Nhóm vật tư nông nghiệp là một trong những ngành nghề quan trọng trong nền nông nghiệp Việt Nam và không ngừng phát triển trong nhiều năm qua, đó là các sản phẩm đầu vào của sản xuất nông nghiệp, bao gồm giống cây trồng, giống vật nuôi, phân bón, thức ăn chăn nuôi, thức ăn thủy sản, thuốc bảo vệ thực vật, thuốc thú y, hóa chất, chế phẩm sinh học, chất xử lý, cải tạo môi trường trong sản xuất nông nghiệp, thủy sản.
Nhằm thúc đẩy việc sửa đổi Luật số 71/2014/QH13 theo hướng chuyển ngành phân bón và vật tư nông nghiệp từ đối tượng không chịu thuế sang đối tượng chịu thuế GTGT với mức thuế suất hợp lý; đồng thời đề xuất các giải pháp, hoàn thiện chính sách để hỗ trợ cho doanh nghiệp, ngày 7/12, Hội thảo: “Vai trò của chính sách thuế trong sự phát triển của thị trường vật tư nông nghiệp Việt Nam” đã được tổ chức.
Còn nhiều dư địa để triển khai chính sách thuế
Chia sẻ về thực tiễn các quy định về thuế đối với vật tư nông nghiệp, TS. Bùi Thị Mến - Chủ nhiệm bộ môn thuế, tài chính công - Học viện Ngân hàng cho biết: “Đề xuất sửa đổi một số quy định về thuế, chẳng hạn thuế giá trị gia tăng (GTGT) để cho phép tính thuế GTGT khoảng 5% đối với vật tư nông nghiệp đã gây ra nhiều tranh luận gần đây”.
Toàn cảnh sự kiện.
Nói về thực trạng của chính sách thuế với vật tư nông nghiệp, bà Mến cho biết, ngoài các trường hợp áp dụng thuế nhập khẩu thông thường thì hiện nay Việt Nam áp dụng miễn thuế nhập khẩu đối với các sản phẩm trong nước chưa sản xuất được, cần thiết nhập khẩu để phục vụ trực tiếp cho hoạt động nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp.
Theo bà Mến, nhìn chung, vật tư nông nghiệp đều thuộc đối tượng được áp dụng thuế thấp hơn so với mức thuế suất phổ biến tại Việt Nam (10%), trong đó chủ yếu là các đối tượng thuộc trường hợp không chịu thuế GTGT:
“Đáng chú ý, phân bón thuộc đối tượng không chịu thuế GTGT ở tất cả các khâu kinh doanh từ năm 2015. Trước đó, sản phẩm này chịu thuế GTGT 5% theo Luật thuế GTGT năm 2008”, bà Mến nói.
Còn đối với thuế thu nhập doanh nghiệp, đại diện Học viện Ngân hàng cho biết, Việt Nam có một số chính sách ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp áp dụng cho các doanh nghiệp sản xuất vật tư nông nghiệp, các doanh nghiệp sản xuất vật tư nông nghiệp có thể được hưởng mức thuế thu nhập thấp hơn so với các ngành khác.
Ví dụ, doanh nghiệp có hoạt động sản xuất, nhân và lai tạo giống sẽ được hưởng thuế suất ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp là 10% trong suốt thời gian hoạt động.
Từ thực trạng trên, bà Mến đã chỉ ra rằng, vẫn còn nhiều dư địa để triển khai chính sách thuế nhằm thúc đẩy ngành nông nghiệp phát triển. Mặc dù vậy, các ý kiến sửa đổi luật, nên được xem xét toàn diện ở các mặt.
Việc áp dụng thuế, kể cả ở mức thấp có thể tạo ra cơ chế khấu trừ, hoàn thuế đối với doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh vật tư nông nghiệp (phân bón, giống, thuốc bảo vệ thực vật,...) nhưng cũng có có thể ảnh hưởng tăng giá đầu vào của nông nghiệp, ảnh hưởng trực tiếp đến nông dân, nông trại và các hợp tác xã nông nghiệp.
Tăng sức cạnh tranh của ngành nông nghiệp
Tại sự kiện, TS.Vũ Đình Ánh - Chuyên gia kinh tế nhấn mạnh cần phải xác định mục tiêu của toàn ngành nông nghiệp. Ngành nông nghiệp sẽ ở đâu khi 10-15 năm tới đây, Việt Nam hướng tới là nước thu nhập trung bình cao. Đó là câu hỏi mà theo TS. Ánh cần trả lời trước khi đưa ra những chính sách về ưu đãi, miễn thuế,...
TS. Vũ Đình Ánh - Chuyên gia kinh tế.
“Miễn giảm, ưu đãi sẽ chỉ là tư duy vòng quanh nếu chúng ta không xác định được mục tiêu. Cần phải đi từ câu chuyện thực tiễn thì vật tư nông nghiệp mới có lối thoát, gắn với mục tiêu phát triển nông nghiệp chứ không chỉ dừng lại ở từng lĩnh vực lẻ tẻ”, TS. Vũ Đình Ánh nói.
TS.Vũ Đình Ánh cho rằng: “Một trong những thứ quan trọng nhất của thiết kế chính sách là mục tiêu chính sách. Mục tiêu lớn nhất của những chính sách ưu đãi thuế là tăng sức cạnh tranh của ngành nông nghiệp”.
Việc quy định mặt hàng phân bón thuộc đối tượng không chịu thuế GTGT đưa đến nhiều khó khăn cho doanh nghiệp sản xuất phân bón trong nước do toàn bộ thuế GTGT đầu vào khi mua hàng hóa, nguyên liệu và các dịch vụ khác để sản xuất phân bón sẽ không được khấu trừ vào giá thành sản phẩm mà phải tính vào chi phí sản xuất làm tăng giá thành phân bón.
Dẫn đến ảnh hưởng cuối cùng vẫn là người tiêu dùng trực tiếp, cụ thể là nông dân Việt Nam; giảm sức cạnh tranh so với phân bón nhập khẩu, ảnh hưởng đến ngành sản xuất phân bón và thị trường phân bón trong nước.
Nếu chuyển mặt hàng phân bón từ đối tượng không chịu thuế GTGT sang đối tượng chịu thuế GTGT với mức thuế suất 5%, thì nhìn một cách tổng thể đối với lợi ích xã hội, góp phần tăng ngân sách Nhà nước thông qua các khoản thu thuế khác như thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân của người lao động đang làm việc trong ngành phân bón, đặc biệt là nông dân sẽ được mua các sản phẩm phân bón thấp hơn, giảm giá trị vật tư đầu vào, cải thiện hiệu quả trong sản xuất nông nghiệp, nâng cao thu nhập đáng kể của ngành nông nghiệp cả nước.
Từ đó, ông Ánh kiến nghị, cần có một bộ chính sách về thuế xuyên suốt từ thuế GTGT đến thuế thu nhập doanh nghiệp cũng như thuế thu nhập cá nhân hay thuế tài nguyên đầu vào cho sản phẩm vật tư nông nghiệp hay thuế nhập khẩu xuất khẩu.
