Việc 7 lần chặn xe rác là vì quá bức xúc. Chính sách giải quyết của huyện những năm qua khiến chúng tôi không đồng tình. Lần chặn xe rác thứ 7 này là lần chúng tôi bức xúc nhất. Giờ nếu không giải quyết thì đóng cửa bãi rác, trả lại cuộc sống bình yên cho chúng tôi. Những năm qua, chúng tôi đã sống trong ô nhiễm quá nặng nề rồi”.

Cũng theo bà N., sau lần đối thoại của Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội, người dân tại Nam Sơn rất kỳ vọng vào lời hứa của Thành phố, sớm giúp dân thoát khỏi cảnh trớ trêu này.

PGS.TS Phùng Chí Sỹ - Phó Chủ tịch hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam - đánh giá, nguyên nhân cơ bản của tình trạng trên do phương thức thu gom chủ yếu là đổ đống rồi chôn lấp thủ công. Từ những đống rác chất cao, nước thải rỉ ngấm xuống lòng đất, gây ô nhiễm nguồn nước và môi trường sống.

Ngoài ra, theo ông Sỹ, việc xử lý rác thải ở Việt Nam từ trước đến nay chưa bao giờ được coi là ngành nghề sinh lời. Cơ chế chính sách phức tạp, khó khăn nên rất khó để các doanh nghiệp đầu tư công nghệ, tiền của.

Thêm nữa, việc phân loại rác chưa trở thành thói quen với người dân. Trong khi các công nghệ xử lý rác thải tiên tiến đòi hỏi việc phân loại rất kỹ càng để tối đa được năng suất xử lý và đảm bảo an toàn cho môi trường. Kinh phí đầu tư cho các công nghệ hiện nay thiếu, lựa chọn công nghệ không phù hợp.

Đồng quan điểm, TS Hoàng Dương Tùng - nguyên Phó Tổng cục trưởng tổng cục Môi trường (bộ TN&MT) - nhận định, từ vụ bãi rác Nam Sơn chúng ta mới thấy công nghệ chôn lấp rác thải là quá lạc hậu, cũ kỹ.

Một thành phố hướng đến hình mẫu đô thị thông minh, kiểu mẫu của cả nước nhưng xử lý rác thải theo công nghệ của thế kỷ trước là rất bất cập. “Quỹ đất của các thành phố có hạn, trong khi đó còn phải dành ra hàng chục héc-ta để chôn lấp thì rất lãng phí”, ông Tùng nêu quan điểm.

Đưa ra giải pháp ngắn hạn, PGS.TS Phùng Chí Sỹ cho biết, hiện nay Việt Nam đã có chiến lược về việc quản lý tổng hợp chất thải rắn, chúng ta đang cố gắng tái sử dụng những thành phần có trong rác càng nhiều càng tốt.

Tuy nhiên, việc này chỉ thực hiện được nếu rác thu gom đến đâu ủ và xử lý đến đấy. Và phương pháp này cũng chỉ thực hiện được với quy mô nhỏ và trung bình.

Về giải pháp lâu dài, vị Phó Giáo sư đưa ra, hiện nay nhiều địa phương đang tính đến việc sử dụng lò đốt chất thải phát điện. Nếu làm được điều đó sẽ giảm tải chất thải rất nhanh.

Ngoài ra, Nhà nước cũng cần có chính sách về phí xử lý rác hợp lý, nếu làm được thì rất tốt. Người dùng thải nhiều thì phải trả tiền nhiều. Đặc biệt, người thu nhập thấp nếu bị trả tiền nhiều, sẽ tìm cách hạn chế ít nhất lượng rác phát sinh. Đây là định hướng tốt cho người dân trong việc giảm rác thải tại nguồn.

“Người dân đóng phí vừa là hoàn thành bổn phận của mình, vừa giảm bớt gánh nặng cho Nhà nước. Tuy nhiên, việc thu phí cần có lộ trình phù hợp khi mức sống, thu nhập người dân chưa đồng đều. Cần đẩy mạnh thu hút các nhà đầu tư trong lĩnh vực này vì hiện giờ cơ chế Nhà nước bao cấp cho thấy không hiệu quả", ông Sỹ cho hay.

PGS.TS Trương Mạnh Tiến - Chủ tịch Trung ương hội Kinh tế Môi trường Việt Nam, nguyên Vụ trưởng vụ Môi trường (bộ TN&MT) - nhận định, trước hết giải pháp trước mắt là giải quyết vấn đề của những người dân sống gần bãi rác.

Ví dụ như với vấn đề bãi rác Nam Sơn, chúng ta phải giữ lời hứa và giải quyết tất cả những vấn đề còn tồn đọng, gây bức xúc cho người dân.

Cuối cùng hai vị chuyên gia đều đưa ra kết luận, muốn các giải pháp thực hiện một cách hiệu quả người dân phải song song đồng hành cùng chính quyền, mỗi một gia đình, mỗi một hộ làm sao tự mình thực hiện theo các yêu cầu của Thành phố, sử dụng không quá nhiều rác, phải tự phân rác tại nguồn, nếu không phân khó xử lý.

L.L