với các bên liên quan từ người lao động, cổ đông đến đối tác - nhưng trước đó thì lợi ích quốc gia, nhân dân là lợi ích tối thương. Khi nền tảng doanh nghiệp đủ vững chắc, chính chất lượng sản phẩm sẽ là yếu tố định vị vị thế của doanh nghiệp.

NĐT: Bước ngoặt lớn nhất của Đèo Cả có lẽ chính là việc thực hiện thành công dự án hầm đường bộ đèo Cả - một công trình với nhiều điều “chưa từng có” ở thời điểm đó. Tôi tò mò là tại sao một doanh nghiệp còn non trẻ với người đứng đầu chỉ mới ngoài 30 tuổi lại “dám” và “có thể” đương đầu với một công việc như vậy?

Ông Hồ Minh Hoàng: Khi bắt đầu thực hiện dự án hầm đường bộ qua đèo Cả, chúng tôi chỉ là một doanh nghiệp nhỏ xuất thân từ một tỉnh nghèo như Phú Yên. Ý tưởng đầu tư xây dựng hầm xuyên núi, một công trình đòi hỏi kỹ thuật cao và chưa từng có tiền lệ được thực hiện bởi người Việt khiến nhiều người hoài nghi, thậm chí cho rằng đây là giấc mơ viển vông, nhất là khi đội ngũ của chúng tôi lúc đó còn rất non trẻ.

Đối mặt với sự thiếu tin tưởng, tôi và các cộng sự phải đi khắp nơi nghiên cứu cách thức triển khai của quốc tế. Thêm vào đó, các quy định pháp luật trong nước bấy giờ còn nhiều điều bị “bó hẹp”, khiến chúng tôi chỉ có thể thuyết phục các cơ quan quản lý và nhà đầu tư “tạm tin tưởng… và chờ kết quả”.

Dự án hầm Đèo Cả đối mặt với vô vàn khó khăn, từ vấn đề tài chính đến kỹ thuật. Chúng tôi phải tìm mọi cách huy động nguồn lực từ các đối tác trong nước, đồng thời tránh những “bẫy lợi ích” từ các doanh nghiệp nước ngoài, như áp dụng hình thức Tổng thầu (EPC) với tổng mức đầu tư và chi phí vay vốn cao ngất ngưởng.

Bằng tinh thần người Việt, chúng tôi đã sáng tạo một mô hình hợp tác chặt chẽ giữa các ngân hàng, nhà thầu và đơn vị tư vấn, tất cả đều là người Việt Nam.

Nhờ đó, chúng tôi tiếp cận và dần làm chủ được công nghệ - kỹ thuật, kiểm soát hiệu quả chi phí đầu tư và sáng tạo ra phương pháp đào hầm riêng của Việt Nam. Việc hoàn thành hầm đường bộ Đèo Cả vào năm 2017 không chỉ là lời khẳng định về năng lực đầu tư, công nghệ thi công khả năng quản lý dự án của Tập đoàn, mà còn mở ra một giai đoạn mới cho ngành hạ tầng giao thông Việt Nam.

NĐT: Không chỉ riêng dự án hầm đường bộ đèo Cả, nhắc đến Đèo Cả, nhiều người thường nói đây là một doanh nghiệp với “sở thích” làm việc khó. Phải chăng Đèo Cả muốn lựa chọn cho mình một lối đi riêng biệt? Và đâu là động lực để ông cùng đội ngũ kiên định theo con đường này?

Ông Hồ Minh Hoàng: Tôi rất thích một câu nói: Ai cũng chọn việc nhẹ nhàng, gian khổ để dành phần ai? Đèo Cả chọn làm những việc khó không phải để gây chú ý, mà là để khẳng định rằng người Việt có thể làm được những điều lớn lao, xứng đáng với niềm tin và kỳ vọng của đất nước. Đây không chỉ là cách để Đèo Cả ghi dấu ấn tiên phong trong ngành hạ tầng giao thông, mà còn là trách nhiệm đóng góp cho sự phát triển bền vững của nước nhà.

Yếu tố tiên quyết giúp chúng tôi vượt qua những khó khăn mà người khác dễ dàng chọn cách thoái lui chính là ba giá trị cốt lõi Khát vọng – Kiên định – Tri ân của Người Đèo Cả, là kim chỉ nam định hướng mọi hoạt động của chúng tôi, là nền tảng vững chắc để Tập đoàn đối mặt và chinh phục những thử thách lớn nhất trong gần 40 năm qua.

NĐT: Trong lĩnh vực xây dựng, câu chuyện tiến độ và vốn thường xuyên là một bài toán cho các nhà thầu. Ông có thể chia sẻ cách Đèo Cả quản lý vòng đời dự án để tránh lặp lại “căn bệnh kinh niên” này ở Việt Nam?

Ông Hồ Minh Hoàng: Ở Đèo Cả, chúng tôi luôn coi một dự án là một vòng đời khép kín, trong đó vốn, tiến độ, kỹ thuật và vận hành đều được tính toán ngay từ ngày đầu. Muốn làm nhanh thì phải lo vốn chắc, muốn chất lượng thì phải chuẩn bị công nghệ và con người từ sớm. Đèo Cả chủ động hình thành chuỗi liên kết khép kín, từ tư vấn, thi công, kiểm định đến quản lý, khai thác và vận hành dự án.

Bên cạnh đó, chúng tôi sử dụng công nghệ quản lý BIM và các hệ thống giám sát trực tuyến, qua đó kiểm soát chi phí, tiến độ, chất lượng trong cùng một “bản đồ dự án”. Nhờ vậy, thay vì chạy theo tiến độ bằng mọi giá, chúng tôi làm chủ được cả dòng tiền lẫn nhịp thi công.

