Sáng 23/2 (tức 14 tháng Giêng năm Giáp Thìn), mặc dù trời mưa, song rất đông người dân địa phương và du khách đã có mặt để trẩy hội Chèo tàu Tổng Gối (xã Tân, huyện Đan Phượng, Hà Nội).
Để chuẩn bị cho lễ hội được trang nghiêm, nhiều ngày qua, người dân đã chuẩn bị kỹ lường từ những bộ lễ phục sặc sỡ, đoàn rước với các kiệu, lễ vật, cờ, lọng...
Tiếng trống hội, tiếng chiêng, tiếng kéo nhị, những màn múa lân, múa rồng rộn rã khắp các tuyến đường. Sau rất nhiều năm, lễ hội mới được tổ chức lại nên dù trời mưa, song người dân vẫn đứng ở hai bên đường chờ đón các đoàn rước, tạo nên không khí hội làng tưng bừng.
Các đoàn rước tập trung tới lễ hội.
Theo tích xưa, tướng Văn Dĩ Thành là một người con thuộc dòng dõi quan lại thời Trần, sinh ra ở vùng Tổng Gối. Năm 1407, nhà Hồ bị nhà Minh đánh bại, dẫn đến cảnh non song rơi vào tay giặc.
Không chịu làm nô lệ cho phong kiến phương Bắc, ông đã cùng với ông Lê Ngộ, ngày đêm luyện tập, chiêu binh mãi mã, quyết giành lại độc lập cho nhân dân.
Vốn là người tài đức nên chỉ sau một thời gian ngắn, tiếng tăm của tướng Văn Dĩ Thành vang xa khắp vùng. Nghĩa quân các nơi đã kéo về tụ nghĩa tại gò Đông Đãn (tức xứ Đồng Dinh) tham gia chống giặc.
Các kiệu rước được người dân chuẩn bị cầu kỳ, chu đáo.
Dưới sự lãnh đạo tài tình của Văn Dĩ Thành, quân giặc đã chịu nhiều tổn thất nặng nề. Sau khi ông hy sinh trên đất Tổng Gối, người dân Tổng Gối đã sáng tạo ra loại hình nghệ thuật diễn xướng độc đáo Chèo tàu để ca ngợi ân đức của tướng. Vào dịp Rằm tháng Giêng hằng năm, người dân nơi đây lại tổ chức Lễ hội truyền thống hát Chèo tàu.
Ông Đỗ Văn Mười - Chủ tịch UBND xã Tân Hội cho biết, năm nay lễ hội tổ chức gắn với kỷ niệm 608 năm ngày hóa Đức Thành hoàng làng và Hội hát Chèo tàu Tổng Gối. Lễ hội nhằm gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa Chèo tàu của địa phương; phát huy truyền thống uống nước nhớ nguồn, khơi dậy lòng tự hào dân tộc; thiết thực phục vụ nhu cầu hưởng thụ các giá trị văn hóa tinh thần và đời sống tâm linh của Nhân dân trên địa bàn.
Chủ tịch UBND xã Tân Hội cho biết thêm, phát huy truyền thống vốn có từ lâu đời và tinh thần đoàn kết, trong những năm qua, Đảng bộ và Nhân dân xã Tân Hội đã đoàn kết đồng lòng, đạt được nhiều thành tựu trên mọi mặt của đời sống.
Voi cưỡi lớn được người dân đưa tới rước hội.
Cụ thể, xã đã hoàn thành xây dựng nông thôn kiểu mẫu, an ninh chính trị ổn định, kinh tế tăng trưởng khá, đời sống Nhân dân được nâng lên rõ rệt, không còn hộ nghèo.
Cùng với đó, công tác văn hoá, giáo dục, y tế có bước tiến triển rõ rệt, các dịch bệnh được phòng ngừa, công tác vệ sinh môi trường được làm tốt, môi trường “sáng - xanh - sạch – đẹp”.
Các phong trào đội văn nghệ quần chúng được duy trì ở bốn thôn. Trong đó câu lạc bộ Chèo tàu được phát triển rộng rãi trong Nhân dân và đào tạo nhiều lớp học hát nhằm đưa nghệ thuật hát Chèo tàu trở thành món ăn tinh thần không thể thiếu được trong những ngày lễ hội, đình đám.
Ông Đỗ Văn Mười - Chủ tịch UBND xã Tân Hội đánh trống khai hội.
Theo vị Chủ tịch xã, được sự quan tâm của Thành phố Hà Nội cũng như huyện Đan Phượng, những năm qua, các công trình phúc lợi trên địa bàn như trường học, đường xá giao thông, nhà văn hoá, vườn hoa – công viên được xây dựng khang trang, đẹp đẽ, hiện đại. Những nơi thờ tự - tín ngưỡng cũng được chú trọng đầu tư, tu bổ, trong đó có miếu Voi Phục được đầu tư 15 tỷ đồng, tạo nên cảnh quan trang nghiêm, làm cho quê hương Tân Hội ngày càng thêm khởi sắc.
Rước tàu cạn là nét đặc trưng riêng của hội Tổng Gối.
Tại buổi khai mạc Lễ hội Chèo tàu Tổng Gối, người dân và du khách đã có dịp được thưởng thức những màn hát Chèo tàu đặc sắc với các làn điệu đối đáp giữa hai tàu – là những chiếc thuyền rồng bằng gỗ, không để hạ thủy mà chèo tượng trưng trên cạn.
Mỗi tàu 13 người gồm bà chúa tàu, 2 cái tàu và 10 con tàu. Khi biểu diễn, bà chúa tàu đánh thanh la, 2 cái tàu lĩnh xướng và các con tàu hát họa theo. Phía sau là đôi voi với hai quản tượng có nhiệm vụ thổi tù và làm hiệu.
Nội dung của các bài hát trong diễn xướng Chèo tàu là những bài hát riêng và những bài hát đối đáp của “tàu” và “tượng”, đều nhằm ca ngợi công đức của Thành hoàng Tổng Gối Văn Dĩ Thành. Hát Chèo tàu Tân Hội gồm 20 làn điệu, được chia thành các hình thức như: hát trình, hát thuyền và hát bỏ bộ.
Những tiết mục múa rồng được thể hiện ấn tượng.
Dù đã trải qua bao thăng trầm, biến động của lịch sử nhưng tất cả bài hát của nghệ thuật Chèo tàu cho đến nay vẫn được người dân nơi đây giữ gìn nguyên vẹn lời ca cổ. Những lời ca, điệu hát vẫn giữ được vị thế của mình làm say đắm lòng người.
Một số hình ảnh ghi nhận tại lễ hội:
Lễ hội thu hút đông đảo người dân và du khách tập trung xem.
Lễ hội truyền thống Chèo tàu Tổng Gối sẽ diễn ra trong 2 ngày từ ngày 23 đến 24/2 tại Khu di tích lịch sử Lăng Văn Sơn và miếu Voi Phục (xã Tân Hội, huyện Đan Phượng).
Lễ hội truyền thống quê hương là dịp để người dân nơi đây thể hiện tinh thần đoàn kết, nhớ về đạo lý uống nước nhớ nguồn.
Các thanh, thiếu niên rước theo kiệu với những lễ vật được chuẩn bị chu đáo.
Tiết mục chèo tàu được các "nghệ sĩ làng" thể hiện trên sân khấu.
Sự vui tươi được thể hiện trên gương mặt mỗi người.