NĐT: Từ một hợp tác xã nhỏ, ngày nay Đèo Cả đã trở thành một tập đoàn quy mô với 20 đơn vị thành viên, gần 8.000 lao động. Ông xây dựng triết lý vận hành ra sao để doanh nghiệp vừa giữ được kỷ luật, vừa nuôi dưỡng được tinh thần khát vọng và sáng tạo?

Ông Hồ Minh Hoàng: Triết lý vận hành của tôi rất giản dị: bắt đầu từ con người. Với tôi, mọi chiến lược dài hạn đều được kiến tạo trên hai nền tảng: năng lực thực thi và văn hoá doanh nghiệp. Chúng tôi giao việc thật, đặt mục tiêu rõ ràng để nhìn đúng khả năng từng người, từ đó chọn ra những nhân sự trụ cột. Người ấy không chỉ giỏi chuyên môn, mà phải sẵn sàng hy sinh một phần đời sống cá nhân, tự kỷ luật, biết kiểm soát bản thân, nói không với đạo đức giả, dám đồng cam cộng khổ và chia ngọt sẻ bùi cùng tập thể.

Trong dụng nhân, khó khăn và cám dỗ chính là “phép thử lòng người”. Ai giữ được niềm tin, bền gan với giá trị cốt lõi Khát vọng – Kiên định – Tri ân, người đó xứng đáng để “chọn mặt gửi vàng”. Tiêu chí này giúp chúng tôi có được đội ngũ vừa giải quyết tốt bài toán trước mắt, vừa nuôi dưỡng được kỳ vọng cho tương lai.

Song song, Đèo Cả đầu tư bài bản cho lực lượng kế cận bằng mô hình “đàn chim vượt bão 9-18-36-72”, nâng tay nghề công nhân, rèn “thực chiến” cho kỹ sư, và phát triển nhà quản lý chuyên nghiệp. Chúng tôi hợp tác quốc tế với các tập đoàn hạ tầng lớn ở Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc để học hỏi công nghệ mới như BIM, AI, đồng thời mời các giáo sư, chuyên gia đầu ngành tham gia Hội đồng cố vấn, làm “người thầy” đồng hành với doanh nghiệp.

NĐT: Đâu là thành tựu mà ông cảm thấy tự hào nhất sau chặng đường 40 năm gây dựng doanh nghiệp?

Ông Hồ Minh Hoàng: Điều đầu tiên khiến tôi tự hào là đã vực dậy một doanh nghiệp từng đứng bên bờ vực phá sản, trở thành một trong những nhà thầu hạ tầng có năng lực, uy tín như ngày hôm nay. Đó không chỉ là chuyện kinh doanh, mà còn kết quả của một hành trình dài với niềm tin và sự kỷ luật.

Niềm vui thứ hai là cùng với nhiều doanh nghiệp khác, chúng tôi đã phá vỡ những hoài nghi vốn có về khả năng của các doanh nghiệp địa phương, đồng thời chứng minh rằng doanh nghiệp Việt Nam hoàn toàn có thể làm chủ các công trình hạ tần trên chính đất nước mình.

Và trên tất cả, điều tôi trân trọng nhất là giá trị xã hội từ mỗi công trình. Nhìn lại, mỗi con đường, cây cầu, hay đường hầm mà chúng tôi xây dựng đều đang ngày ngày mang lại giá trị thực cho cộng đồng, góp phần mang đến cuộc sống an toàn, sung túc hơn cho người dân.

NĐT: Đất nước đang chuẩn bị bước sang một giai đoạn phát triển mới. Trong chặng đường mới, đâu là “giấc mơ lớn” tiếp theo của ông và những người Đèo Cả?

Ông Hồ Minh Hoàng: Đất nước đang cần nhiều hơn những công trình hạ tầng chiến lược để hình thành một mạng lưới hạ tầng đồng bộ, đủ sức giúp Việt Nam vươn mình cất cánh trong kỷ nguyên mới. Trong bức tranh đó, chúng tôi nhìn thấy rõ trách nhiệm của mình. “Giấc mơ lớn” của Đèo Cả chính là cùng đất nước dựng xây hệ thống hạ tầng tương xứng với khát vọng hùng cường, thịnh vượng, để Việt Nam có thể sánh vai cùng bạn bè quốc tế.

Trên nền tảng là một doanh nghiệp hạ tầng mạnh của quốc gia, Đèo Cả cũng sẽ tiếp tục vươn mình ra khu vực và thế giới, để thương hiệu Việt Nam được biết đến và ghi dấu trên bản đồ ngành xây dựng hạ tầng toàn cầu.

NĐT: Hành trình Đèo Cả là nguồn cảm hứng cho nhiều doanh nghiệp tư nhân, nhất là trong hạ tầng giao thông. Nếu gửi một thông điệp đến cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam, ông sẽ nói gì?

Ông Hồ Minh Hoàng: Tôi luôn tin rằng sức mạnh của doanh nghiệp Việt Nam nằm ở tinh thần dám nghĩ, dám làm, dám đi tới cùng với những gì mình đã chọn. Chúng ta có thể khởi đầu từ rất nhỏ bé, nhưng nếu có khát vọng lớn và biết kiên trì vượt qua khó khăn thì sẽ tạo ra những giá trị lớn lao.

Hãy tin vào khả năng trưởng thành của chính mình, đừng tự giới hạn bởi những hoài nghi hay định kiến. Khi mỗi doanh nghiệp cùng nỗ lực, cùng góp sức dựng xây, chúng ta sẽ có một cộng đồng doanh nghiệp mạnh mẽ, đồng hành cùng đất nước trong hành trình phát triển và khẳng định vị thế Việt Nam trên trường quốc tế.

NĐT: Xin cảm ơn ông về cuộc trao đổi